Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa công khai kết luận công tác quản lý tài chính, tài sản công, thực hiện các dự án đầu tư; tổ chức hợp tác nghiên cứu, đào tạo, liên kết đào tạo cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ giai đoạn 2015 - 2019 của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội (KHXH) VN.
Kết luận của TTCP đã chỉ ra nhiều sai phạm, khuyết điểm gây lãng phí ngân sách Nhà nước trong nhiều lĩnh vực hoạt động của Viện Hàn lâm KHXH VN. Cụ thể, trong quản lý tài sản công, nhiều đơn vị thuộc Viện Hàn lâm KHXH VN để xảy ra nhiều hạn chế, khuyết điểm, như: Bảo tàng Dân tộc, Văn phòng, Nhà xuất bản KHXH cho các tổ chức, cá nhân thuê cơ sở, nhà, đất và liên doanh, liên kết trong thời gian dài nhưng không lập đề án sử dụng tài sản công vào mục đích kinh doanh, cho thuê; không thực hiện đấu giá, không thực hiện trích khấu hao tài sản, không thông báo công khai giá cho thuê, vi phạm quy định của luật Quản lý, sử dụng tài sản công. Viện KHXH vùng Trung bộ tùy tiện cho doanh nghiệp sử dụng đất (10.000 m2) không có hợp đồng, vi phạm luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước.
Đề tài khoa học không có đóng góp cho khoa học
Theo kết luận của TTCP, Viện Hàn lâm KHXH VN ban hành các quy chế quản lý khoa học nhưng nội dung có nhiều điểm bất cập, không hợp lý, dẫn đến các đơn vị cấp dưới không tiếp thu kịp thời, khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ. Quy trình thực hiện nhiều đề tài không đúng quy định của luật Khoa học và công nghệ.
Kết luận TTCP cho biết, trong 5 năm qua, Viện Hàn lâm KHXH VN đã tổ chức thực hiện được 3.000 đề tài nhiệm vụ, trong đó có 500 đề tài khoa học cấp Bộ, cấp Nhà nước. Mỗi năm đơn vị này đào tạo được trên 200 tiến sĩ, trên 1.000 thạc sĩ các ngành, chuyên ngành. Công tác tuyển sinh, đào tạo, quản lý đào tạo từ năm 2017 đến nay cơ bản thực hiện theo quy định của Nhà nước, đã khắc phục được tình trạng “lò ấp” tiến sĩ mà dư luận nêu trước đó.
Cụ thể, có 3 đề tài, nhiệm vụ không có đóng góp về khoa học cho xã hội; 37 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ do Văn phòng chủ trì chưa được tổ chức nghiệm thu cấp cơ sở trước khi nghiệm thu cấp bộ; 18 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ nhưng không nghiệm thu cấp bộ; 29 đề tài, nhiệm vụ trùng thời gian; 30 hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học cấp bộ không đúng thành phần; 55 đề tài, nhiệm vụ khoa học cấp bộ được giao cho cá nhân ngoài đơn vị chủ trì; 191 hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở không đúng thành phần; 75 đề tài, nhiệm vụ nghiệm thu chậm tiến độ…
Đáng chú ý, TTCP chỉ rõ nhiều tình trạng nghiệm thu đề tài khoa học cấp cơ sở bất thường trong cùng một ngày tại một số đơn vị thuộc Viện Hàn lâm KHXH VN. Trong đó, tại Viện Nghiên cứu châu Âu, chỉ với một hội đồng khoa học đã nghiệm thu 18 đề tài trong ngày 6.12.2016, 18 đề tài trong ngày 12.12.2017, 16 đề tài vào ngày 5.12.2018 và 15 đề tài vào ngày 25.11.2019. Tại Viện Ngôn ngữ học, chỉ với 2 hội đồng khoa học đã nghiệm thu 13 đề tài vào ngày 17.12.2018 và 22 đề tài trong ngày 19.11.2019. Viện Sử học đã nghiệm thu 7 đề tài trong vòng 1 buổi chiều 13.1.2019 và 11 đề tài trong ngày 15.11.2019 chỉ với 2 hội đồng.
“Tình trạng này chưa hợp lý, dẫn đến chất lượng công tác nghiệm thu không đảm bảo”, TTCP nêu rõ, đồng thời kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể lãnh đạo Viện Hàn lâm KHXH VN qua các thời kỳ trong giai đoạn 2015 - 2019.