Cứ 10 phụ nữ thì có một người có bệnh lý lạc nội mạc tử cung. 30-50% phụ nữ vô sinh, hiếm muộn có tổn thương lạc nội mạc tử cung. Đây là bệnh lý gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ trong độ tuổi sinh sản cũng như khả năng làm mẹ nhưng chưa được chị em quan tâm.

Chị Nguyễn Thị H., 47 tuổi, ở Từ Liêm, Hà Nội, đến Bệnh viện Phụ sản Hà Nội thăm khám trong tình trạng 3 năm trở lại đây có hiện tượng đau bụng nhiều khi đến kỳ kinh. Đặc biệt đến kỳ, sẹo vết mổ đẻ ở trên bụng lại chảy máu.

Qua thăm khám, các bác sĩ nhận thấy vị trí vết mổ đẻ thành bụng (tiền sử mổ 2 lần) có mảng đau cứng và rải rác khắp thành bụng quanh vết mổ. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn có u xơ tử cung kích thước tương đương thai 3 tháng.

Chị H. đã biết bị lạc nội mạc tử cung thành bụng sau một lần phẫu thuật mổ mật bác sĩ bóc luôn khối lạc nội mạc tử cung, tính đến nay là 3 năm. Chị đã đi khám một số nơi nhưng đều nhận được câu trả lời là không điều trị được.

Ê kíp PGS.TS Lê Thị Anh Đào, trưởng khoa phụ ngoại A5, đã tiến hành cắt bỏ sẹo mổ cũ theo đường ngang, cắt khối lạc nội mạc dưới vết mổ kích thước 10x6cm, cắt tử cung và hai phần phụ. Sau năm ngày, bệnh nhân ổn định xuất viện.

Xuất hiện cả ở phổi và não

Theo PGS Đào, lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý rất phổ biến, hay gặp hàng thứ 2 trong các bệnh lý phụ khoa, với tỉ lệ 1/10 phụ nữ trong độ tuổi 30 - 40. 

"Theo một nghiên cứu, trên thế giới có hơn 176 triệu phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung, nhưng khi được hỏi chỉ có khoảng 20% người dân cho biết có nghe nói về bệnh lý này.

Khi thấy đau trong mỗi kỳ kinh nguyệt, người bệnh chủ yếu là dùng các thuốc giảm đau mà ít khi đến bệnh viện để khám và tìm ra nguyên nhân. Thông thường thời gian bị chẩn đoán muộn là khoảng 7 - 8 năm" - bác sĩ Đào nhấn mạnh.

Bà Đào cũng cho biết lạc nội mạc tử cung là một bệnh lý lành tính đặc trưng bởi sự xuất hiện các tuyến nội mạc tử cung và tổ chức đệm ở bên ngoài buồng tử cung. Lạc nội mạc tử cung thường xuất hiện tại buồng trứng và dây chằng tử cung cùng hoặc các điểm trên phúc mạc tiểu khung.

Các tổn thương xuất hiện và phát triển bên ngoài buồng tử cung của phụ nữ, dẫn tới tình trạng đau và xuất huyết ngay tại thành bụng như bệnh nhân trên.

Hơn nữa, tổn thương lạc nội mạc tử cung cũng có thể xuất hiện ở các cơ quan lân cận như đường tiêu hóa, tiết niệu hoặc xa hơn ở phổi, não hay các bộ phận khác trên cơ thể.

Khổ vì đau và 30-50% vô sinh

PGS.TS Đào cho biết lạc nội mạc tử cung là bệnh lý lành tính nhưng lại gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, cũng như khả năng làm mẹ của chị em.

Chị em sẽ phải chịu cảm giác đau đớn mỗi khi đến kỳ kinh nguyệt, ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả, năng suất lao động và học tập cũng như các sinh hoạt cá nhân. Căn bệnh này còn khiến nhiều chị em bị đau khi quan hệ tình dục, đe dọa đến hạnh phúc gia đình.

Tùy theo vị trí tổn thương lạc nội mạc xuất hiện mà bệnh nhân phải chịu các triệu chứng như:

Đau: Có thể biểu hiện đau tiểu khung mạn tính không có tính chu kỳ hoặc cơn đau bụng kinh trước khi hành kinh từ 24-48 giờ. Hoặc đau khi giao hợp, thường do các tổn thương lạc nội mạc ở vách trực tràng - âm đạo hoặc dây chằng tử cung cùng hoặc ở túi cùng sau. Ngoài ra, có thể đau khi đại tiện, tiểu tiện, hoặc đau thành bụng.

Tiểu khó, tiểu rắt, đau vùng trên mu, tiểu ra máu có thể gặp khi tổn thương lạc nội mạc xuất hiện tại bàng quang. Nếu xuất hiện tại niệu quản có thể dẫn đến giãn tắc đài bể thận, niệu quản và ảnh hưởng đến chức năng thận.

Tổn thương lạc nội mạc tử cung tại lồng ngực cũng có thể xuất hiện, các dấu hiệu cơn đau vai và đau ngực theo tính chu kỳ, ho ra máu, tràn khí màng phổi thường xuất hiện bên phải.

"Tỉ lệ bệnh nhân vô sinh có liên quan đến bệnh lý lạc nội mạc tử cung chiếm tỉ lệ 30-50%. Các tổn thương lạc nội mạc tử cung dẫn tới dính tiểu khung biến đổi giải phẫu tiểu khung làm loa vòi không đón được noãn chín và không đưa noãn di chuyển về buồng tử cung được do vòi tử cung tắc dính. Đây là những ảnh hưởng cơ học dễ quan sát thấy" - TS Đào nhấn mạnh.

Ngoài ra, lạc nội mạc tử cung còn làm biến đổi sự phát triển của nang noãn, quá trình phóng noãn, chất lượng noãn và phôi, sự phát triển của phôi và quá trình làm tổ. Tất cả quá trình này đều bị ảnh hưởng và dẫn đến vô sinh.