Theo các dược sĩ, nếu đồ uống được làm từ 100% nguyên liệu thiên nhiên như lời quảng cáo thì không thể có tác dụng giảm cân.

Uống cà phê 26 ngày, giảm được 8kg (?)

Mới đây, Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia (Bộ Y tế) đã kết luận, trong mẫu thực phẩm bổ sung Cafe Hoàng Gia có chứa chất sibutramine và phenolphthalein - các chất bị cấm dùng trong thực phẩm, dược phẩm. Việc kiểm nghiệm diễn ra sau khi có một bệnh nhân nữ 37 tuổi, ở TP.Hà Nội, bị hôn mê, co giật sau bốn ngày uống sản phẩm này. Kết quả chụp cắt lớp cho thấy, não của bệnh nhân bị tổn thương. 

Sản phẩm cà phê giảm cân Thái Lan được người bán cam kết giúp giảm được 3-5kg sau mười ngày sử dụng

Ngay sau đó, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã yêu cầu nhà sản xuất và nhà phân phối thu hồi ngay sản phẩm này, đồng thời đề nghị người dân không dùng chúng. Tuy nhiên, các đại lý phân phối vẫn tiếp tục quảng cáo về loại thực phẩm bổ sung này. 

Trang (fanpage) “Cà phê Giảm cân Hoàng Gia Phát - Hỗ trợ giảm cân an toàn hiệu quả” trên mạng xã hội Facebook vẫn liên tục đăng các bài giới thiệu về sản phẩm Cafe Hoàng Gia. Ngày 5/5, khi hỏi về sản phẩm này, chúng tôi được người trực trang trên khuyên dùng bởi “thành phần được chiết xuất từ 100% thảo dược giúp giảm cân như cà phê xanh, gạo lứt, chè vằng, đường ăn kiêng, táo xanh, lá sen, ca cao; mỗi sáng uống một tách cà phê này, sẽ tiêu hao lượng calo bằng một giờ chạy bộ, loại bỏ được mỡ máu, tăng cường tuần hoàn máu, tiêu huyết ứ”... 

Người này tự nhận là chủ đại lý, đồng thời trấn an: “Khách hàng nhập viện là do họ mua phải hàng trôi nổi trên các sàn thương mại điện tử. Do sản phẩm bên chị chất lượng nên mới bị làm giả. Bên chị là đại lý phân phối chính hãng, em cứ yên tâm. Nhiều khách hàng đã dùng sản phẩm suốt ba năm qua, hiện tại vẫn tiếp tục dùng”. 

Nếu chỉ uống cà phê và vẫn ăn uống thoải mái mà giảm được cân nặng nhanh chóng thì cần phải đặt câu hỏi “trong sản phẩm có gì?”.  Phương pháp giảm cân bình thường và chính thống là giảm ăn từ từ, kết hợp vận động. Còn giảm cân mà chỉ nhờ uống các sản phẩm này là cách không chính thống, gây hại cho nội tạng.  Tiến sĩ - bác sĩ Lưu Ngân Tâm - Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM)

 

Hiện trên thị trường có nhiều sản phẩm cà phê giảm cân, được quảng cáo nhập từ Thái Lan, Hàn Quốc, hầu hết được bán trực tuyến (online). Chủ một hiệu thuốc tây trên đường số 4 (Q.Bình Tân, TP.HCM) khẳng định: “Các nhà thuốc thường chỉ bán các sản phẩm của công ty dược, chúng làm giảm cân rất chậm, có khi cả tháng chỉ giảm được 0,5 - 1kg. Sản phẩm giảm cân nhanh thường rất nguy hiểm nên bọn chị không bán”. 

Khi gọi điện thoại cho một đại lý trên đường Kinh Dương Vương (Q.Bình Tân), chúng tôi được giới thiệu về sản phẩm cà phê giảm cân Go Coffee của Công ty Matxi Corp, được làm từ cà phê, nấm lim xanh, quả bứa, lúa miêu, giúp người uống giảm từ 3 - 8kg sau khi dùng khoảng ba hộp, giá 550.000 đồng/hộp 12 gói (uống mỗi ngày một gói). Sản phẩm này còn giúp giải độc, thanh lọc cơ thể, chống ô-xy hóa, làm chậm quá trình lão hóa, giảm mỡ máu, tăng sức đề kháng(?). 

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, công ty sản xuất Go Coffee cũng chính là nhà sản xuất trà giảm cân Golean Detox - sản phẩm từng bị Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) cảnh báo có chứa chất sibutramine và phenolphthalein, sau đó bị nhiều nước, lãnh thổ như Úc, Nhật Bản, New Zealand, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc), Việt Nam ra quyết định thu hồi và tiêu hủy. 

Một sản phẩm khác đang được quảng bá rầm rộ trên Facebook là cà phê giảm cân Idol Slim Coffee của Thái Lan, được quảng cáo “dễ uống như cà phê sữa nhưng lại giảm cân nhanh, một tháng có thể giảm 5 - 10kg”. Nhiều group (nhóm) được lập ra chỉ để quảng cáo sản phẩm này, nhưng cũng thu hút được từ 5.000-10.000 thành viên. Theo ghi nhận của chúng tôi, các sản phẩm được quảng cáo đều không có thông tin doanh nghiệp nhập khẩu theo quy định. 

Năm 2021, một phụ nữ ở tỉnh Quảng Ninh đã phải nhập viện cấp cứu, bị viêm loét nặng dạ dày và thực quản sau khi uống “cà phê sữa” giảm cân được quảng cáo là của Thái Lan, được làm từ 100% thảo dược thiên nhiên. 

Các trang, nhóm trên Facebook cũng đang rầm rộ quảng cáo các sản phẩm cà phê giảm cân Green Coffee, Coffee Leptin, cà phê Linh Chi, Green Coffee 800, Health Slimming Coffee và các loại cốm giảm cân, kẹo sô-cô-la giảm cân được làm từ 100% nguyên liệu thiên nhiên. Các trang, nhóm này liên tục tuyển cộng tác viên bán hàng, đại lý phân phối với các chế độ hấp dẫn, như được chiết khấu hoa hồng cao, được thưởng vàng, điện thoại iPhone, đi du lịch nước ngoài. 

“100% thiên nhiên” thì không thể giúp giảm cân

Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức - giảng viên Trường đại học Y Dược TP.HCM - cho rằng sản phẩm được chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên thì không thể giúp giảm cân nếu không tập thể dục hoặc kiểm soát chế độ ăn. 

Theo ông, trước đây, sibutramine là hoạt chất được dùng để điều trị béo phì, liều dùng là 10-15 mg/ngày. Tuy nhiên, do gây nhiều tác dụng phụ như chán ăn, táo bón, khô miệng, mất ngủ, tim đập nhanh, tăng huyết áp, giãn mạch, chóng mặt, nhức đầu, lo âu, ra mồ hôi, rối loạn vị giác nên giữa tháng 4/2011, chất này đã bị Cục Quản lý dược Việt Nam đình chỉ lưu hành và cấm sử dụng. Còn phenolphthalein là chất chỉ thị màu, gây ức chế cảm giác thèm ăn, thường dùng để đo độ pH, đã bị FDA cấm lưu hành từ năm 1999. 

Trên thực tế, do có khả năng làm giảm cân nhanh nên hai chất này vẫn thường được các nhà sản xuất cho vào các sản phẩm giảm cân. Bằng chứng là qua kiểm nghiệm, số sản phẩm giảm cân có chứa sibutramine và phenolphthalein càng nhiều. Đầu tháng 1/2022, Cục An toàn thực phẩm đã phát hiện và thu hồi sáu sản phẩm giảm cân có chứa chất sibutramine và phenolphthalein, gồm Feo Dứa, viên uống thảo mộc Slim, viên uống giảm cân Seven Days, Diamond Power Slim, Slim Phục Linh Plus, Slimming TIGI MAX 28. 

“Chúng ta không biết hàm lượng hai chất này trong các gói hoặc viên giảm cân là bao nhiêu. Tùy cơ địa từng người mà phản ứng với các hoạt chất này khác nhau, có người thì bình thường, có người lại bị biến chứng nặng; người có tiền sử mắc bệnh tim thì chỉ cần uống một lượng nhỏ cũng có thể bị rối loạn nhịp tim, tử vong. Thực tế, sản phẩm giảm cân Lishou của Trung Quốc từng được kiểm nghiệm tại Việt Nam với hàm lượng sibutramine lên tới 24,62 mg/viên, cao gấp 240% so với liều dùng bình thường của thuốc. Cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, bởi kiểu sản xuất bất chấp như thế này rất nguy hại cho người dùng” - tiến sĩ - dược sĩ Nguyễn Hữu Đức nói. 

Thanh Hoa