Cảnh báo tình trạng thương lái mua sầu riêng non

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, thời gian gần đây, xuất hiện tình trạng thương lái đặt mua sầu riêng non. Người dân cần nâng cao cảnh giác trước hình thức mua bán sầu riêng này. Lý do là bởi hình thức này có thể làm phá vỡ các mối liên kết sản xuất kinh doanh, gây thiệt hại về kinh tế và đánh mất thương hiệu sầu riêng mà các địa phương đã xây dựng.

Tại huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, vườn sầu riêng sắp đến thời kỳ thu hoạch. Tuy nhiên, từ cách đây hơn một tháng, đã có rất nhiều thương lái từ các nơi đến đây đặt cọc mua sầu riêng. Điều này tiềm ẩn nguy cơ khi sầu riêng tăng giá, thương lái sẽ cắt sớm hoặc khi sầu riêng giảm giá, thương lái sẽ bỏ cọc.

Lý do là nông dân không biết thương lái người ở đâu. Hợp đồng chỉ là giấy tay, không có xác nhận từ chính quyền địa phương và không có giá trị pháp lý. Từng bị thiệt hại với kiểu mua bán này, ông Huỳnh Văn Hoảnh - Xã Tân Thới, Phong Điền, TP. Cần Thơ đã từ chối hợp tác.

Ông Hoảnh cho biết, việc này mang đến nhiều rủi ro. Nếu thương lái đặt cọc thì khi đến mùa, giá lên cao, người bán cũng không bán giá cao hơn được. Nếu giá xuống, thương lái mua ít hoặc bỏ cọc thì người bán cũng gặp khó khăn.

Theo UBND huyện Phong Điền, từ đầu vụ đã xuất hiện tình trạng thương lái đặt cọc mua sầu riêng giá cao. Đến khi thu hoạch, họ chỉ cắt trái một số lượng nhỏ rồi chèn ép nông dân hạ giá từ 20% đến 30%, nếu không bán sẵn sàng bỏ cọc. Nếu hút hàng, họ sẵn sàng cắt trái còn non làm giảm chất lượng và ảnh hưởng đến thương hiệu sầu riêng của Việt Nam.

Ông Phan Thanh Trung - Trưởng trạm Khuyến nông huyện Phong Điền, TP. Cần Thơ nêu ý kiến: "Trái mình thu nó chưa đến tuổi, trái nó non thì sản phẩm ra múi sầu riêng rất là nhạt nó không có độ hương vị của sầu riêng làm ảnh hưởng đến những lô sầu riêng sau của chúng ta xuất khẩu hoặc bán ra thị trường".

Trước tình hình này, huyện Phong Điền đã chỉ đạo các xã, thị trấn, nắm chặt tình hình mua bán sầu riêng. Đối với doanh nghiệp đã đăng ký tại địa phương thì xúc tiến ký kết hợp đồng liên kết tiêu thụ và thực hiện đúng các nội dung đã ký với nông dân.

Ông Nguyễn Trung Nghĩa - Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, TP. Cần Thơ nhận định: "Kiểm tra hết các doanh nghiệp thu mua trên địa bàn, doanh nghiệp phải có tên tuổi, giấy phép đăng ký kinh doanh thì mới được vào địa bàn. Còn nếu mà sắp tới, mà mua sầu riêng không rõ nguồn gốc gọi là "cò" thì huyện không cho mua sầu riêng".

Thành phố Cần Thơ có diện tích trồng sầu riêng hơn 3.500 ha, ước sản lượng năm nay là hơn 32.600 tấn

Sầu riêng có giá trị kinh tế cao và mang lại nguồn thu nhập tốt cho người trồng. Ảnh: Hoàng Giáp

Thị phần sầu riêng Việt Nam vượt Thái Lan

Việc giữ gìn chất lượng và thương hiệu sầu riêng vào lúc này mang ý nghĩa rất lớn. Chỉ trong 2 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã soán vị trí số một của Thái Lan trong việc xuất khẩu trái sầu riêng tươi vào thị trường này.

Sầu riêng hứa hẹn sẽ tiếp tục dẫn đầu giá trị mặt hàng hoa quả xuất khẩu vào Trung Quốc - khi dự báo Trung Quốc sẽ sớm cấp phép cho Việt Nam xuất khẩu chính ngạch sầu riêng đông lạnh.

Theo số liệu từ Hải quan Trung Quốc, 2 tháng đầu năm, Việt Nam xuất khẩu 32.750 tấn sầu riêng, trị giá hơn 161 triệu USD, tăng gấp 2,4 lần về sản lượng so với cùng kỳ năm 2023. Trong khi đó, Thái Lan chỉ xuất khẩu vào Trung Quốc 19.614 tấn, giảm hơn 50% về số lượng. Thị phần sầu riêng của Việt Nam tại Trung Quốc tính theo kim ngạch đã vượt qua Thái Lan, tăng từ gần 32%, lên 57%. Philippines chỉ chiếm 1% thị phần. Bình quân giá xuất khẩu sầu riêng tươi Thái Lan là 6.133 USD/ tấn, Việt Nam 4.916 USD/tấn, Philippines 3.075 USD/tấn. Theo tính toán, nếu số lượng mã số vùng trồng nhiều hơn và Nghị định thư của sầu riêng đông lạnh được phê duyệt sớm thì kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt 3-3,5 tỷ USD so với mức 2,2 tỷ USD của năm ngoái.

Từ chỗ Thái Lan gần như độc chiếm kim ngạch nhập khẩu sầu riêng chính ngạch của Trung Quốc thì nay Việt Nam là đối thủ lớn nhất của Thái Lan. Việt Nam trồng hơn 112.000 ha sầu riêng, sản lượng ước đạt hơn 863.000 tấn và đang tiếp tục tăng.

Kim ngạch xuất khẩu chỉ tạm thời vượt qua Thái Lan bởi nước này chưa vào vụ thu hoạch rộ sầu riêng. Giá sầu riêng Việt Nam xuất vào Trung Quốc cũng còn thấp hơn đáng kể sầu riêng Thái Lan. Quản lý chặt vùng trồng, nâng cao chất lượng sầu riêng là nhiệm vụ mang tính sống còn trong cuộc cạnh tranh mở rộng thị phần sầu riêng Việt Nam tại thị trường Trung Quốc.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!