10 bị cáo và Sadeco kháng cáo
Dự kiến, ngày mai (5/5), TAND Cấp cao tại Tp.HCM mở phiên xét xử phúc thẩm đối với cựu Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP.HCM – ông Tất Thành Cang và các đồng phạm theo đơn kháng cáo của 10 bị cáo và kháng cáo của Công ty CP phát triển Nam Sài Gòn –Sadeco (Sadeco là công ty con của Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp Tân Thuận - IPC).
Các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm.
Cụ thể, Sadeco đề nghị cấp phúc thẩm buộc các bị cáo Tề Trí Dũng, cựu Tổng giám đốc, thành viên HĐTV IPC, Chủ tịch HĐQT Sadeco; Hồ Thị Thanh Phúc, cựu Tổng giám đốc Sadeco và các đồng phạm bồi thường 2,8 tỷ đồng, hủy bỏ giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần thứ 13 của Sadeco (đăng ký tăng vốn điều lệ từ 170 lên 260 tỷ đồng. Sadeco đề nghị Sở KH-ĐT Tp.HCM thực hiện thủ tục cấp lại giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cho Sadeco với số vốn điều lệ đăng ký là 170 tỷ đồng.
Bị cáo Tất Thành Cang kháng cáo không đồng tình với cáo buộc vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí khi chấp thuận cho Sadeco bán rẻ 9 triệu cổ phần. Theo bị cáo Cang, hậu quả của vụ án là do việc làm, báo cáo không trung thực, gian dối của đại diện vốn Văn phòng Thành ủy tại Sadeco làm ảnh hưởng đến chỉ đạo của bị cáo.
Bảy bị cáo khác kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt gồm: Tề Trí Dũng, Phạm Văn Thông, cựu Phó chánh văn phòng Thành ủy; Huỳnh Phước Long, cựu Trưởng phòng Quản lý đầu tư kinh doanh vốn của Văn phòng Thành ủy; Trần Công Thiện; cựu Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV đầu tư và xây dựng Tân Thuận; Trần Đăng Linh, cựu Phó tổng giám đốc IPC; Vũ Xuân Đức, cựu Phó tổng giám đốc IPC; Đỗ Công Hiệp, cựu Kế toán trưởng Sadeco.
Riêng 2 bị cáo Nguyễn Văn Minh, cựu Trưởng ban kiểm soát Công ty Sadeco kháng cáo xin xem xét lại tội danh và mức án. Bị cáo Nguyễn Trường Bảo Khánh, cựu thành viên HĐTV IPC xin giảm nhẹ hình phạt và hưởng án treo.
Cấp sơ thẩm khẳng định ông Tất Thành Cang có tội
Trước đó, sau 2 tuần xét xử, hội đồng xét xử (HĐXX) TAND Tp.HCM cho rằng, bị cáo Dũng biết việc chuyển nhượng cổ phần của Sadeco có vốn Nhà nước phải qua đấu giá, xác định theo giá thị trường nhưng lại chỉ đạo cấp dưới sử dụng kết quả thẩm định giá của doanh nghiệp không có chức năng thẩm định, thông qua quyết định bán cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phần gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước.
Theo HĐXX, căn cứ vào hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa có đủ chứng cứ xác định bị cáo Dũng có vai trò cầm đầu, xuyên suốt hàng loạt sai phạm tại Sadeco.
Ngoài ra, bị cáo còn chỉ đạo cấp dưới tổ chức chi tiền của Sadeco cho nhiều cá nhân đi du lịch nước ngoài dưới danh nghĩa tham quan, khảo sát gây thất thoát hơn 2,1 tỷ đồng và tham ô 4,6 tỷ đồng từ quỹ thù lao khen thưởng của công ty. Do bị cáo Dũng thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận, đã nộp lại tiền tham ô… nên HĐXX cân nhắc, xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt khi lượng hình.
Đối với bị cáo Cang, với vai trò là Phó bí thư Thường trực Thành ủy Tp.HCM buộc phải biết rõ bán cổ phần, phát hành thêm để tăng vốn điều lệ cho Sadeco phải thực hiện đấu giá và thẩm định giá.
Tuy nhiên, bị cáo vẫn bút phê “Đồng ý” vào Tờ trình 1148 phát hành 9 triệu cổ phần cho Công ty Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phần không thông qua đấu giá công khai, không định giá tài sản theo quy định.
Hành vi của bị cáo Cang gây thiệt hại hơn 1.103 tỷ đồng; trong đó thiệt hại của Nhà nước là 669 tỷ đồng.
Tại toà, bị cáo Cang cho rằng bút phê của mình chỉ thống nhất về chủ trương chứ không phải là chỉ đạo có tính quyết định để thực hiện việc phát hành cổ phần dẫn đến thiệt hại của Sadeco. Bị cáo nói chỉ đạo chỉ có ý nghĩa với việc biểu quyết trong phần vốn góp của Thành ủy (16,7%) tại công ty này. Tuy nhiên, lập luận này của bị cáo Cang không được HĐXX chấp nhận.
Theo HĐXX, hành vi của bị cáo Cang đã tạo điều kiện cho bị cáo Dũng thực hiện việc chuyển nhượng 9 triệu cổ phần của Sadeco cho Công ty Nguyễn Kim gây thiệt hại nghiêm trọng cho Nhà nước. Hành vi của bị cáo đủ yếu tố cấu thành tội Vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Đối với bị cáo Thanh Phúc, HĐXX đánh giá bị cáo là người có vai trò quan trọng sau Dũng, giúp sức tích cực cho Chủ tịch HĐQT trong tất cả các hành vi sai phạm. Quá trình xét xử, bị cáo thành khẩn khai báo nên đây là tình tiết giảm nhẹ.
Với nhóm 17 bị cáo còn lại, các bị cáo có hành vi tham mưu, đề xuất, giúp sức cho các bị cáo đầu vụ. Tùy vào tính chất, mức độ, hành vi phạm tội của từng bị cáo, HĐXX sẽ quyết định mức án tương xứng.
Theo HĐXX, 20 bị cáo trong vụ án có hành vi phạm tội như cáo trạng nêu là có căn cứ, đúng người, đúng tội, không oan sai.
Sau khi cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ hình phạt theo quy định pháp luật, HĐXX tuyên phạt bị cáo Tất Thành Cang 10 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí.
Tuyên phạt bị cáo Tề Trí Dũng 11 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; 9 năm tù về tội Tham ô tài sản. Tổng hình phạt cho cả 2 tội là 20 năm tù.
Bị cáo Hồ Thị Thanh Phúc lĩnh 9 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; 7 năm tù về tội Tham ô tài sản. Tổng hình phạt cho cả 2 tội là 16 năm tù.
17 bị cáo khác với vai trò đồng phạm của Tề Trí Dũng, Tất Thành Cang bị tuyên phạt từ 2 năm tù treo đến 13 năm tù. Trong đó, nhiều người được tuyên trả tự do tại tòa do thời gian bị tạm giam bằng với mức án.
IPC là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, góp vốn và nắm quyền chi phối tại Sadeco với tỉ lệ 74,8%.
Năm 2015, trong đề án tái cơ cấu, UBND Tp.HCM yêu cầu IPC không được giảm thêm tỉ lệ sở hữu vốn. Tuy nhiên, IPC đã không thực hiện yêu cầu, giảm tỉ lệ sở hữu vốn tại Sadeco từ 44% xuống chỉ còn 28,8% thông qua phát hành cổ phiếu cho Công ty Nguyễn Kim không qua đấu giá.
Cụ thể, ngày 10/11/2016, Công ty Nguyễn Kim có văn bản đề xuất tham gia mua cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược của Sadeco và sau đó được dàn lãnh đạo IPC biểu quyết thông qua với tỉ lệ 100%.
Ngày 16/5/2017, bị cáo Tất Thành Cang có bút phê ký “Đồng ý” vào Tờ trình 1148-TTr ngày 28/4/2017 của Văn phòng Thành ủy Tp.HCM với giá phát hành cổ phần được xác định là 40.000 đồng/cổ phần cho một cổ đông chiến lược là sai theo quy định tại Điều 125 và điểm d khoản 2 Điều 149 Luật Doanh nghiệp.
Ngày 18/5/2017, Văn phòng Thành ủy có Thông báo 495-TB/VPTU do nguyên Phó Bí thư thường trực Thành ủy Tp.HCM Tất Thành Cang ký, truyền đạt ý kiến chỉ đạo “chấp thuận chủ trương phương án phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược để tăng vốn điều lệ tại Sadeco”.
Bị cáo Tất Thành Cang biết rõ việc phát hành cổ phần phải thực hiện đấu giá, thẩm định giá theo Điều 38 Nghị định 91/2015 của Chính phủ, nhưng không chỉ đạo Văn phòng Thành ủy, người đại diện vốn có ý kiến về việc đấu giá, thẩm định giá theo quy định.
Ngày 19/10/2017, Công ty Nguyễn Kim chuyển thanh toán cho Sadeco 360 tỷ đồng là số tiền mà công ty này mua cổ phiếu của Sadeco. Tuy nhiên, số tiền này không được dùng để tăng vốn điều lệ, mà Sadeco đã gửi vào ngân hàng với kỳ hạn 18 tháng để lấy lãi.
Sau khi phát hành cổ phần cho cổ đông chiến lược, tỉ lệ sở hữu của nhóm cổ đông Nhà nước tại Sadeco giảm từ 62,8% xuống chỉ còn 41% (trong đó tỉ lệ sở hữu vốn của IPC từ 44% giảm xuống chỉ còn 28,5%). Trong khi cổ đông chiến lược của Sadeco là Công ty Nguyễn Kim chiếm hơn 54% vốn điều lệ.
Ngày 14/8/2018, Sadeco họp Đại hội cổ đông thống nhất giao HĐQT đàm phán với Công ty Nguyễn Kim để hủy hợp đồng hợp tácđầu tư.
Ngày 17/10/2019, Sadeco ký thỏa thuận chấm dứt hợp đồng với đối tác với Công ty Nguyễn Kim, hoàn trả lại cho Công ty Nguyễn Kim 360 tỷ đồng, còn Sadeco được nhận lại 9 triệu cổ phần.
Cáo trạng xác định, bị cáo Tề Trí Dũng đóng vai trò chủ mưu, đã lợi dụng chức vụ quyền hạn thực hiện một số hành vi phạm tội, gây thiệt hại cho Sadeco 1.103 tỷ đồng.
Bị cáo Tất Thành Cang phải chịu trách nhiệm đối với số tiền thất thoát, thiệt hại tương ứng với phần sở hữu của Văn phòng Thành ủy Tp.HCM tại Sadeco (16,7%) là 184 tỷ đồng.
Dù hậu quả của vụ án đã được khắc phục, nhưng do hành vi phạm tội của Tất Thành Cang và đồng phạm đã hoàn thành nên việc truy tố là có căn cứ.
Ngoài các hành vi nêu trên, các bị cáo Tề Trí Dũng, Hồ Thị Thanh Phúc, Đỗ Công Hiệp còn vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí trong việc chi tiền của Công ty Sadeco cho nhiều cá nhân không thuộc diện đi du lịch nước ngoài, nhưng vẫn đi dưới danh nghĩa “tham quan, khảo sát, học tập” trái quy định, gây thiệt hại cho Công ty Sadeco gần 3,6 tỷ đồng. Trong đó, thiệt hại vốn Nhà nước gần 2,2 tỷ đồng.
Tề Trí Dũng và một số bị cáo còn có hành vi tham ô tài sản qua việc chi tiền thù lao, quỹ khen thưởng với số tiền chiếm hưởng, tham ô là hơn 4,7 tỷ đồng.