Xuất khẩu: Hàng hóa tăng giá nhưng hàng rào kỹ thuật quá mạnh

Lan Nhi

(KTSG Online) - Các Hiệp định FTA thế hệ mới đã giúp hàng xuất khẩu Việt Nam vào các quốc gia đối tác tăng mạnh trong những tháng qua. Nhưng diễn biến của thương mại toàn cầu luôn đầy thách thức khó lường khiến các doanh nghiệp liên tục phải đối mặt.

Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, EU và nhiều quốc gia khác tăng mạnh từ những tháng cuối năm 2020 đến nay. Nhưng nhiều hàng rào kỹ thuật từ các quốc gia đang là trở ngại lớn Ảnh:TL

Theo Bộ Công Thương, từ cuối năm 2020 đến nay, các Hiệp định FTA thế hệ mới, như CPTPP, EVFTA, UKFTA sẽ tiếp tục tạo điều kiện để hàng hóa của Việt Nam thâm nhập vào các thị trường đối tác với thuế quan ưu đãi hơn cùng với những cam kết về tạo thuận lợi giảm thiểu các rào cản.

Kể từ khi Hiệp định FTA Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực vào tháng 8-2020, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu sang EU đã dần được cải thiện và tăng 18% trong ba tháng đầu năm 2021. Tương tự, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các đối tác trong Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng đạt mức tăng trưởng cao trong ba tháng đầu năm 2021, như Canada tăng 13,7%, Úc tăng 17%, Chile tăng 25,6%, Mexico tăng 12,7%, New Zealand tăng 35,1%... Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Anh cũng tăng 22,1% trong ba tháng đầu năm nay. Việc tận dụng khá tốt những lợi thế từ các FTA thế hệ mới này sẽ là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.

Cùng với nhu cầu tiêu dùng hàng hóa tăng trở lại, giá các mặt hàng xuất khẩu cũng đang có xu hướng tăng. Cụ thể, giá xuất khẩu bình quân nhiều mặt hàng tăng khá mạnh so với cùng kỳ năm 2020, như gạo tăng 18,6%, đạt 547 đô la Mỹ/tấn; cà phê tăng 6,8%, đạt bình quân 1.801 đô la/tấn; chè tăng 10,2%, đạt bình quân 1.604 đô la/tấn; cao su tăng 14,1%, đạt bình quân 1.660 đô la/tấn; sắn và các sản phẩm từ sắn tăng 9,3%. Đặc biệt, giá hạt tiêu tăng mạnh nhất, tăng tới 31,5%, đạt bình quân 2.879 đô la/tấn.

Tuy nhiên, xuất khẩu hàng hóa Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn, thách thức khi diễn biến dịch Covid-19 trên phạm vi toàn cầu vẫn còn phức tạp cho dù nhiều quốc gia đã đẩy mạnh triển khai chương trình tiêm vaccine phòng ngừa.

Tại châu Âu, nhiều nền kinh tế lớn trong khu vực như Đức, Pháp và Ý tiếp tục phải gia hạn lệnh phong tỏa tại nhiều khu vực trên cả nước trước sự lây lan của dịch Covid-19. Diễn biến gia tăng của dịch Covid-19 có thể khiến việc vận chuyển hàng hóa gặp khó khăn, nhiều chuỗi cung ứng bị gián đoạn, ảnh hưởng tới tình hình xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang các nước đối tác. Thêm vào đó, sự cố kẹt tàu ở kênh đào Suez (Ai Cập) mới đây đã khiến 90% dòng chảy thương mại toàn cầu lao đao và thiệt hại ban đầu ước tính từ 6 đến 10 tỉ đô la Mỹ, ảnh hưởng đến tất cả các quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Trong khi đó, chi phí đầu vào như logistics, nguyên liệu nhập khẩu tăng cao cũng làm ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất và xuất khẩu của các doanh nghiệp. Tình trạng thiếu container rỗng, chi phí vận chuyển tăng cao khiến nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp khó khăn. Nhiều doanh nghiệp buộc phải dời kế hoạch xuất hàng cho đơn hàng cũ và chưa thể nhận đơn hàng mới vì không thể giao đúng theo hợp đồng, cản trở việc phục hồi sản xuất của doanh nghiệp.

Bộ Công Thương nhấn mạnh rằng trong thời gian gần đây, các thị trường xuất khẩu nông, thủy sản của Việt Nam liên tục đưa ra những thay đổi trong quy định chứng nhận an toàn thực phẩm. Điều này đã gây ra những khó khăn nhất định cho xuất khẩu nhóm hàng này của Việt Nam.

Cụ thể, cùng với Trung Quốc, một số thị trường nhập khẩu cũng đã thay đổi quy định về chứng nhận an toàn thực phẩm nhập khẩu, như Hàn Quốc yêu cầu các nhà xuất khẩu phải có chứng nhận chứng mình rằng các sản phẩm thủy sản không nhiễm virus div1, vius hồ cá rô, virus viêm gan tụy hoại tử, salmonid alphavirus và bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. Quy định này sẽ chính thức áp dụng từ ngày 1-8 năm nay.

Đối với thị trường Úc, sản phẩm tôm chưa nấu chín xuất khẩu sang nước này phải được kiểm tra, phân hạng tại cơ sở chế biến được cơ quan thẩm quyền nước xuất khẩu chứng nhận và kiểm soát; không có các dấu hiệu mắc bệnh; mỗi lô tôm sản xuất (sau chế biến) được lấy mẫu xét nghiệm âm tính đối với virus đốm trắng, đầu vàng...