Điều gây bức xúc với các doanh nghiệp là các công trình này đã được xây dựng sau khi được cấp phép thẩm duyệt phòng cháy chữa cháy theo quy định cũ, nhưng lại được yêu cầu phải điều chỉnh theo quy định phòng cháy chữa cháy mới, gây tốn kém và thậm chí không thể cải tạo được theo các điều kiện mới.

Đau đầu vì sơn chống cháy

Ông Nguyễn Thành Vinh, chủ chuỗi nhà xưởng gia công giày da tại Thái Bình, cho biết rất băn khoăn khi cùng là một loại sơn chống cháy nhưng công trình hoàn thành trước ngày 10-1-2021 được nghiệm thu, sau ngày này lại không được. 

"Quy định mới không có độ trễ hay lộ trình để doanh nghiệp thích ứng mà đùng một cái là đồng loạt kiểm tra, xử phạt. Doanh nghiệp phải mất hàng tỉ đồng để khắc phục, lo thủ tục mới", ông Vinh nêu.

Theo ông Vinh, chỉ trong 18 tháng mà có tới ba văn bản, trong đó có hai thông tư hướng dẫn của Bộ Xây dựng liên quan đến quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy nổ cho nhà và công trình, khiến các doanh nghiệp rất lúng túng, mệt mỏi. 

"Chúng tôi đầu tư xây dựng theo phương án cũ nhưng giờ lại thẩm định, nghiệm thu theo phương án mới mà không có các hướng dẫn chuyển tiếp, khiến doanh nghiệp không biết xử lý như thế nào" - ông Vinh nói thêm.

Ông Phạm Minh Thái, lãnh đạo một doanh nghiệp cho thuê hạ tầng công nghiệp tại Hải Phòng, cho biết nhiều doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc thuê mặt bằng, nhà xưởng của công ty liên tục cầu cứu đến cơ quan quản lý vì vướng phải các quy định mới về phòng cháy chữa cháy. 

Theo ông Thái, không thể sử dụng các thiết bị của Trung Quốc hay các nước châu Á khi áp dụng các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy tự động trong nhà xưởng, mà phải nhập từ châu Âu. Trong khi đó, các thiết bị từ châu Âu về Việt Nam rất khó khăn.

Việc tăng thời gian chờ đợi, thủ tục hành chính dài hơn... khiến doanh nghiệp mất tự chủ trong sản xuất vì nếu không được nghiệm thu phòng cháy chữa cháy đồng nghĩa với việc không thể hoạt động. 

Cũng theo ông Thái, chỉ riêng công tác kiểm định sơn chống cháy cho kết cấu thép công trình phải trải qua nhiều bước, quy định quá ngặt nghèo trên mức cần thiết về độ dày sơn, rồi cả những vấn đề chưa được làm rõ liên quan đến chủng loại sơn.

"Theo yêu cầu của đơn vị thẩm định phòng cháy chữa cháy, toàn bộ kết cấu khung dầm của nhà xưởng phải được sơn bằng sơn chống cháy nhưng đó là loại sơn gì, chỉ số đảm bảo cần bao nhiêu, bán ở đâu, ai kiểm định... thì cơ quan chức năng không nói. 

Trên thị trường có hàng trăm hãng sơn nhưng loại sơn nào đạt tiêu chuẩn để sơn lên khung dầm nhà xưởng, đảm bảo yêu cầu phòng cháy chữa cháy, doanh nghiệp phải tự tìm" - ông Thái nêu.

Đặc biệt, quy cách mẫu kết cấu và phương pháp thử nghiệm chi tiết liên quan đến chứng nhận sơn chống cháy vẫn chưa được công bố chính, nên công tác thẩm duyệt sơn chống cháy không thể thực hiện được.

"Nếu những vướng mắc trên không được điều chỉnh phù hợp với thực tiễn, nhiều nhà đầu tư nước ngoài cho biết có thể sẽ phải tính toán, chuyển sang thị trường khác" - ông Thái nhận định.

Cứ thế này, chỉ đóng cửa, khó đầu tư thêm

"Giặc lửa chưa tới chứ doanh nghiệp đang rối với quy định phòng cháy chữa cháy lại thấy "lửa đốt trong lòng" rồi" - ông Lê Hoàng Hải, giám đốc điều hành Công ty VINACO, doanh nghiệp chuyên về logistics và kho bãi, nói khi trao đổi với Tuổi Trẻ. 

Khẳng định chưa khi nào doanh nghiệp lại lâm vào cảnh khó khăn khi vướng vào quy định phòng cháy chữa cháy như hiện nay, ông Hải cho biết một kho hàng 2.000m² tại Bình Dương của doanh nghiệp này đã bị đóng cửa do chưa đáp ứng quy định phòng cháy chữa cháy.

Kho hàng này được đầu tư hệ thống phòng cháy chữa cháy phun từ trên xuống nhưng quy định mới buộc phải có hệ thống chữa cháy tự động phun nước từ trên và ở giữa kho, phải có bể chứa 400m³ nước đảm bảo phun liên tục 4 tiếng. 

Như vậy, hệ thống phòng cháy chữa cháy cũ không được chấp nhận, phải đầu tư lại, nếu không buộc đóng cửa. Trong khi đầu tư hệ thống mới cho 2.000m² này phát sinh chi phí 2,4 tỉ đồng.

"Điều bất cập là quy định này rất áp đặt. Nhà kho 300m² hay 2.000m² cũng buộc phải có hệ thống tự động. Thậm chí không phân biệt loại hàng ở kho như thế nào. Cứ rập khuôn áp vào nên gây khó cho doanh nghiệp, không đảm bảo hoạt động ổn định được" - ông Hải nói và cho biết đã phải từ chối nhiều đề nghị thuê kho chứa hàng của các doanh nghiệp vì tạm thời chưa đáp ứng được quy định phòng cháy chữa cháy.

Một doanh nghiệp kinh doanh hạ tầng tại Đồng Nai cho rằng việc quy định khoang cháy cũng chung chung và yêu cầu quá cao dẫn đến phải xây dựng khá nhiều vách hoặc tường ngăn cháy, tường và vách ngăn cháy phải xây cao tới mái. 

Trong khi đó, nhà xưởng sản xuất thường có độ cao lớn nên sẽ làm gia tăng chi phí kết cấu và tăng nguy cơ mất an toàn.

"Các quy chuẩn phòng cháy chữa cháy về nhà xưởng, nhà kho... vẫn còn khá nhiều điểm chưa rõ ràng dẫn đến việc áp dụng và hiểu không thống nhất, hồ sơ phải được điều chỉnh nhiều lần, mất nhiều thời gian và công sức", vị này nói.

Theo một số doanh nghiệp, trong năm 2023, việc áp dụng quy chuẩn 06-2022 có sự điều chỉnh giảm yêu cầu kỹ thuật đáng kể. 

Tuy nhiên, vẫn còn vướng mắc về việc thống nhất hướng dẫn nên việc lập hồ sơ thiết kế đáp ứng yêu cầu của cơ quan thẩm duyệt vẫn còn khó khăn, phải sửa chữa, điều chỉnh nhiều lần.

Chẳng hạn, với quy chuẩn 06-2021, dầm và cột có thể bọc bằng cách phun vữa hoặc thạch cao chịu lực và không cần kiểm định. Nhưng quy chuẩn 06-2022 không đề cập đến những điều này, doanh nghiệp áp dụng biện pháp nào phải chứng minh, thẩm định khả năng chịu lực của phương án đó.

"Điều này khiến doanh nghiệp gặp khó về kỹ thuật, chi phí phát sinh đội lên cao trong khi cần nhất quán về thẩm định theo quy chuẩn cũ hay hiện hành mới tháo gỡ được vướng mắc" - ông N.Th.Hùng, giám đốc một doanh nghiệp nông sản, nói.