Những ngày gần đây, hàng trăm người dân ở xã Nâm N’Dir (huyện Krông Nô, Đắk Nông) than trời vì thu hoạch bắp vụ đông xuân 2020-2021 chỉ toàn cùi trắng xóa, bắp không có hạt hoặc chỉ một vài hạt.
Nhiều người không khỏi ngỡ ngàng về việc này bởi đây không phải là lần đầu xảy ra ở đây.
Người dân khóc ròng vì thu hoạch bắp toàn cùi. Ảnh: HT
Bắp giống… không hạt
Dưới trời nắng bức, anh Đàm Văn Lân ở thôn Nam Ninh đang chở một xe cày vài chục bao bắp. Anh cho biết: “Trước đó công ty cung cấp hạt giống cho chúng tôi trồng nhưng giờ thu hoạch bắp chỉ có cùi, không có hạt. Đầu tư mấy chục triệu giờ lỗ hết rồi".
Qua quan sát của PV, trên chiếc xe cày của anh Lân là những bao cùi bắp trắng xóa, lác đác vài hạt màu vàng. Khi PV thử hái vài trái bắp ở dưới đồng của người dân và bóc vỏ thì tình trạng cũng tương tự. Một cánh đồng hàng chục hecta đang đến vụ thu hoạch cũng gặp tình trạng chỉ có cùi mà rất ít hạt.
Anh Trương Văn Nam ngụ thôn Nam Ninh đang thu hoạch bắp toàn cùi trên ruộng của mình. Theo anh Nam, trước đó cũng từng xảy ra việc tương tự.
"Bao nhiêu là phân bón, công trồng rồi chăm sóc nhưng giờ cũng chưa biết ra sao. Hiện công bóc vỏ cũng đã 3.000 đồng/kg. Không biết tiền đâu mà bù, coi như trắng tay. Cả làng đều thế, chứ không chỉ riêng tôi” - anh Nam nói.
Các trái bắp rất ít hạt và không có hạt. Ảnh: HT
Ở phía trên đường ruộng, bắp được bóc vỏ nằm ngổn ngang nhưng chỉ lác đác vài trái có ít hạt. Người dân cho biết phía công ty cung ứng giống sẽ thu mua số bắp này, chỉ cùi cũng thu mua nhưng chưa biết giá thu mua ra sao và có hỗ trợ gì hay không.
Nguyên nhân là do… nắng nóng!
Theo tìm hiểu của PV, giữa tháng 4-2021, UBND xã Nâm N’Dir đã có văn bản gửi Phòng NN&PTNT huyện Krông Nô đề nghị làm rõ nguyên nhân dẫn đến bắp giống ít hạt.
Vụ Đông Xuân 2020-2021, xã Nâm N’Dir có 59 ha trồng bắp giống CP. Diện tích gieo tỉa đợi một là 46 ha, giống CP 8506S. Sau khi gieo tỉa thì bị chết 13,5 ha. Hiện nay bà con đang thu hoạch cơ bản diện tích gieo tỉa sớm, năng suất trung bình đạt khoảng 6 tấn/ha.
Diện tích gieo tỉa đợt hai là 13 ha, trong đó có 4 ha giống CP 8506R và 9 ha là giống CP 8506S. Qua kiểm tra có 10,6 ha đến kỳ thu hoạch nhưng rất ít hạt chưa xác định được nguyên nhân.
Ngay sau đó, Phòng NN&PTNT, Chi cục PTNT tỉnh Đắk Nông, Công ty TNHH hạt giống CP Việt Nam cùng với các đơn vị liên quan đã kiểm tra, đánh giá tình hình sản xuất bắp giống F1 vụ Đông Xuân 2020-2021 trên địa bàn xã Nâm N’Dir.
Đoàn kiểm tra xác định giống ngô được gieo trồng là 8506S, 8506R. Diện tích bị ảnh hưởng là 10,6 ha. Nguyên nhân được xác định là do thời tiết nắng nóng, điều kiện chăm sóc (bón phân, sâu bệnh) và do giống. Tỉ lệ thiệt hại từ 20-70%.
Cũng tại buổi kiểm tra, phía Công ty CP cho biết sẽ xem xét, đánh giá mức độ thiệt hại thực tế từng hộ dân, tìm hiểu nguyên nhân và phối hợp với chính quyền địa phương chia sẻ khó khăn với người dân.
Trong khi đó, chính quyền địa phương đề nghị phía công ty kiểm tra mức độ thiệt hại để có hỗ trợ cho người dân.
Phòng NN&PTNT huyện Krông Nô đã phối hợp để xác định nguyên nhân bắp không có hạt. Ảnh: HT
Có phương án hỗ trợ dân
Ngày 19-4, trao đổi với PV, ông Doãn Gia Lộc, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Krông Nô xác nhận có sự việc như người dân phản ánh về việc bắp trồng đạt năng suất thấp, thậm chí không có hạt. Số hộ bị ảnh hưởng là 16 hộ thuộc địa bàn xã Nâm N’Dir. Sau khi nghe phản ánh của người dân, Phòng đã lập đoàn đi kiểm tra.
“Diện tích bị ảnh hưởng 20-70%. Sau khi làm việc với Công ty và các đơn vị liên quan thì xác định một số nguyên nhân của vấn đề này như thời tiết, sâu bệnh, quá trình chăm sóc của người dân và cả yếu tố giống.
Chúng tôi đã yêu cầu công ty cung cấp giống đánh giá mức độ thiệt hại để có phương án hỗ trợ cho người dân" - ông Lộc nói và cho biết năm ngoái cũng xảy ra trường hợp này.
Người dân đang phải thuê nhân công lột vỏ bắp với giá 3000 đồng/kg. Ảnh: HT
Cũng theo ông Lộc, trong sản xuất nông nghiệp thì đôi khi cũng có tỉ lệ rủi ro. Nếu toàn bộ diện tích có vấn đề thì đó là chuyện khác nhưng ở đây chỉ hơn 10 ha bị ảnh hưởng. Đối với diện tích trồng và thu trước thì rất tốt, do đó người dân cũng phải thực hiện đúng quy trình sản xuất.
“Chúng tôi khuyến cáo người dân ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và sản xuất theo chuỗi. Đồng thời chúng tôi cũng sẽ làm việc với phía công ty để hỗ trợ dân. Hiện, bắp của người dân không có hạt cũng bẻ và được công ty mua lại, phần thiếu công ty sẽ bù vào (tính theo giá bắp thịt)… Công ty phải có trách nhiệm với bà con” - ông Lộc nói thêm.
Đây không phải là lần đầu ở địa phương xảy ra tình trạng bắp giống trồng không có hạt. Ảnh: HT
Cùng ngày, trao đổi với PV, ông Võ Văn Chí, Trưởng vùng sản xuất khu vực Đắk Nông (Công ty hạt giống CP Việt Nam), cho biết trước đó đã cùng Phòng NN&PTNT huyện Krông Nô và Chi cục PTNT tỉnh đi kiểm tra.
“Chúng tôi sẽ làm việc với công ty để họ xem xét, chia sẻ khó khăn với bà con nông dân” - ông Chí nói và cho biết có ba nguyên chính dẫn đến việc bắp không có hạt, năng suất rất thấp.
Một là do thời tiết, trong giai đoạn ra cờ tung phấn của bắp gặp nắng nóng nên làm cho quá trình kết hạt kém.
Hai là do quá trình canh tác, bà con nông dân bón phân không cân đối làm cho cây bắp không phát triển đúng yêu cầu (cây tốt, cây xấu, không đồng đều).
Phía đại diện công ty cung cấp hạt giống cho rằng một trong các nguyên nhân dẫn đến bắp ít hạt là do nắng nóng. Ảnh: HT
Ngoài ra, nguyên nhân thứ ba là về giống. Cụ thể, khi hướng dẫn cho bà con trồng thì cây mẹ ra râu hơi sớm khoảng 2-3 ngày, lại gặp thời tiết nắng nóng nên nhựa râu bị khô, khi phấn tới thì làm cho quá trình kết hạt kém.
Cũng theo vị này, sau khi bà con nông dân thu hoạch hết thì công ty sẽ có tổng kết, đánh giá lại cụ thể, năng suất bao nhiêu, tổng thu bao nhiêu… rồi lên phương án hỗ trợ người dân.