Gần nửa thế kỷ sau khi cụm từ "xã hội không giấy tờ" ra đời, thế giới đang tạo ra nhiều giấy hơn bao giờ hết. Điều này mang lại lợi ích cho tỷ phú Jim Thompson ở Hong Kong. Năm nay 83 tuổi, ông đã đa dạng hóa Crown Worldwide Group từ dịch vụ vận tải sang thị trường ngách rất có lãi là lưu trữ tài liệu.

Năm qua, mảng dịch vụ vận chuyển vẫn mang lại 45% trong tổng số 824 triệu USD doanh thu tập đoàn. Tuy nhiên, mảng sinh lãi nhiều nhất là lưu giữ hồ sơ cho khách hàng, tạo ra 29% lợi nhuận ròng, so với mức 16% của vận tải.

Bất chấp số hóa dữ liệu ngày càng tăng, số lượng hồ sơ giấy cũng nhiều thêm. "Việc kinh doanh lưu trữ giấy tờ của chúng tôi đang phát triển", Thompson, tài sản ước tính khoảng 1,8 tỷ USD, cho biết.

Thompson không phải là thành viên đầu tiên trong gia đình tham gia ngành logistics. Cha ông làm việc cho chi nhánh Nhật Bản của một công ty vận chuyển Mỹ. Khi đang theo học ngành kỹ thuật hàng không tại trường Cao đẳng Bang San Jose (sau đổi tên thành Đại học Bang San Jose), Thompson đã đến thăm Nhật Bản và yêu thích đất nước này.

Sau tốt nghiệp, ông xin vào công ty nơi cha ông đầu quân. Ông đến Yokohama làm việc cho đến khi rời đi vì những bất đồng. Khi ấy, người cha đã thuyết phục cậu con trai 25 tuổi tự khởi nghiệp tại Nhật.

Cầm chưa đến 1.000 USD để bắt đầu khởi nghiệp năm 1965, Thompson ban đầu chỉ có một nhân viên địa phương và thuê một chiếc xe tải. Nhưng ông có cố vấn quý giá là cha. Hợp đồng đầu tiên của ông là chuyển đồ đạc cho một gia đình từ Nhật Bản đến California. Hợp đồng thứ hai là nhập lô hàng khá lớn cho một giám đốc điều hành ở Tokyo.

Chính ông đã tự mình cùng đóng gói và chất hàng lên container. Năm đầu tiên, mọi việc diễn ra suôn sẻ. Ba năm sau, ông mua chiếc xe tải đầu tiên. Năm 1970, Thompson hợp tác với một đối tác để mở công ty ở Hong Kong. Đến 1978, ông mua lại đối tác và chuyển công ty từ Nhật Bản sang thành phố này.

Chuyển nhà hay văn phòng luôn có yếu tố lưu trữ, vì mọi người cần lưu trữ tạm thời các vật dụng. Nhìn thấy xu hướng ở Mỹ, Âu, Thompson bắt đầu cung cấp thêm dịch vụ lưu trữ hồ sơ ở Hong Kong vào năm 1984, với 25.000 hộp lưu trữ hồ sơ dung tích xấp xỉ 30 lít mỗi hộp.

Thời cơ đến khi Trung Quốc mở cửa và giá thuê văn phòng ở Hong Kong tăng vọt. "Chúng tôi giới thiệu khái niệm nhà kho thuê ngoài đến các công ty, thuyết phục họ gửi hồ sơ giữ ở nơi khác bên ngoài văn phòng", ông kể lại. Cuối những năm 1990, Crown thâu tóm các công ty logisitcs ở Bắc và Nam Mỹ, Anh, Australia và Nam Phi. Công ty có 2 thập niên liên tục đi thâu tóm ở nước ngoài.

Năm 2006, Crown chi 87 triệu USD mua lại mảng dịch vụ kinh doanh ở Anh và Ireland của Sirva. Thương vụ nâng năng lực lưu trữ của Crown lên 14 triệu thùng cho 10.000 khách hàng ở 46 quốc gia. Giai đoạn 2015–2020, Crown vươn đến Malaysia và Australia. Thompson đặt mục tiêu mở rộng trong vài năm tới, với những nơi ưu tiên gồm Adelaide (Australia), Thiên Tân (Trung Quốc), Ấn Độ và Việt Nam.

Dịch vụ lưu trữ tài liệu mang đến nguồn thu ổn định để bù đắp cho mảng dịch vụ dời văn phòng, vận chuyển vật dụng cá nhân, vốn chỉ rơi vào cao điểm mùa hè. Những năm Covid-19 làm gián đoạn nền kinh tế toàn cầu, hoạt động của Crown vẫn không bị ảnh hưởng. Họ thực hiện 45.000 lượt di dời văn phòng trên toàn cầu, con số cao kỷ lục.

Mảng kinh doanh lưu trữ giấy tờ thuộc Crown Records Management. Công ty hiện có 50 triệu hộp và dự kiến đạt 52 triệu vào năm 2025. "Trong toàn bộ thời gian, những chiếc hộp này tạo ra doanh thu ổn định. Đó là một công việc kinh doanh tốt", Thompson nói.

Công ty sở hữu 74 nhà kho công nghiệp có máy lạnh ở 48 quốc gia và đã cho thuê thêm 105 nhà kho khác. Hoạt động kinh doanh kho chứa của Crown không chỉ bao gồm giấy mà cả mỹ phẩm, nước hoa và thời trang cao cấp cũng như tác phẩm nghệ thuật. Họ còn trữ cho khách 1,1 triệu chai rượu vang; 1,4 triệu đĩa CD-ROM và băng từ.

Quốc gia có tốc độ tăng trưởng doanh thu lưu trữ nhanh nhất của công ty năm ngoái là Ấn Độ, với mức tăng 12%, trong khi các thị trường lâu đời như Mỹ và châu Âu tăng từ 4% lên 6%. Vài năm tới, Thompson dự kiến tăng trưởng doanh thu toàn cầu hàng năm ít nhất là 6%.

Các công ty vẫn cần lưu giữ giấy tờ vì nhiều lý do, liên quan đến chính sách nội bộ, yêu cầu của chính phủ hoặc tránh các kiện tụng tiềm ẩn. Không giống như dữ liệu điện tử có thể dễ dàng thay đổi, hồ sơ giấy cũng cung cấp một bản ghi thông tin lâu dài và an toàn hơn.

Tại Hong Kong, hợp đồng và các tài liệu liên quan phải được lưu giữ trong 7 năm và không có gì lạ khi các công ty chọn lưu giữ chúng trong 12 năm. Một số ngân hàng có các quy tắc nội bộ để lưu giữ hồ sơ bản cứng trong 15 năm.

Vì những doanh nghiệp này có thể không đủ không gian để lưu trữ tất cả số giấy tờ đó nên họ thuê dịch vụ của Crown. "Ngày càng có nhiều thông tin đến từ Internet. Rất nhiều trong số đó là điện tử, nhưng cũng không ít sẽ được in ra văn bản giấy và cần lưu lại", Thompson lý giải vì sao văn bản điện tử lẫn giấy cùng phát triển.

Để xử lý có nơi lưu trữ, ông Thompson đã tích lũy một loạt bất động sản công nghiệp có giá trị nhờ giá bất động sản tăng liên tục, đặc biệt là ở những nơi như Hong Kong và Singapore. Khi ông xây dựng nhà kho Sha Tin bốn tầng trên mảnh đất mua vào năm 1985, nó là một trong những tòa nhà cao nhất khu phố. Ngày nay, nó bị lấn át bởi các tòa nhà thương mại và dân cư cao tầng.

Mảng dịch vụ bất động sản, tức cho thuê nhà kho chiếm 15% lợi nhuận ròng của Crown Worldwide vào năm ngoái. Với danh mục bất động sản trị giá hơn một tỷ USD, các ngân hàng đã đề xuất với Thompson thành lập một quỹ tín thác đầu tư bất động sản nhưng ông từ chối, vì muốn giữ bí mật hoàn toàn. "Tôi là một nhà sưu tập bất động sản, không phải là thương nhân", ông nói.

Henry Chin, Cố vấn bất động sản của CBRE, cho biết khu vực châu Á - Thái Bình Dương trước đây ít có nhu cầu thuê mặt bằng làm kho vì nhiều doanh nghiệp tận dụng tầng hầm hoặc các không gian khác mà họ sở hữu. Nhưng trong thập kỷ qua, điều đó đã thay đổi. Nhu cầu ngày càng tăng với các nhà kho thông minh được trang bị tự động hóa và robot, có điều hòa không khí và dùng năng lượng mặt trời.

Ở châu Á - Thái Bình Dương, hoạt động kinh doanh lưu trữ nói chung vẫn còn nhỏ so với Mỹ, nghĩa là Thompson có nhiều cơ hội để phát triển. Nhưng đối thủ cạnh tranh của Crown ở châu Á là công ty lưu trữ Iron Mountain. Họ niêm yết ở New York, có hoạt động tại 60 quốc gia, vốn hóa thị trường là 15,3 tỷ USD. Công ty này quản lý hơn 9 triệu m2 kho lưu trữ, bao gồm 2,1 triệu m2 mà họ sở hữu. Trong khi, Crown có sức chứa kho gần 4,2 triệu m2.

Trên con đường thành công của Crown, đã có những va chạm khác. Trong lịch sử, Thompson từng sa thải những quản lý không trung thành và giải quyết tình trạng đào tẩu hàng loạt.

Tỷ phú này chỉ định người kế nghiệm là cô con cả Jennifer Harvey. Ở tuổi 54, Harvey làm việc cho công ty từ năm 1993 và điều hành hoạt động tại Mỹ từ New York. Ông còn một con trai Jim Thompson Jr., điều hành công ty đầu tư bất động sản Throne của riêng mình tại Bắc Kinh.

Harvey, một vận động viên marathon, nói điều quan trọng nhất học được từ cha cô là khả năng kết nối với mọi người. "Ông ấy gặp ai đó một lần, rồi mười năm sau gặp lại và nhớ những điều rất cụ thể về họ", cô nói.

Cho đến năm ngoái, Thompson tiếp tục mừng sinh nhật của mình bằng cách hít đất với số lần tương ứng với số tuổi của mình. Tuy nhiên, một chấn thương ở vai đã khiến ông phải dừng truyền thống này sau năm 82. Dù vậy, ông sẽ không sớm nghỉ hưu. "Tôi thích những tòa nhà, những chiếc xe tải", tỷ phú nói.

Phiên An (theo Forbes)