Phó thủ tướng Lê Minh Khái vừa ký Nghị quyết 68 về nâng cao hiệu quả hoạt động, huy động nguồn lực của doanh nghiệp Nhà nước, trong đó có hàng loạt mục tiêu từ nay tới năm 2025.
Cụ thể, Chính phủ đặt mục tiêu có ít nhất 25 doanh nghiệp Nhà nước có vốn chủ sở hữu hoặc vốn hóa trên thị trường chứng khoán đạt một tỷ USD. Trong số này, sẽ có ít nhất 10 tập đoàn có mức vốn hoá trên 5 tỷ USD.
5 năm tới, các tập đoàn, tổng công ty đóng góp tăng 5-10% vào ngân sách so với giai đoạn 2016-2020. Toàn bộ doanh nghiệp Nhà nước chuyển dịch đầu tư, hướng tới các dự án sử dụng công nghệ xanh, giảm phát thải carbon.
Theo số liệu của Bộ Tài chính, hiện doanh nghiệp Nhà nước chiếm khoảng 0,08% số doanh nghiệp đang hoạt động nhưng chiếm 7% tổng tài sản, 10% vốn chủ sở hữu của toàn bộ doanh nghiệp trên thị trường. Tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước cũng chiếm gần 26% tổng vốn sản xuất kinh doanh, hơn 23% giá trị tài sản cố định, đầu tư tài chính dài hạn của các doanh nghiệp đang hoạt động.
Năm 2020, các doanh nghiệp do Nhà nước giữ 100% vốn nộp ngân sách gần 241.730 tỷ đồng, trong đó tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước, công ty mẹ - con góp 202.569 tỷ đồng, chiếm 84%.
Hiện sàn HoSE có 49 doanh nghiệp vốn hóa tỷ USD, chiếm 80% thị trường, trong đó có một số doanh nghiệp có vốn Nhà nước như Vietcombank, BIDV, VietinBank, Sabeco, Viglacera...
Cũng theo nghị quyết, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng huy động nguồn lực doanh nghiệp Nhà nước vào phát triển kinh tế. Trong đó, doanh nghiệp Nhà nước được giao đầu tư một số dự án quan trọng vào các lĩnh vực ưu tiên như năng lượng (năng lượng tái tạo, năng lượng sạch), công nghiệp bán dẫn, đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng chuyển đổi số, nguyên vật liệu đầu vào quan trọng cho sản xuất (thép, hóa dầu...).
Các bộ, ngành cũng cần đưa ra cơ chế khuyến khích hợp tác giữa các tập đoàn, doanh nghiệp Nhà nước với nhau và với các doanh nghiệp tư nhân để thực hiện dự án quy mô lớn. Việc này nhằm tăng hiệu quả chuỗi giá trị của ngành, lĩnh vực và mở rộng không gian kinh doanh.
Với Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), Chính phủ yêu cầu nâng cao vai trò là nhà đầu tư của Chính phủ để hút thêm nguồn lực tài chính của các doanh nghiệp, dự án lớn, quan trọng.
Chính phủ cũng nêu quan điểm sẽ giải quyết dứt điểm tình trạng đầu tư dàn trải thông qua thoái vốn khỏi các lĩnh vực ngoài ngành, chỉ tập trung vào lĩnh vực kinh doanh chính.
Các doanh nghiệp Nhà nước cũng cần ngăn tình trạng móc ngoặc, lợi ích nhóm hay sân sau; cũng như tối ưu hóa các nguồn lực về vốn, đất đai và áp dụng mô hình kinh doanh mới... để nâng cao năng suất, năng lực cạnh tranh.
Anh Minh