Sau một năm dài chịu tổn thương nặng nề, phải dựa hoàn toàn vào thị trường nội địa, động thái này đã mở ra cơ hội phục hồi cho ngành hàng không. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, lộ trình cần phải đẩy nhanh hơn nữa, nếu không dễ đánh mất cơ hội phục hồi và không tận dụng được ưu thế chống dịch tốt của Việt Nam thời gian qua.

BA BƯỚC ĐỂ TỚI HỘ CHIẾU VACCINE

Qua nghiên cứu, xem xét tình hình tiêm phòng vaccine trên thế giới cũng như việc tìm hiểu về hộ chiếu vaccine và hộ chiếu sức khỏe ITP, Cục Hàng không Việt Nam báo cáo Bộ Giao thông vận tải và kiến nghị kế hoạch triển khai các chuyến bay quốc tế thường lệ có chở khách vào Việt Nam gồm ba giai đoạn.

Giai đoạn 1 khôi phục các chuyến bay trọn gói (combo). Giai đoạn 2 triển khai các chuyến bay thường lệ chở khách vào Việt Nam có cách ly sau khi nhập cảnh. Giai đoạn 3 triển khai các chuyến bay thường lệ chở khách vào Việt Nam không yêu cầu cách ly sau nhập cảnh khi áp dụng cơ chế "hộ chiếu vaccine".

Đối với giai đoạn 1, đối tượng áp dụng là công dân Việt Nam. Các hãng hàng không Việt Nam cùng đối tác, là các doanh nghiệp lữ hành phối hợp với cơ quan đại diện ngoại giao, địa phương tiếp nhận cách ly tại khách sạn tổ chức chuyến bay, sau khi có phê duyệt của các cơ quan có thẩm quyền như Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo quốc gia. Chi phí trọn gói gồm vé máy bay, xét nghiệm Covid-19, khách sạn cách ly và ăn trong 15 ngày, phương tiện mặt đất đón về khách sạn cách ly…

Thị trường triển khai theo đề nghị của hãng hàng không Việt Nam. Thời gian thực hiện được triển khai ngay đồng thời với các chuyến bay giải cứu công dân do Chính phủ tổ chức, công dân về cách ly tại các cơ sở cách ly quân đội. Tần suất khai thác các chuyến bay sẽ được thực hiện theo năng lực tiếp nhận cách ly của địa phương và chỉ được cấp phép bay sau khi phương án tiếp nhận cách ly được địa phương thống nhất.

Giai đoạn 2 đối tượng áp dụng là công dân Việt Nam và người nước ngoài. Hãng hàng không đệ trình kế hoạch bay phải bao gồm phương án tiếp nhận hành khách cách ly được phê duyệt của địa phương nơi có cảng hàng không tiếp nhận chuyến bay. Thị trường triển khai ban đầu là các đường bay giữa Việt Nam và Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan với tần suất 04 chuyến/tuần/chiều cho các hãng hàng không của mỗi bên.

Ở giai đoạn này, hành khách thanh toán cho hãng hàng không hoặc đối tác được chỉ định trọn gói dịch vụ, gồm tiền vé máy bay, chi phí cách ly 15 ngày tại các khách sạn của địa phương nơi có cảng hàng không tiếp nhận chuyến bay, chi phí phương tiện mặt đất đón từ sân bay tới khách sạn cách ly, tiền ăn tiêu chuẩn 3 bữa/ngày, chi phí xét nghiệm Covid-19 theo quy định, các chi phí phát sinh khác hành khách sẽ thanh toán tại khách sạn cách ly.

Mỗi chuyến bay định hướng bố trí hành khách nhập cảnh lưu trú 2-3 khách sạn để công tác giải tỏa hành khách được tập trung, nhanh chóng. Giai đoạn này, hành khách không yêu cầu phải có xét nhiệm Covid-19. Thời gian triển khai từ tháng 7/năm 2021 và tiến hành đồng thời với các chuyến bay trọn gói (combo) được các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt chở công dân Việt Nam về nước từ các thị trường khác ngoài Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

Giai đoạn 3 dự kiến triển khai từ tháng 9/năm 2021 tùy thuộc vào tiến trình tiêm vaccine tại Việt Nam và đánh giá về tính miễn dịch cộng đồng sau khi tiêm vaccine đại trà trong xã hội. Thị trường khai thác được thực hiện là các quốc gia, vùng lãnh thổ công bố chấp nhận hiệu quả phòng chống dịch Covid-19 của cùng loại vaccine mà Việt Nam đã công bố để áp dụng rộng rãi trong lãnh thổ Việt Nam, với tần suất 07 chuyến/tuần/chiều cho các hãng hàng không của mỗi bên.

Ở giai đoạn này, không yêu cầu cách ly tập trung đối với hành khách có giấy xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Real-Time PCR trong thời gian 3-5 ngày trước khi nhập cảnh Việt Nam và Giấy chứng nhận tiêm chủng quốc tế do các cơ sở tiêm chủng được Chính phủ phê duyệt hoặc thuộc hệ thống cơ sở tiêm chủng  của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đối với loại vaccine phòng Covid-19 được Việt Nam công nhận tính hiệu quả để triển khai áp dụng tại Việt Nam.

Trước đó, tại Thông báo 57/TB-VPCP ngày 23/3/2021, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành liên quan xem xét từng bước mở lại các đường bay quốc tế, triển khai áp dụng hộ chiếu vaccine và kiểm soát dịch bệnh trong giao thương với các nước. Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các Bộ: Y tế, Quốc phòng, Công an, Ngoại giao... xem xét từng bước mở lại các đường bay quốc tế, triển khai áp dụng hộ chiếu vaccine và kiểm soát dịch bệnh trong giao thương với các nước.

RỤC RỊCH MỞ LẠI ĐƯỜNG BAY QUỐC TẾ

Với mục tiêu khôi phục dần mạng đường bay quốc tế một cách an toàn, đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách và góp phần tái phát triển nền kinh tế, du lịch, từ ngày 01/4 đến 30/6, Vietnam Airlines mở rộng kế hoạch khai thác thường lệ đến bốn đường bay quốc tế gồm Hà Nội – Narita (Tokyo, Nhật Bản), Hà Nội – Incheon (Seoul, Hàn Quốc), Hà Nội – Sydney và Tp. HCM – Sydney (Úc).

Hiện tại, theo quy định nhập cảnh của các nước, các chuyến bay từ Việt Nam chỉ phục vụ nhu cầu của người Việt đi học tập, lao động, thăm thân ở nước ngoài, người nước ngoài từ Việt Nam về nước và phù hợp với các quy định về nhập cảnh của các nước. Đối với việc chở khách từ nước ngoài về, theo quy định nhập cảnh hiện tại của Chính phủ Việt Nam, Vietnam Airlines vẫn tiếp tục vận chuyển theo sự phân bổ của cơ quan chức năng dưới hình thức các chuyến bay hồi hương và chuyến bay chở chuyên gia. Ngoài ra, Vietnam Airlines cũng dự kiến triển khai các chuyến bay trọn gói từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc). Việc thực hiện những chuyến bay này phụ thuộc vào cấp phép của các cơ quan chức năng.

Đại diện Vietnam Airlines cũng thông tin: các chuyến bay quốc tế đang được Hãng hàng không quốc gia Việt Nam thực hiện theo tiêu chuẩn phòng, chống dịch mức 4 - mức cao nhất trong hệ thống an toàn dịch bệnh của Hãng. Các biện pháp của Vietnam Airlines được đánh giá đảm bảo mức độ an toàn dịch bệnh cao hơn tiêu chuẩn của Liên minh hàng không toàn cầu SkyTeam, tương đương mức 4/5 sao của Tổ chức đánh giá hàng không Skytrax và xếp hạng 7/7 sao theo AirlineRatings. Mới đây, Vietnam Airlines được Hiệp hội Hàng không quốc tế (IATA) chính thức đề nghị tham gia thử nghiệm ứng dụng hộ chiếu sức khỏe điện tử ITP mang tính toàn cầu.

Tương tự, Vietjet cũng khai thác trở lại các đường bay quốc tế thường lệ đến Bangkok (Thái Lan), Tokyo (Narita, Nhật Bản), Seoul (Incheon, Hàn Quốc), Đài Bắc (Đài Loan, Trung Quốc) từ ngày 1/4, đảm bảo mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế vừa phòng chống dịch, đáp ứng nhu cầu đi lại cơ bản, thiết yếu của người dân. Với vai trò là thành viên của IATA, Vietjet đã tham gia xây đựng với các nhà chức trách Việt Nam và quốc tế để triển khai giải pháp ITP sớm đảm bảo vận chuyển hành khách an toàn, kiểm soát hiệu quả, đơn giản thủ tục, sẵn sàng đón khách, cho cuộc sống bình yên sớm trở lại.

Ông Alexandre de Juniac, Tổng Giám đốc IATA, cho biết việc triển khai thành công ITP là minh chứng cho thấy công nghệ có thể giúp hành khách và Chính phủ quản lý thông tin về y tế - du lịch một cách an toàn, thuận tiện và hiệu quả. Đây là cơ sở quan trọng để hoạt động hàng không quốc tế được khởi động lại. IATA Travel Pass đã nhận được phản hồi tích cực từ Chính phủ của hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, đang được hơn 20 hãng hàng không thử nghiệm, trong đó có các hãng hàng không 5 sao như Singapore Airlines, Qatar Airways...

Trong khi nhiều nước thực hiện hộ chiếu vaccine, ITP hiệu quả, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống, chuyên gia hàng không, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật Hàng không, Đại học Bách Khoa thành phố Hồ Chí Minh cho rằng "kế hoạch, lộ trình theo thời gian của Cục Hàng không Việt Nam và Bộ Giao thông vận tải có vẻ như hơi chậm, dễ đánh mất cơ hội phục hồi". Nếu Việt Nam không nhanh chóng thông qua Travel Pass, sẽ bị các thị trường du lịch quốc tế khác "hút" hết khách.  

Qua một thời kỳ bị kiểm chế, nhu cầu đi lại bị đè nén, số lượng người nước ngoài bị kẹt tại Việt Nam không về nước được, người Việt Nam ở các quốc gia khác cũng không về Việt Nam được, nhu cầu này rất lớn. Trước mắt, hộ chiếu vaccine sẽ đáp ứng nhu cầu đi lại đông đảo của nhóm đối tượng này, sau đó, nhu cầu di chuyển sẽ dần trở lại như trước dịch. Số lượng hành khách có thể ít hơn trước đây, nhưng sẽ tạo nguồn doanh thu đáng kể hơn so với tình trạng hiện nay. Các hãng hàng không không có khách, khó có thể duy trì hoạt động.