Startup phản ánh về rào cản đến từ hướng dẫn 'đường vòng' của cơ quan quản lý

Lan Nhi

(KTSG Online) - Cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp (startup) đã phản ánh lên Thủ tướng về tình trạng một số cơ quan quản lý nhà nước còn có cách ứng xử không phù hợp, tạo ra nhiều rào cản với doanh nghiệp khởi nghiệp thay vì hướng dẫn và hỗ trợ họ theo chức năng và nhiệm vụ của cơ quan quản lý.

Doanh nghiệp khởi nghiệp thường gặp khó khăn khi làm các thủ tục pháp lý nhưng thay vì được hướng dẫn cụ thể về vấn đề đang thắc mắc, doanh nghiệp thường được chỉ dẫn qua loa và được yêu cầu "về tự nghiên cứu" nên càng mất rất nhiều thời gian. Ảnh minh họa: Chánh Trung.

Ban nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) của Thủ tướng vừa có Báo cáo tổng hợp kiến nghị của doanh nghiệp và hiệp hội tháng 3-2021 gửi Thủ tướng. Đây là việc làm định kỳ của Ban IV nhằm tìm hướng tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Theo bản báo cáo tháng 3 nói trên, tình trạng chậm hỗ trợ cho doanh nghiệp và ứng xử lòng vòng của các cơ quan chức năng vẫn tiếp tục làm khó cho doanh nghiệp.

Từ cuối năm 2020 đến nay, một số bản kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp gửi tới Chính phủ và đã được Thủ tướng giao các các Bộ, ngành, địa phương tiếp nhận và xử lý hoặc tham mưu cách xử lý đối với các trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo lại Thủ tướng trong tháng 3-2021. Tuy nhiên, quá trình xử lý này dường như còn chậm, hoặc các biện pháp, giải pháp, hồi đáp do các Bộ, địa phương đưa ra chưa tháo gỡ được bất cập, vướng mắc cốt lõi của doanh nghiệp.

Do đó, trong tháng 3 vừa qua, doanh nghiệp vẫn tiếp tục gửi nhiều ý kiến phản ánh về các vấn đề mà họ cho là những rào cản, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. Nổi bật trong số đó vẫn là các vấn đề có liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu.

Ban IV đề xuất Thủ tướng, trước hết chỉ đạo các cơ quan quản lý nhà nước tăng cường đối thoại với các nhóm doanh nghiệp, hiệp hội liên quan nhằm giải quyết thấu đáo, triệt để vấn đề cho doanh nghiệp như hoàn thuế, hủy tờ khai thuế...

Kế đến có liên quan đến câu chuyện ứng xử của một số cơ quan quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp trong nỗ lực khởi nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển kinh tế số, ông Trương Gia Bình, Phó chủ tịch Hội đồng thành viên cải cách thủ tục hành chính, trưởng Ban IV, nhấn mạnh: “Đây là những chủ trương lớn Chính phủ đưa ra và liên tục có các chương trình khuyến khích doanh nghiệp thực hiện trong suốt thời gian qua”. Tuy nhiên, diễn biến trong thực tế lại đang có những câu chuyện khiến cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là “còn khoảng cách lớn giữa chủ trương với thực thi”, tập trung vào hai nhóm vấn đề cơ bản:

Một là đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp. Việc có nhiều đầu mối cơ quan quản lý nhà nước phụ trách các vấn đề của doanh nghiệp, bao gồm cả cơ quan quản lý chung tới các cơ quan quản lý chuyên ngành, mà lại chưa phát huy cơ chế “một cửa” thực sự để doanh nghiệp tham vấn, giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện sản xuất, kinh doanh khiến doanh nghiệp rất lúng túng mỗi khi liên hệ với các cơ quan nhà nước, nhất là các vấn đề liên ngành.

Hai là một số cách thức xử sự hiện nay của các cơ quan quản lý chưa nhận được sự đồng tình từ phía doanh nghiệp.

Khi doanh nghiệp hỏi về quy định pháp lý bất kỳ, cơ quan quản lý nhà nước thường gửi cho doanh nghiệp toàn văn các văn bản pháp lý liên quan (để doanh nghiệp tự nghiên cứu), hoặc đưa ra nhiều yêu cầu khác nhau trong nhiều lần làm việc thay vì hướng dẫn một lần, đề cập trực tiếp vào vấn đề cụ thể để giúp doanh nghiệp nắm bắt, khiến các doanh nghiệp khởi nghiệp, nhỏ, siêu nhỏ và các hộ kinh doanh vốn rất khó khăn trong việc tìm hiểu, tuân thủ các quy định của pháp luật. 

Điều tương tự cũng tồn tại trong tình huống khi doanh nghiệp cần giải quyết một số quy trình, thủ tục có tính liên ngành. Diễn tiến quá trình tương tác giữa các bộ liên quan cho thấy các cơ quan này thường ít có sự chia sẻ, gắn kết thông tin chủ động mà chính doanh nghiệp phải trực tiếp làm việc với từng bộ. Còn ở tại cấp địa phương, dù nhiều địa phương cũng đã thành lập các mô hình liên ngành giao một sở, ngành nào đó làm đầu mối chính để giải quyết các vấn đề của doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi có việc cần đến cơ quan này thì doanh nghiệp lại được cơ quan này chỉ dẫn đến làm việc, tương tác trực tiếp với nhiều cơ quan có liên quan thay vì chỉ tương tác với cơ quan đầu mối. Quá trình này lấy mất của doanh nghiệp rất nhiều thời gian công sức và cũng khiến họ chịu nhiều áp lực, khó khăn.

Trong nỗ lực chuyển đổi số của doanh nghiệp để bắt kịp các cơ hội phát triển trên thế giới nhằm tạo ra những giá trị gia tăng mới cho nền kinh tế theo các chủ trương và lời kêu gọi từ Chính phủ, còn thiếu vắng các cơ chế, chính sách mới phù hợp và tạo đà cho phát triển nền kinh tế số, dẫn tới tình trạng các cơ quan quản lý nhà nước có cách ứng xử chưa phù hợp, thường dùng khung khổ pháp lý hiện tại áp đặt với các mô hình kinh doanh mới, xử phạt các vấn đề phát sinh so với cách thức kinh doanh truyền thống, làm triệt tiêu sức sáng tạo và gây ảnh hưởng khá tiêu cực tới các doanh nghiệp.