Có dấu hiệu lạm quyền 

Những ngày qua, nhiều cơ quan báo chí truyền thông đã phản ánh về việc tại xã Tiên Minh (huyện Tiên Lãng, TP.Hải Phòng) cấp đổi, làm mới CCCD có gắn chíp điện tử nhưng với mức phí 100.000 đồng mà người dân phải nộp, cao hơn mức phí theo quy định hơn 6 lần khi đổi từ CMND, CCCD sang CCCD có gắn chíp điện tử.

Trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp luật về sự việc này, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng luật Chính Pháp (đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho biết: “Nếu ở địa phương nào mà cán bộ thu phí làm thẻ căn cước công dân vượt quá mức phí Nhà nước quy định thì đó là hành vi lạm quyền trong khi thi hành công vụ, gây thiệt hại đến tài sản của công dân. Hành vi này cần phải bị xem xét xử lý theo quy định pháp luật. 

Theo Thông tư 112/2020/TT-BTC, kể từ ngày 1/1/2021 đến hết ngày 30/6/2021, lệ phí cấp Căn cước công dân bằng 50% mức thu lệ phí quy định tại Điều 4 Thông tư 59/2019/TT-BTC ngày 30/8/2019 quy định mức thu, chế độ thu, nộp và quản lý lệ phí cấp Căn cước công dân. Kể từ ngày 1/7/2021 trở đi, mức thu lệ phí nêu trên thực hiện theo Thông tư 59/2019/TT-BTC.

Như vậy, lệ phí cấp CCCD gắn chip từ ngày 1/01/2021 đến hết ngày 30/6/2021 là 15.000 đồng/thẻ CCCD, từ ngày 1/7/2021 trở đi là 30.000 đồng/thẻ CCCD.

Ngoài ra, Thông tư 59/2019/TT-BTC cũng quy định các trường hợp miễn, không phải nộp lệ phí thực hiện theo điều 5, Thông tư 59/2019/TT-BTC.

Theo luật sư Cường, việc thu phí, lệ phí, phải được thực hiện theo quy định của pháp luật; thực hiện chế độ kế toán; định kỳ báo cáo quyết toán thu, nộp, sử dụng phí, lệ phí; thực hiện chế độ công khai tài chính theo quy định của pháp luật; hạch toán riêng từng loại phí, lệ phí; báo cáo tình hình thu, nộp, quản lý, sử dụng phí, lệ phí.

Buộc phải trả lại tiền cho dân nếu thu sai quy định

Luật sư Cường cũng nêu rõ quan điểm: “Pháp luật nghiêm cấm cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thu phí, lệ phí thu vượt quá mức phí lệ phí Nahà nước quy định. Bởi vậy hành vi thu phí vượt quá mức phí theo Thông tư số 59/2019/TT-BTC nêu trên là vi phạm pháp luật. Cơ quan chức năng sẽ vào cuộc xác minh làm rõ số tiền thu phí trái quy định, buộc cơ quan tổ chức cá nhân này phải trả lại số tiền đã thu trái phép cho công dân đồng thời xem xét trách nhiệm pháp lý của các cán bộ có liên quan”.

Trong trường hợp có căn cứ cho thấy có cán bộ đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt tài sản hoặc lạm quyền trong thi hành công vụ đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ xem xét xử lý hình sự theo quy định pháp luật.

Không thể lấy lý do là thu thêm tiền để “bồi dưỡng” cho cán bộ hoặc để mua sắm vật dụng, thiết bị, cũng không thể cho rằng đây là làm “dịch vụ”.

Vấn đề này chính quyền địa phương, cơ quan thanh tra công an cần vào cuộc xác minh làm rõ thông tin mà báo chí phản ánh, làm rõ những chứng cứ mà người dân cung cấp để xác định có sai phạm hay không, ai là người sai phạm, mức độ đến đâu để có hình thức xử lý phù hợp với quy định của pháp luật. Trường hợp có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì cần đình chỉ công tác để phục vụ công tác điều tra, xác minh. Nếu có yếu tố vụ lợi thì cần phải xem xét xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Mức phí, lệ phí cấp thẻ căn cước công dân được các cơ quan truyền thông, báo chí, truyền hình đăng tin công khai, liên tục thời gian gần đây. Vì vậy, ở địa phương nào mà cán bộ lạm quyền, thu trái quy định mức phí vượt quá mức phí bộ Tài chính đã đưa ra thì người dân cần lưu lại chứng cứ và khiếu nại hoặc tố cáo cán bộ đã lạm quyền để cơ quan chức năng xem xét xử lý theo quy định của pháp luật.

Cần phải xử lý nghiêm

“Như vậy, hành vi thu phí, lệ phí trái quy định pháp luật thì cơ quan, tổ chức, cá nhân thu phí vượt quá hoặc thu sai quy định phải hoàn trả số tiền đó cho công dân đồng thời sẽ bị xem xét xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Về biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc hoàn trả toàn bộ tiền phí, lệ phí do thực hiện sai pháp luật về phí, lệ phí cho người nộp phí, lệ phí. Trong trường hợp không xác định được người để hoàn trả thì nộp vào ngân sách Nhà nước. Buộc nộp vào ngân sách Nhà nước toàn bộ số tiền có được do vi phạm quy định về mức thu phí, lệ phí”, luật sư Cường nói.

Trước đó, một số người dân đi làm ăn xa nhà khi nhận được thông tin Công an huyện Tiên Lãng về địa phương để cấp đổi CCCD gắn chíp lưu động đã trở về và bất ngờ trước việc phải đóng 100.000 đồng để được cấp đổi hoặc làm lại CCCD.

Khi người dân thắc mắc tại sao người dân phải đóng lệ phí cao như vậy dù quy định hiện nay chỉ 15.000 đồng/thẻ khi chuyển đổi hoặc đổi CCCD bị hư hỏng là 25.000 đồng nhưng không nhận được câu trả lời thỏa đáng.

Họ đồng ý nộp nhưng yêu cầu công an phải làm phiếu thu cho mình. Tuy nhiên, việc này cũng không được đáp ứng.

Toàn bộ sự việc được một người dân quay clip lại. Nội dung đoạn video cho thấy khi người dân nhiều lần thắc mắc, một người đàn ông mặc trang phục công an xã làm nhiệm vụ thu tiền trả lời: "Chúng anh làm dịch vụ".

Clip cũng thể hiện một người phụ nữ khi đưa 200.000 đồng để đóng lệ phí, một công an xã nhận và trả lại 100.000 đồng.

Bức xúc trước việc làm này, người dân xã Tiên Minh đã phản ánh sự việc đến đường dây nóng của Công an TP.Hải Phòng và các cơ quan báo chí.

Được biết, xã Tiên Minh có 10 thôn với hơn 9.000 dân, còn lượng người thường có mặt ở địa phương hơn 6.000 người.

Ngay sau khi nhận được thông tin báo chí phản ánh về việc người dân phải nộp 100.000 đồng để làm CCCD gắn chíp điện tử, Thiếu tướng Vũ Thanh Chương, Giám đốc Công an TP.Hải Phòng đã khẩn trương chỉ đạo các phòng nghiệp vụ chức năng Công an thành phố và Công an huyện Tiên Lãng vào cuộc xác minh.

Theo kết quả xác minh ban đầu, sáng ngày 4/4/2021, tại trụ sở UBND xã Tiên Minh, huyện Tiên Lãng, 2 vợ chồng ông B.K.H. và bà V.T.T. đến làm thủ tục cấp CCCD gắn chíp điện tử do bộ phận cấp CCCD gắn chíp điện tử lưu động Công an huyện Tiên Lãng thực hiện. Sau khi cấp xong, bà V.T.T. có đưa cho một cán bộ Công an xã bán chuyên trách số tiền 200.000 đồng tiền làm CCCD gắn chíp điện tử của 2 vợ chồng bà (trong đó bao gồm cả lệ phí chuyển đổi từ CMND 9 số sang thẻ CCCD gắn chíp điện tử của bà V.T.T.; lệ phí cấp lại CCCD của ông B.K.H. và tiền dịch vụ chuyển phát nhanh) và không nhận được biên lai.

Phát hiện vụ việc thu lệ phí không đúng quy định trên, Công an huyện Tiên Lãng đã yêu cầu Công an xã bán chuyên trách trả lại tiền thừa của ông B.K.H. và bà V.T.T. và các trường hợp khác tương tự nếu có.

Hiện, Công an TP.Hải Phòng đang tiếp tục chỉ đạo các phòng nghiệp vụ xác minh, làm rõ và sẽ xử lý nghiêm các trường hợp sai phạm.