Thiếu hụt lao động 

Theo Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội (LĐ-TB-XH), báo cáo nhanh của các địa phương cho thấy, nhu cầu tuyển dụng năm 2022 của doanh nghiệp gần 1,3 triệu lao động, tăng 18% so với năm 2021. Tuy nhiên, trong quý I/2022 đã xảy ra sự thiếu hụt lao động cục bộ tại một số địa bàn, khu vực, với khoảng 120.000 lao động, cao hơn những năm trước khoảng 2 - 3%. Tình trạng thiếu hụt lao động phổ thông chủ yếu ở ngành dệt may, lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến gỗ và một số ngành bị tác động mạnh, phải dừng hoạt động dài như du lịch, giáo dục…

Trao đổi với báo Thanh Niên, anh Nguyễn Đình Tuệ, phụ trách tuyển dụng của Công ty TCVina, cho biết thông thường sau tết khoảng tầm 1 tháng là các doanh nghiệp tại các khu công nghiệp ổn định nhân sự. Tuy nhiên, năm nay do dịch Covid-19 bùng phát tại các tỉnh phía bắc những tháng đầu năm khiến sản xuất bị đình trệ, sang đến tận quý 2, nhiều doanh nghiệp mới tăng cường tuyển dụng lao động. Theo anh Tuệ, từ cuối tháng 3 đến nay, đơn vị này đang tuyển công nhân cho một doanh nghiệp lắp ráp điện tử ở Khu công nghiệp Đồng Văn 4 (Hà Nam), cần 5.000 người nhưng đến nay mới chỉ tuyển được hơn 1.000 người.

“Các doanh nghiệp cạnh tranh tuyển dụng khá gay gắt, đôi khi lương chỉ chênh nhau đến 100.000 - 200.000 đồng/tháng là đã hút được. Công ty mà chúng tôi đang tuyển người họ trả thu nhập cho người lao động từ 8,5 - 11 triệu đồng/tháng; ngoài ra công nhân còn được hỗ trợ 2 bữa ăn và hỗ trợ tìm nhà ở. Dù đã vào tận Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình… để tìm lao động, nhưng chắc có lẽ phải chờ cuối tháng 5, đầu tháng 6 mùa học sinh, sinh viên ra trường, may ra mới có thể tuyển dụng đủ số lượng”, anh Tuệ nói.

Không chỉ thiếu lao động phổ thông, nhu cầu tuyển dụng lao động có trình độ cũng đang tăng cao. Ông Tạ Đức Cảnh, chuyên viên tuyển dụng Công ty cổ phần kỹ thuật Sigma (Hà Nội), cho hay trong quý II/2022, đơn vị này cần tuyển dụng từ 200 - 400 công nhân kỹ thuật cơ điện để thi công các hệ thống điện nước, điều hòa thông gió, phòng cháy chữa cháy trong các công trình.

“Việc tuyển dụng các lao động kỹ thuật, đặc biệt là công nhân có tay nghề, rất khó khăn. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này cũng đưa ra các chế độ về lương thưởng rất cạnh tranh để thu hút lao động. Chúng tôi đang tìm kiếm nguồn lao động sinh viên đã tốt nghiệp các trường cao đẳng, cơ sở giáo dục nghề nghiệp tại các tỉnh, thành phố; đăng tin ở các trang tuyển dụng, diễn đàn, hội nhóm để tìm kiếm các ứng viên có kinh nghiệm”, ông Cảnh thông tin. 

Đại diện Công ty tuyển dụng nhân sự Navigos Search, cho biết đến hết quý I/2022, xu hướng tuyển dụng nhân sự biết tiếng Trung vẫn đang nóng hổi và dự đoán sẽ tiếp tục tăng cao trong thời gian tới ở các khu công nghiệp phát triển. Đặc biệt, một số địa phương như Phú Thọ, Tuyên Quang - là các tỉnh, thành đang phát triển trong lĩnh vực điện tử, rất “khát” nhân sự biết tiếng Trung. Đối với các khu công nghiệp như: Bắc Ninh, Bắc Giang hay các khu vực gần khu công nghiệp lớn, doanh nghiệp sẽ tiếp cận được với nguồn lao động lớn, nhưng bị cạnh tranh gay gắt về chế độ, thời gian làm việc. Còn đối với các doanh nghiệp sẵn sàng đi tới các khu vực xa hơn như: Phú Thọ, Quảng Ninh… thì sẽ ít bị cạnh tranh hơn trong việc tuyển dụng lao động phổ thông. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này lại có khó khăn trong việc tuyển dụng lao động có kỹ năng và trình độ cao”.

Thời điểm hiện tại, nhiều ngân hàng đang có nhu cầu tuyển dụng các vị trí liên quan đến công nghệ, dữ liệu và tư vấn sản phẩm, bán hàng... Tác động của đại dịch Covid-19 khiến các ngân hàng phải đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số. Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng cần phải tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường. Những vị trí này đặc biệt tập trung vào nguồn nhân sự chất lượng cao nhưng lại rất khó tìm kiếm và cần đầu tư nhiều chi phí do tính cạnh tranh trên toàn thị trường.

Kết nối người lao động tới các khu công nghiệp 

Ngày 15/5 vừa qua, Sở LĐ-TB-XH Hà Nội phối hợp với UBND huyện Mê Linh chỉ đạo Trung tâm Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội và phòng LĐTBXH huyện Mê Linh tổ chức phiên giao dịch việc làm (GDVL) lưu động huyện Mê Linh năm 2022. Phiên GDVL được diễn ra tại trụ sở UBND xã Mê Linh đã thu hút đông đảo người lao động (NLĐ) và sinh viên, học sinh lớp 12 trong vùng đến tìm hiểu thông tin tuyển dụng và ứng tuyển vào các vị trí việc làm theo nhu cầu và khả năng.

Phó Chủ tịch UBND huyện Mê Linh Lê Văn Khương cho biết: Mặc dù hiện nay thông tin thị trường lao động tương đối phổ biến, song nhiều lao động vẫn gặp khó khăn trong quá trình tìm việc làm phù hợp với khả năng, nhu cầu. Các nhà máy, xí nghiệp, cơ sở đào tạo nghề gặp nhiều khó khăn trong tuyển dụng công nhân, học viên, nhất là NLĐ có trình độ, công nhân kỹ thuật.

“Huyện Mê Linh hiện có 2 khu công nghiệp với diện tích trên 600 ha; tại Khu công nghiệp Quang Minh có 265 DN với gần 40.000 NLĐ và hơn 100 DN ngoài khu công nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lao động. Vì vậy, việc tổ chức phiên GDVL lưu động tại huyện Mê Linh có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp các DN tuyển dụng được lao động để phát triển sản xuất kinh doanh, NLĐ có thu nhập”, ông Lê Văn Khương chia sẻ với Báo Tin tức. 

Phiên GDVL lưu động huyện Mê Linh năm 2022 thu hút 31 đơn vị, DN tham gia tuyển dụng, xuất khẩu lao động 1.280 chỉ tiêu. Các DN có nhu cầu tuyển dụng lao động có trình độ đại học – cao đẳng với số lượng nhiều nhất 561 người, chiếm 43,8%; lao động phổ thông 504 người, chiếm 39,5% và 215 lao động có trình độ trung cấp, công nhân kỹ thuật, chiếm 16,7%.

Phó Giám đốc Sở LĐTBXH Hà Nội Nguyễn Hồng Dân khẳng định: Việc tổ chức Phiên GDVL lưu động tại huyện Mê Linh là một trong những giải pháp thúc đẩy phát triển thị trường lao động, đặc biệt là để hỗ trợ các DN và NLĐ trên địa bàn huyện và khu vực lân cận sau đại dịch Covid-19.

Không chỉ tạo môi trường kết nối giữa DN và NLĐ, phiên GDVL chính là cơ hội tốt để lực lượng lao động trẻ tiếp cận với thị trường lao động, được cung cấp thông tin thị trường lao động, nhất là thị trường lao động khu công nghiệp. Từ đó, các lao động trẻ học hỏi, trau dồi, trang bị thêm cho mình những kỹ năng và kiến thức cơ bản, khả năng thích nghi với những biến động thị trường việc làm khi ra trường, tăng thêm kinh nghiệm khi tiếp cận thị trường lao động.

Hỗ trợ kịp thời người lao động 

Tại cuộc họp về tình hình lao động việc làm và các giải pháp khắc phục tình trạng thiếu hụt lao động được tổ chức tại Trụ sở Chính phủ do Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì vào cuối tháng 4/2022 vừa qua, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Lê Văn Thanh nhấn mạnh việc kết nối cung cầu thị trường lao động trên quy mô liên tỉnh, liên vùng còn yếu. 

Bên cạnh đó, về vấn đề cải thiện thu nhập cho người lao động, đại diện các bộ, ngành cho rằng đây là một trong những lợi thế thu hút đầu tư của Việt Nam. Vừa qua, việc Hội đồng Tiền lương Quốc gia thông qua phương án tăng lương tối thiểu từ 180.000-260.000 đồng/người/tháng theo từng vùng (tăng bình quân 6%) so với hiện hành, là hợp lý, giúp cải thiện mức sống của người thu nhập thấp, đặc biệt là khối lao động giản đơn, từ đó, bảo đảm quyền lợi của người lao động cũng như các doanh nghiệp.

Tại cuộc họp, các ý kiến thống nhất, trước mắt cần thực hiện tốt các nghị quyết, chỉ thị, quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng của dịch bệnh. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội khẩn trương trình Chính phủ ban hành nghị định về mức lương tối thiểu; chủ trì, phối hợp với các địa phương, Ngân hàng Chính sách xã hội khẩn trương triển khai các gói hỗ trợ người lao động thuê, mua nhà ở xã hội.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý các khu công nghiệp, trong đó lưu ý các chính sách cụ thể về nhà ở, hỗ trợ công nhân, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tham gia xây dựng nhà ở, các thiết chế phục vụ công nhân.

Về lâu dài, Bộ Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng sớm nghiên cứu, hoàn thiện chiến lược thu hút đầu tư theo hướng tránh tình trạng các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động chỉ dồn vào một số khu vực.

Bên cạnh đó, Bộ LĐ-TB-XH khẩn trương tổ chức thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021-2030, căn cứ định hướng thu hút đầu tư để phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp mở các ngành nghề mới theo xu hướng cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Bộ phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn rà soát, có bước nâng cao hiệu quả hoạt động của các trung tâm đào tạo nghề nông thôn; khẩn trương thực hiện chuyển đổi số, xây dựng nền tảng kết nối thị trường lao động.

Bộ LĐ-TB-XH phối hợp Bảo hiểm Xã hội Việt Nam tiếp thu các ý kiến trong quá trình sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, trong đó lưu ý các chế độ, chính sách thiết thực khuyến khích người lao động tham gia đóng bảo hiểm xã hội lâu dài, tránh tình trạng do các khó khăn trước mắt, ngắn hạn mà phải rút bảo hiểm xã hội một lần.

Hương Anh (tổng hợp)