Phản ánh đến Pháp Luật TP.HCM, một số hộ dân ở xã Đắk Psi, huyện Đắk Hà, Kon Tum, thông tin về việc năm 2020, trong đợt mưa bão, nhà ở và nhiều diện tích hoa màu của người dân vùng lòng hồ thủy điện Đắk Psi 5 ở xã Đắk Psi bị ngập lụt. Chính quyền địa phương xác định có 62 hộ dân bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, các hộ dân vẫn chưa được bồi thường, hỗ trợ.

Đập tràn thủy điện Đắk Psi 5 khá thấp, nước lũ về bao nhiêu qua tràn bấy nhiêu. Ảnh: LK

Đến mùa mưa là lo sợ việc xả lũ

Bà Võ Thị Vi ở thôn Đắk Wét, xã Đắk Psi, cho biết mùa mưa năm 2020 thủy điện Đắk Psi 5 xả lũ khiến căn nhà của bà ngập sâu hơn 1 m. Việc xả lũ này người dân không nhận được thông báo trước.

“Ít hôm sau, cơn bão số 9 lại ập đến, thủy điện tiếp tục xả lũ khiến căn nhà tôi bị ngập hơn 2 m. Do nước lên quá nhanh, cả nhà chỉ kịp chạy thoát thân, còn lại tài sản trôi đi hết. Đến nay, gia đình chưa nhận được tiền bồi thường cho cả hai lần bị ngập lụt” - bà Vi nói.

Bà Y Hoan cũng ở thôn Đắk Wét cho biết nhà bà bị ảnh hưởng nhiều bởi các đợt xả lũ của thủy điện, chủ yếu là ruộng lúa bị thiệt hại nhiều nhất. “Giờ cứ mùa mưa đến là cả nhà nơm nớp lo sợ việc xả lũ. Những hôm mưa lớn, cứ khoảng vài tiếng vợ chồng tôi lại thay nhau ra xem mực nước lên đến đâu rồi” - bà Hoan nói.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Như Nhất, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Kon Tum, cho biết trong đợt lũ năm 2020 thủy điện Đắk Psi 5 không chủ động vận hành đón lũ, không kết hợp mở cống xả cát nên mới bị ngập úng. Việc vận hành của hồ nào thì chủ đầu tư của hồ đó phải chịu trách nhiệm, không thể chia phần hỗ trợ thiệt hại này cho các thủy điện bậc trên. Và việc bồi thường, hỗ trợ là trách nhiệm của chủ đầu tư với chính quyền địa phương.

Trong quá trình giải quyết vụ việc, thủy điện Đắk Psi 5 không phối hợp nên huyện đề nghị sở hỗ trợ. Qua đó, sở đã có chương trình làm việc với chủ đầu tư về việc bồi thường, hỗ trợ cho người dân.

Cũng theo ông Nhất, ngày 13-4, Sở Công Thương đã ra thông báo, yêu cầu Công ty cổ phần Đức Thành Gia Lai (chủ đầu tư thủy điện Đắk Psi 5) phải chi trả cho 13 hộ dân bị ảnh hưởng dưới cao trình cắm mốc hành lang hồ chứa (cao trình 607 m). Đồng thời, Sở Công Thương yêu cầu công ty chi trả tiền hỗ trợ một lần cho các hộ bị ảnh hưởng (từ cao trình 607 m đến cao trình 609 m). Việc chi trả phải hoàn thành trước ngày 30-6.

Sau ngày 30-6, chủ đầu tư chưa hoàn thành việc chi trả, sở sẽ tham mưu UBND tỉnh Kon Tum đề nghị Tổng công ty Điện lực miền Trung tạm dừng huy động công suất Nhà máy thủy điện Đắk Psi 5 đến khi hoàn thành việc hỗ trợ cho các hộ dân.

Đã bồi thường cho 13 hộ dân

Ngay sau khi nhận được thông báo trên, Công ty cổ phần Đức Thành Gia Lai đã có văn bản gửi Bí thư Tỉnh ủy Kon Tum Dương Văn Trang. Theo đó, công ty đề nghị xem xét và có văn bản chỉ đạo các sở, ban ngành của tỉnh giải quyết vấn đề ngập lụt cho 62 hộ dân một cách thấu tình đạt lý, không gây oan ức cho công ty.

Sở Công Thương yêu cầu công ty chi trả tiền hỗ trợ một lần cho các hộ bị ảnh hưởng. Việc chi trả phải hoàn thành trước ngày 30-6.

Ông Nguyễn Văn Quý, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đức Thành Gia Lai, cho biết thủy điện Đắk Psi 5 được thiết kế đập tràn tự do, kết hợp với cống xả cát nên nước về bao nhiêu được xả bấy nhiêu, không tích nước. Vì vậy, nguyên nhân gây ngập lụt làm ảnh hưởng cho các hộ dân xung quanh khu vực lòng hồ không phải do Nhà máy thủy điện Đắk Psi 5 tích nước gây ra.

“Nhà máy thủy điện Đắk Psi 5 đi vào vận hành khai thác từ năm 2012, trong khoảng thời gian đó đến năm 2019 đã trải qua hai trận lũ lịch sử nhưng lòng hồ không gây ngập lụt cho 62 hộ dân xung quanh” - ông Quý nói.

Theo ông Quý, từ năm 2020 khi thủy điện Đắk Psi bậc 1 và bậc 2 trên sông Đắk Psi đi vào hoạt động, xả lũ với lưu lượng lớn, lượng nước về vượt quá 13 lần dung tích thiết kế của lòng hồ thủy điện Đắk Psi 5 nên mới gây thiệt hại cho dân xung quanh lòng hồ. Đây là nguyên nhân tác động trực tiếp.

“Đối với 13 hộ dân nằm trong hành lang hồ chứa thủy điện Đắk Psi 5, chúng tôi cam kết bồi thường và đã bồi thường 344 triệu đồng, không hề né tránh trách nhiệm. Còn những hộ dân khác bị ảnh hưởng ngoài hành lang thì các thủy điện bậc trên phải có trách nhiệm cùng với chúng tôi, phân chia theo công suất nhà máy để bồi thường cho dân. Nếu buộc chúng tôi trả một mình thì không đúng” - ông Quý nói.

Theo ông Quý, để xem xét nguyên nhân gây ngập lụt cần phải làm rõ có quy trình xả lũ liên hồ hay không.•