Trong xung đột ở Ukraine cũng như ở các cuộc chiến trước đây, pháo binh là sát thủ lớn nhất trên chiến trường. Đây thậm chí có thể là nguyên nhân dẫn đến 80% thương vong của cả hai bên.
Lực lượng Ukraine có ít súng hơn, bắn ít đạn hơn, nhưng dường như gây sát thương nhiều hơn mặc dù phía Nga cũng sử dụng vũ khí tương tự, tờ Business Insider dẫn nhận định giới chuyên môn.
Lợi thế pháo binh của Nga
Kể từ đầu xung đột, Nga đã có lợi thế rất lớn về pháo binh, với kho dự trữ đạn dược khổng lồ. Các thống kê từ nhiều nguồn khác nhau đều cho thấy Nga vượt trội hơn Ukraine về số lượng đạn pháo bắn ra, trang 19fortyfive đưa tin.
 |
| Binh sĩ Ukraine nã pháo về hướng TP Marinka (tỉnh Donetsk) ngày 15-1. Ảnh: GETTY IMAGES |
Vào tháng 11-2022, đài NBC dẫn ước tính từ nhiều quan chức Mỹ rằng số đạn pháo Nga bắn ra mỗi ngày là 20.000 viên, gấp nhiều lần so với 4.000 - 7.000 viên của Ukraine. Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg vào tháng 2 ước tính Nga đã bắn số đạn pháo nhiều gấp khoảng 4 lần so với Ukraine.
Đến tháng 3, tờ El Pais của Tây Ban Nha trích dẫn các nguồn tin nội bộ của Liên minh châu Âu (EU) thống kê rằng Nga đã bắn 40.000 - 50.000 viên đạn mỗi ngày, so với 5.000 - 6.000 viên của Ukraine. Trong khi đó, Estonia - quốc gia đã cung cấp đạn pháo cho Ukraine ước tính Nga đã bắn 20.000 - 60.000 viên, còn Ukraine chỉ sử dụng khoảng 2.000 - 7.000 viên.
Theo đó, Nga có khả năng bắn đạn pháo nhiều gấp 4 đến 9 lần so với Ukraine. Tuy nhiên, theo tổ chức tư vấn quốc phòng RUSI ở Anh, Moscow dường như bị một lực lượng nhỏ hơn của Ukraine áp đảo.
Chiến thuật của Ukraine
Lý giải cho việc này, theo 19fortyfive, trong khi Nga chủ yếu sử dụng hỏa lực trên diện rộng, Ukraine dùng hỏa lực pháo binh như một vũ khí bắn tỉa tầm xa để tiêu diệt các mục tiêu riêng lẻ. Điều này được thực hiện nhờ việc kết hợp 2 loại vũ khí máy bay không người lái (UAV) nhỏ để phát hiện pháo binh và triển khai công nghệ để nhắm chính xác mục tiêu và tính toán lực bắn phù hợp.
 |
| Một binh sĩ Ukraine phóng máy bay không người lái trinh sát ở khu vực gần thủ đô Kiev hồi tháng 8-2022. Ảnh: AP |
Vào năm 2014, tổ chức tình nguyện Army-SOS của Ukraine đã phát triển phần mềm lập bản đồ thông minh độc quyền Kropyva ("Nettle") có thể chạy trên bất kỳ máy tính bảng Android nào.
Bản đồ này được cung cấp dưới dạng một hệ thống chiến thuật tương thích với thông tin liên lạc an toàn theo tiêu chuẩn NATO. Nó cũng có thể lập bản đồ các tuyến và mục tiêu chiến đấu và tính toán các nhiệm vụ hỏa lực của pháo binh, nhận và sử dụng dữ liệu để tính toán mức điều chỉnh cần thiết.
Một số phần mềm khác do Ukraine phát triển cũng được sử dụng để chia sẻ dữ liệu, định vị mục tiêu và chỉ đạo hỏa lực.
Ngoài ra, các lực lượng Ukraine sử dụng nhiều loại UAV nhỏ, bao gồm một số loại được sản xuất trong nước. Các loại máy bay này chi phí thấp và có sẵn, được phổ biến rộng rãi và dễ sử dung.
Tháng 3-2022, ông Oleksiy Arestovych - cố vấn của văn phòng Tổng thống Ukraine cho biết thông thường, phải cần đến 60 - 90 viên đạn pháo để tiêu diệt một mục tiêu phòng thủ của một trung đội. Tuy nhiên, theo ông, với hỏa lực từ UAV, con số này giảm xuống chỉ còn 9 viên đạn. Hiện các loại UAV nói trên đã được cung cấp cho tất cả đơn vị pháo binh.
Nga đẩy mạnh chống UAV
Trong khi đó, theo một bài viết trên Business Insider, lực lượng Nga đã nghiên cứu chế tạo UAV trong một thời gian. Bên cạnh đó, quân đội Nga cũng đang triển khai huấn luyện hoạt động chống UAV.
Ông Samuel Bendett, chuyên gia về hệ thống quân sự tự động và không người lái tại Trung tâm Phân tích Hải quân (Mỹ) nhận định bên cạnh tác chiến điện tử, công tác huấn luyện chống UAV đang là một việc tối quan trọng bởi vì cả hai việc này phải được thực hiện cùng lúc, không thể tách rời.
Theo ông, công tác huấn luyện chống UAV đang phổ biến trong toàn quân đội Nga, và hầu như tất cả thành viên đều được đào tạo để làm việc này. Hiện các lực lượng Nga cũng đang phát triển các phương tiện mặt đất và UAV để đối phó các cuộc tấn công bằng hình thức tác chiến điện tử, chẳng hạn như gây nhiễu.
Bằng chứng cho việc này là vào ngày 16-3, ông Andrey Sorokin, Phó giám đốc điều hành hoạt động kinh doanh tại Viện Nghiên cứu Vektor (một phần của tập đoàn công nghệ nhà nước Rostec), cho biết hệ thống chống UAV với tên gọi Serp-VS5 mới đã hoàn thành thử nghiệm và sẵn sàng được bán ra, hãng thông tấn TASS đưa tin.
Serp-VS5 có được trang bị khả năng phát hiện UAV và chống lại nhiều loại UAV, đồng thời phá vỡ liên lạc của các máy bay này với hệ thống điều khiển từ xa.
Tương lai của pháo binh ở Ukraine
Rất khó để dự đoán tác động lâu dài của những diễn biến quân sự gần đây. Theo ông David Hambling - chuyên gia công nghệ quốc phòng tại Anh, các cuộc xung đột trong tương lai có thể được quyết định bằng đội UAV và các phần mềm hỗ trợ, hơn là số lượng nòng pháo.
Tuy nhiên, ông cho rằng cuộc xung đột hiện tại có thể vẫn còn nhiều bất ngờ.
