Ông Nguyễn Văn Thọ - Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ví cụm cảng Cái Mép - Thị Vải như là một “báu vật” thiên nhiên ban tặng cho Việt Nam. Để phát triển kinh tế hướng biển, mở lối ra cho hàng hoá, nông sản của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Quốc lộ 51 được ví như nút thắt cổ chai vì tình trạng tắc nghẽn giao thông đường bộ, kìm hãm sự phát triển kinh tế. Vấn đề này đã được nhìn nhận và triển khai nhiều giải pháp, nhưng đến nay có giải pháp đang triển khai, có giải pháp vẫn còn nằm trên giấy và chưa thể thực hiện ngoài thực tế để “chia lửa” với Quốc lộ 51.

“Báu vật” cụm cảng Cái Mép - Thị Vải

Hệ thống cảng Bà Rịa - Vũng Tàu được quy hoạch là cụm cảng tổng hợp quốc gia, cửa ngõ quốc tế (loại IA), đảm nhận vai trò của cảng trung chuyển quốc tế. Trên địa bàn tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, riêng khu vực Cái Mép - Thị Vải có 35 cảng, chiều dài cầu cảng thiết kế 20km.

Hiện đã đưa vào khai thác 22 bến với 41 cầu cảng có chiều dài 12km, trong đó có 4km chiều dài cầu cảng container với công suất khoảng 130 triệu tấn/năm. Do đó, với lợi thế cảng biển nước sâu, hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải là một trong 20 cảng lớn của thế giới đón được tàu mẹ siêu lớn với trọng tải đến 214.000 tấn.

Ông Nguyễn Văn Thọ - Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng khẳng định: “Có thể khẳng định cảng Cái Mép -Thị Vải là “báu vật” thiên nhiên ban tặng cho Việt Nam, nhưng cảng chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và vai trò của nó. Tỉ trọng giao nhận trực tiếp trong những năm qua vẫn duy trì 10-15%, còn lại 85-90% chuyển về các nơi khác để thông quan, giao nhận”.

Nguyên nhân khiến cụm cảng này phát triển chưa tương xướng với tiềm năng, một phần đến từ sự yếu kém về hạ tầng giao thông kết nối cảng vừa thiếu lại vừa yếu, ùn tắc giao thông xảy ra thường xuyên trên Quốc lộ 51.

Do đó, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lần thứ VII - đã xác định sẽ tiếp tục tập trung phát triển 4 trụ cột kinh tế là: Công nghiệp, hệ thống cảng biển, du lịch và nông nghiệp công nghệ cao. Và vấn đề “then chốt” là tỉnh này phải phát huy được lợi thế về hệ thống cảng biển, tăng cường kết nối với TPHCM, Đồng Nai… để tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng công nghiệp, xuất nhập khẩu hàng hoá.

UBND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết: Hiện nay, hệ thống giao thông kết nối cụm cảng Cái Mép - Thị Vải với các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đang dần hoàn thiện, đặc biệt là cầu Phước An kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải - Đồng Nai - Bến Lức Long Thành đang dần hình thành.

Ngoài ra, dự án cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu cũng đã trình dự án tiền khả thi lên Chính phủ. Tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã kiến nghị về việc triển khai đường sắt Biên Hoà - Vũng Tàu để khơi thông nguồn hàng từ Trảng Bom, Đồng Nai vào Cái Mép - Thị Vải… Tuy nhiên, thực tế hiện nay các dự án đường liên cảng, đường vành đai, cao tốc… vẫn chưa đi vào hoạt động, thậm chí có dự án còn nằm trên giấy, chưa thể “chia lửa” được với Quốc lộ 51.

Để giải thoát tình trạng tắc nghẽn trên Quốc lộ 51, chính chủ đầu tư BOT đang thu phí trên tuyến quốc lộ này cũng đã đưa ra giải pháp “tình thế” là xây dựng 10 nút giao khác mức (cầu vượt hoặc hầm chui-PV) trên toàn tuyến Quốc lộ 51 từ Bà Rịa-Vũng Tàu đổ về Đồng Nai. Các vị trí đề xuất xây dựng đều là điểm giao tuyến Quốc lộ 51 với đường ngang là các điểm đen gây mất an toàn giao thông.

Cụ thể, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai đề xuất xây dựng tại 2 nút giao khác tại Quốc lộ 51 - đường Châu Văn Lồng và Nguyễn Văn Tỏ; nút giao Quốc lộ 51 - đường 25B vào các KCN Nhơn Trạch 1,2,3,5; Trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đề xuất xây dựng 8 nút giao khác mức tại Quốc lộ 51 với đường Mỹ Xuân - Ngãi Giao, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, đường Hội Bài - Châu Pha, đường Láng Cát - Long Sơn, đường CMT8, đường Nguyễn Hữu Thọ, đường Trường Sa, đường 30/4.

Về giải pháp lâu dài, ông Đinh Hồng Hà - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần phát triển đường cao tốc Biên Hoà-Vũng Tàu (BVEC), cho rằng, cần nhanh chóng xây dựng các tuyến đường mới để chia sẻ lưu lượng phương tiện giao thông cho Quốc lộ 51. Bởi với sự tăng trưởng kinh tế của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, các khu công nghiệp được lấp đầy, cảng hàng không quốc tế Long Thành được khởi công xây dựng thì trong 1-2 năm tới, áp lực giao thông với Quốc lộ 51 còn căng thẳng hơn. Do đó, các tuyến đường như đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đường liên cảng, đường vành đai cần được xây dựng sớm để “chia sẻ” áp lực giao thông với Quốc lộ 51.

Giải pháp căn cơ cho “điểm nghẽn” quốc lộ 51

Lãnh đạo Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, yêu cầu đầu tư hạ tầng kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải với các trung tâm kinh tế trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam vẫn là vấn đề cần tiếp tục đặc biệt quan tâm. Từ Bà Rịa - Vũng Tàu kết nối với các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và miền Tây Nam Bộ hiện nay chỉ có duy nhất tuyến đường bộ Quốc lộ 51, dẫn đến tình trạng thường xuyên quá tải.

Để phát huy được vai trò hệ thống cảng nước sâu khu vực Cái Mép - Thị Vải, tạo động lực tăng trưởng và nâng cao hiệu quả tăng trưởng chung của toàn vùng, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã kiến nghị Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương tiếp tục quan tâm đầu tư các dự án hạ tầng giao thông kết nối liên vùng.

Cụ thể, mới đây tại buổi làm việc của Chính phủ với tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu để tháo gỡ vướng mắc cho cụm cảng nước sâu lớn nhất cả nước - Cái Mép-Thị Vải, lãnh đạo tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã nêu ra các dự án hạ tầng quan trọng như: Triển khai dự án cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu; Triển khai đường sắt Biên Hoà - Vũng Tàu để khơi thông nguồn hàng từ Trảng Bom, Đồng Nai vào Cái Mép - Thị Vải; Triển khai đường vành đai 4…

Về vấn đề tháo gỡ vướng mắc cho cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, ông Nguyễn Văn Thể - Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải khẳng định: Dự án sân bay Long Thành và cụm cảng Cái Mép Thị Vải là 2 dự án quan trọng nhất trong khu vực vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cũng cho biết: Dự án đường cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải và sân bay quốc tế Long Thành là một dự án khả thi. Bộ giao thông vận tải đã trình Chính phủ, hiện nay Chính phủ đã giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư thành lập hội đồng thẩm định báo cáo Thủ tướng.

Nếu Nhà nước đầu tư 6.000 tỉ, thu hút bên ngoài hơn 12.000 tỉ thì đến năm 2025 sẽ triển khai xong tuyến cao tốc Biên Hoà - Vũng Tàu, kết nối với sân bay Long Thành, cảng Cái Mép Thị Vải. Dự án này tính khả thi tốt - ông Nguyễn Văn Thể cho biết.

Dự án đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu qua tỉnh Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu có tổng chiều dài hơn 50km, chạy song song với tuyến Quốc lộ 51. Dự án có tổng mức đầu tư trên 18.000 tỉ đồng. Trong đó, vốn nhà nước là trên 6.000 tỉ đồng và vốn nhà đầu tư huy động là trên 12.000 tỉ đồng.