Hôm 19-5, Quốc hội Mỹ đã thông qua gói viện trợ 40 tỉ USD cho Ukraine và các nước khác bị ảnh hưởng vì cuộc chiến ở Ukraine. Đây là gói viện trợ thứ 6 của Mỹ cho Ukraine kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine ngày 24-2.
Theo đó, gói viện trợ này sẽ cung cấp 19 tỉ USD để hỗ trợ quân sự khẩn cấp cho Ukraine, 3,9 tỉ USD để duy trì các lực lượng Mỹ được triển khai tới châu Âu. 16 tỉ USD trong gói viện trợ sẽ được chi hỗ trợ kinh tế cho Ukraine, cứu trợ nhân đạo và một loạt các chương trình quốc tế. 2 tỉ USD sẽ được chi hỗ trợ lâu dài cho các đồng minh Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và củng cố, hiện đại hoá kho vũ khí của Mỹ.
Viện trợ quân sự khẩn cấp cho Ukraine 19 tỉ
Theo cố vấn cao cấp của chương trình An ninh quốc tế của Trung tâm nghiên cứu chiến lược và Quốc tế (CSIS) - ông - Mark F. Cancian, gói này bao gồm 19 tỉ USD viện trợ quân sự ngắn hạn trong ba hạng mục.
Thứ nhất là chi 6 tỉ USD cho Sáng kiến Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI). Quỹ đặc biệt này sẽ cung cấp tất cả những gì quân đội Ukraine cần, bao gồm chương trình đào tạo, vũ khí, hậu cần, lương, duy trì, hỗ trợ tình báo cho Ukraine,...
Trên thực tế, USAI giống như là một tài khoản chuyển tiền, có nghĩa là sau này Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ quyết định số tiền sẽ đi đâu. Có một vấn đề với USAI là sẽ mất thời gian để chuyển tiền tới Ukraine trong khi đồ dùng cần thiết cho quân đội nước này thì có thể được mua nhanh chóng.
 |
Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky phát biểu trước Quốc hội Mỹ vào ngày 16-3 để kêu gọi hỗ trợ. Ảnh: GETTY IMAGES |
Thứ hai là chi 9 tỉ USD bổ sung kho vũ khí cho Mỹ. Theo đó, khoản tiền này cung cấp cho Bộ Quốc phòng Mỹ để thay thế các loại vũ khí, trang thiết bị quân sự đã và đang được gửi đến Ukraine. Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Mỹ không nhất thiết phải thay thế các mục tương tự, nhưng có thể thay thế các khả năng tương tự khi các mặt hàng gửi cho Ukraine không có trên thị trường hoặc lỗi thời.
Thứ ba, chi 4 tỉ USD cho Chương trình tài trợ quân sự nước ngoài. Chương trình này do Bộ Ngoại giao quản lý, cho phép Ukraine và các quốc gia khác mua thiết bị quân sự mới chứ không chỉ lấy các mặt hàng từ kho hiện có của Mỹ. Tuy nhiên, đây là một nỗ lực lâu dài vì việc mua các hệ thống vũ khí lớn có thể kéo dài nhiều năm, còn mua các trang thiết bị nhỏ hơn sẽ nhanh hơn, nhưng vẫn phải mất hàng tháng hoặc hàng năm.
Mức viện trợ cao hơn, gói hỗ trợ kéo dài hơn
Trong 5 tuần đầu tiên của cuộc chiến Ukraine, Mỹ hỗ trợ quân sự cho Ukraine trung bình khoảng 30 triệu USD mỗi ngày, không bao gồm hỗ trợ kinh tế, nhân đạo và chi phí cho lực lượng Mỹ triển khai đến châu Âu để giải quyết cuộc khủng hoảng. Vào tháng 4, việc Mỹ viện trợ 800 triệu USD đã khiến mức hỗ trợ Ukraine tăng lên 135 triệu USD/ngày, theo ông Cancian.
Mặc dù một số phần của gói viện trợ sẽ được cung cấp nhanh chóng nhưng sẽ có những hạng mục sẽ phải mất nhiều năm để thực hiện đầy đủ. Đây là một sự thay đổi đáng chú ý vì mốc thời gian vạch ra cho gói viện trợ này kéo dài đến ngày 30-9, tức là hết năm tài chính, khác với những gói viện trợ trước đây chỉ kéo dài vài tuần. Dường như đây là một dấu hiệu tiên lượng chiến sự Ukraine sẽ kéo dài.
Tài trợ cho lực lượng Mỹ ở nước ngoài 3,9 tỉ USD
Mỹ đã gửi khoảng 10.500 quân đến châu Âu và hiện đang luân phiên binh lính ở đây. Các lực lượng này được cử đi để trấn an các đồng minh NATO phía đông rằng Mỹ luôn sát cánh cùng họ trong mọi mối nguy về an ninh. Lực lượng này có thể sẽ ở châu Âu một thời gian và do đó kéo theo chi phí bổ sung cho các hoạt động duy trì lực lượng.
Hỗ trợ quân sự cho đồng minh và đối tác 2 tỉ USD
. Viện trợ cho các quốc gia thân thiện 500 triệu USD. Theo đó, Mỹ có thể cung cấp hỗ trợ hậu cần, trang thiết bị và đào tạo cho các nước này. Tiền trong gói này có thể sẽ hoàn trả cho các đồng minh và đối tác đã gửi các trang thiết bị đến Ukraine. Chẳng hạn, Mỹ sẽ trả tiền cho nhiều đồng minh NATO ở Đông Âu có trang thiết bị còn sót lại từ thời Liên Xô như xe tăng T-72, hệ thống phòng không S-300, máy bay và trực thăng đã gửi cho Ukraine.
 |
Lính Ukraine bốc dỡ lô tên lửa Javelin do Mỹ gửi. Ảnh: CNN |
. Chi 500 triệu USD cho việc gia tăng dự trữ vũ khí quan trọng. Khoản tiền này sẽ mua sắm các tên lửa, dù không liên quan trực tiếp đến cuộc xung đột ở Ukraine nhưng để chuẩn bị cho những cuộc xung đột có nguy cơ cao xảy ra, chẳng hạn như đối đầu với Trung Quốc.
. Chi 600 triệu USD cho Đạo luật Sản xuất Quốc phòng. Điều này sẽ hỗ trợ việc mở rộng cơ sở sản xuất tên lửa của Mỹ, bao gồm kho dự trữ tên lửa Javelin và Stinger, đồng thời cho phép khai thác những khoáng sản cần thiết phục vụ cho quốc phòng. Mỹ có rất nhiều mỏ đất hiếm nhưng không được khai thác vì các chi phí và tác động đến môi trường.
. Chi 346 triệu USD cho quá trình Nghiên cứu và phát triển (R&D). Mục đích của khoản tài trợ này được tài liệu của Quốc hội mô tả một cách rất chung chung là "để ứng phó với tình hình ở Ukraine và cho các chi phí liên quan”. Trong đó, có 50 triệu USD chi cho việc làm cho các thiết bị Mỹ thân thiện hơn với các nước nhận.
Hỗ trợ nhân đạo và các vấn đề toàn cầu 16 tỉ
Khoảng 16 tỉ USD của gói này dành cho hỗ trợ nhân đạo, hỗ trợ chung cho chính phủ Ukraine và nỗ lực giảm thiểu tác động của chiến tranh trên toàn cầu.
Cụ thể, gói nàyy chi cho hỗ trợ di cư và tị nạn là 350 triệu USD. Điều này nhằm giúp các quốc gia Đông Âu, đặc biệt là Ba Lan, đối phó với hàng loạt người tị nạn Ukraine rời bỏ quê hương vì chiến tranh.
Hỗ trợ Thảm họa Quốc tế là 4,3 tỉ USD để đáp ứng nhu cầu nhân đạo ở Ukraine và ở các nước bị ảnh hưởng bởi tình hình ở Ukraine, bao gồm hỗ trợ lương thực và các viện trợ cần thiết. Đơn cử, người dân ở châu Phi đã bị ảnh hưởng đặc biệt bởi việc gián đoạn vận chuyển lương thực từ Ukraine và Nga vì vậy phần lớn sự hỗ trợ có thể sẽ được chuyển đến đó.
 |
| Những người tị nạn chờ đợi để được vào Ba Lan ngày 7-3-2022. Ảnh: AP |
Tiền Hỗ trợ kinh tế 8,8 tỉ USD sẽ cung cấp hỗ trợ cho Ukraine và các quốc gia bị ảnh hưởng bởi tình hình ở Ukraine, bao gồm cả các chương trình chống buôn người.
Viện trợ nhân đạo sẽ là 900 triệu USD nhằm hỗ trợ những người tị nạn Ukraine tại Mỹ.
Mỹ còn chi 400 triệu USD để lập hồ sơ và thu thập bằng chứng về tội ác chiến tranh và chống buôn người, cho các chương trình ngoại giao 190 triệu USD, kiếm soát ma túy quốc tế và thực thi pháp luật 400 triệu USD, không phổ biến và rà phá bom mìn 100 triệu USD và chi 650 triệu USD cho các tổ chức quốc tế, bao gồm Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu.
Tiền truy tìm, theo dõi tài sản của các nhà tài phiệt Nga 52 triệu USD.
Các khoản chi cho hoạt động giám sát
Gói này bao gồm các nguồn lực tăng thêm cho tổng thanh tra Bộ Ngoại giao 4 triệu USD, tổng thanh tra Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) 1 triệu USD,... Những điều khoản này cung cấp một số đảm bảo rằng các khoản tiền sẽ được chi tiêu như dự định, phòng trường hợp tham nhũng.
