Dù doanh thu quý I tăng trưởng, lợi nhuận Công ty cổ phần Xi măng Hà Tiên 1 (Vicem Hà Tiên - HT1) vẫn giảm gần 74% so với cùng kỳ năm trước, đạt gần 25 tỷ đồng. Đây là quý công ty có lợi nhuận thấp nhất kể từ quý I/2018. Tương tự, Công ty cổ phần Vicem Thạch cao Xi măng (TXM) quý rồi lỗ thêm gấp đôi so với cùng kỳ 2021 và là mức lỗ nặng nhất 13 năm qua.

So với quý đầu năm ngoái, Công ty cổ phần Xi măng Vicem Hải Vân (HVX) có doanh thu giảm hơn 17%, lợi nhuận sau thuế giảm 8%. Còn Công ty cổ phần Xi măng Vicem Hoàng Mai (HOM), lãi sau thuế nhích nhẹ so với cùng kỳ, lợi nhuận thuần hoạt động kinh doanh lại giảm đến 93%, chỉ ở mức 19 triệu đồng. Lãi của doanh nghiệp này chủ yếu đến từ khoản lợi nhuận khác tăng đột biến gấp 3 lần.

Lợi nhuận nhiều doanh nghiệp xi măng kém khả quan chủ yếu do áp lực chi phí lớn. Vicem Hà Tiên cho biết trong quý đầu năm, giá than, dầu, thạch cao và nhiều nguyên liệu khác tăng vọt dưới tác động của xung đột Nga - Ukraine. Gánh nặng này khiến công ty giảm hơn 76 tỷ đồng lợi nhuận gộp. Trong khi đó, Vicem Thạch cao Xi măng lại chịu sức ép từ chi phí vận chuyển, bốc xếp. Khoản này tăng hơn gấp đôi cùng kỳ năm ngoái...

Còn Vicem Hoàng Mai chịu ảnh hưởng nặng từ giá than, dầu tăng. Trong tài liệu gửi cổ đông gần đây, ban lãnh đạo công ty cho biết giá than thế giới "tăng sốc" từ 230 USD một tấn vào cuối tháng 2 lên 415 USD một tấn trong giai đoạn đầu tháng 3. Giá dầu thô cũng đạt đỉnh 125 USD một thùng, cao nhất 14 năm qua khiến chi phí đầu vào của công ty tăng mạnh.

Theo Hiệp hội Xi măng Việt Nam, than là nguyên liệu đầu vào quan trọng nhất, thường chiếm khoảng 35-40% giá thành sản xuất xi măng. Trong đó, gần hai phần ba lượng than phải nhập khẩu khiến giá thành sản xuất xi măng tại Việt Nam phụ thuộc lớn vào giá than thị trường quốc tế.

Xi măng cũng là ngành sản xuất thâm dụng điện năng, chi phí điện chiếm tới 15-20% giá thành thành phẩm. Mặc dù EVN đã cam kết không tăng giá điện trong năm 2022, VnDirect vẫn dự đoán chi phí sản xuất điện của các doanh nghiệp xi măng sẽ tăng lên.

Trước áp lực chi phí, nhiều doanh nghiệp đã điều chỉnh giá bán xi măng với mức tăng phổ biến khoảng 100.000 đồng một tấn vào nửa cuối tháng 3, có đơn vị nâng giá đến 150.000 đồng một tấn. Gần đây, các doanh nghiệp tiếp tục tăng giá. Vicem Bút Sơn điều chỉnh tăng 50.000-70.000 đồng một tấn, Xi măng Bỉm Sơn tăng thêm 70.000-95.000 đồng một tấn, Xi măng The Vissai nâng giá thêm 80.000 đồng một tấn...

Dự báo tình hình chung cả năm, VnDirect cho rằng các doanh nghiệp xi măng niêm yết có thể cải thiện kết quả kinh doanh nhờ thị trường căn hộ chung cư tại TP HCM, Hà Nội và các dự án bất động sản nghỉ dưỡng phục hồi. Điều này làm giảm bớt việc xuất khẩu bán thành phẩm - clinker, giúp doanh nghiệp dần thoát cảnh chịu chi phí vận chuyển tăng cao, phụ thuộc lớn vào thị trường nước ngoài khiến kinh doanh kém hiệu quả.

Tất Đạt