Với mục tiêu đáp ứng nhu cầu vận chuyển khoảng 100 triệu hành khách/năm, Hà Nội đã có đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về việc cho phép nghiên cứu quy hoạch sân bay dân dụng thứ 2. Theo các chuyên gia cũng như nhà hoạch định chính sách, nên sớm xác định vị trí quy hoạch sân bay thứ hai cho Vùng Thủ đô Hà Nội. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng, chưa cần thiết xây dựng sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô.

Dự kiến 4 vị trí xây dựng sân bay thứ 2

Theo dự thảo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc giai đoạn 2021-2030 và định hướng đến năm 2050 của Cục Hàng không Việt Nam trình Bộ Giao thông Vận tải (GTVT): 5 tỉnh tại khu vực miền Bắc có sân bay. Trong đó, sân bay Nội Bài sẽ được điều chỉnh nâng cấp lên 100 triệu hành khách/năm.

Tuy nhiên, theo dự báo của đơn vị tư vấn, nhu cầu đi lại ở Vùng Thủ đô rất lớn cho nên cần xây dựng mới một sân bay cho Vùng Thủ đô Hà Nội. Do đó, việc xây dựng sân bay thứ hai ở Thủ đô sẽ giúp tương trợ cho sân bay Nội Bài và đáp ứng 150 triệu hành khách/năm cho vùng này.

Theo Đồ án điều chỉnh Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt năm 2016, có tới 4 phương án xây dựng sân bay thứ hai cho Vùng Thủ đô gồm sân bay tại Ứng Hòa (Hà Nội), Lý Nhân (Hà Nam), Thanh Miện (Hải Dương) và Tiên Lãng (Hải Phòng), cách trung tâm Hà Nội khoảng 120km.

Mới đây, tại ý kiến đóng góp về Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay toàn quốc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, UBND TP.Hải Phòng cũng đã đề nghị Bộ GTVT xem xét xác định sân bay Tiên Lãng là cảng hàng không quốc tế thứ 2 Vùng Thủ đô. Đại diện UBND TP.Hải Phòng cho rằng, đề án điều chỉnh quy hoạch chung thành phố Hải Phòng đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045 đang được Bộ Xây dựng thẩm định có quy hoạch sân bay Tiên Lãng (sau năm 2045) cùng các quy hoạch đường bộ, đường sắt đô thị kết nối sân bay Tiên Lãng.

Trước đó, Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cũng kiến nghị UBND TP.Hà Nội giao Sở GTVT phối hợp với các sở, ngành liên quan và Tổng Công ty Tư vấn Thiết kế Giao thông Vận tải (TEDI) xây dựng dự thảo văn bản của thành phố đề nghị Bộ GTVT xem xét phương án bố trí sân bay thứ hai cho Vùng Thủ đô Hà Nội. Vị trí mà sở này đề xuất nằm ở khu vực huyện Ứng Hòa. Theo Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, phương án bố trí sân bay thứ 2 tại khu vực phía Nam Hà Nội có nhiều ưu điểm như khoảng cách và thời gian tiếp cận tới trung tâm Hà Nội hợp lý; có khả năng kết nối giao thông thuận lợi, tiếp cận đồng thời với cả 3 loại hình giao thông là đường bộ, đường thủy và đường sắt; thuận lợi về giải phóng mặt bằng, quỹ đất phát triển...

Tuy nhiên, trong báo cáo cuối kỳ quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng hàng không, sân bay giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Bộ GTVT nêu rõ, sân bay thứ 2 cho Vùng Thủ đô chưa được xác định cụ thể mà chỉ khẳng định “sẽ được nghiên cứu vị trí khi có nhu cầu, dự kiến sau năm 2040”.

Cần nghiên cứu kỹ trước khi xây dựng

Phó Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (Bộ GTVT) - ông Nguyễn Bách Tùng - cho rằng, cần nghiên cứu ngay vị trí sân bay thứ 2 của Vùng Thủ đô vì tìm một vị trí sân bay rất nan giải chứ không phải khoanh 2.000-3.000ha là làm được sân bay. Cụ thể, sân bay Long Thành phải nghiên cứu 25 năm (từ năm 1997 và đến 2003) mới được Thủ tướng phê duyệt.

PGS-TS Nguyễn Thiện Tống cho biết, nếu nhìn toàn cục thì chưa cần thiết xây dựng sân bay thứ 2 Vùng Thủ đô vì xây dựng sân bay cần phải vẽ ra một vùng dân cư, từ đó vạch ra được khu vực diện tích cho sân bay nội địa và mới có thể dự báo được nhu cầu đi lại của hành khách. Nếu nhu cầu chưa có thì nên phát triển các sân bay trong khu vực như Sao Vàng, Cát Bi… để khai thác hết công suất vì hiện Sao Vàng chưa sử dụng hết năng lực khai thác của mình.

Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển đô thị Việt Nam - KTS Trần Ngọc Chính (nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng) - cho hay, việc xây dựng mới các cảng hàng không, nâng cấp các sân bay cũng phải phù hợp với yêu cầu phát triển của hệ thống đô thị và các điểm dân cư ở Việt Nam, nhất là Thủ đô Hà Nội đã được mở rộng đến 3.344km2 với dân số từ 10-12 triệu người và là một trong những Thủ đô lớn của thế giới. Do đó, sân bay thứ 2 phải được xem xét ở 3 vị trí Ứng Hòa, Hải Dương và Phủ Lý.

Ông Chính nói rằng, vị trí đặt ở Hải Dương là hợp lý hơn cả. Cùng đó, nếu không có quy hoạch thì không có cơ sở để giữ đất. Việc mở rộng phía nam sân bay Nội Bài là rất khó khăn trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng 647ha khi mà ở khu vực này có mật độ dân cư đông đúc (dù đã được quy hoạch hàng chục năm trước đây). Do đó, sân bay thứ 2 ở Vùng Thủ đô cần được nghiên cứu đưa vào quy hoạch, lựa chọn địa điểm chính xác khi đã có tiêu chí về đường bay, không gian kiểm soát, đất đai, phương án đền bù giải tỏa.