Trong Lễ kỷ niệm 10 năm thành lập của Công ty Phú Mỹ Hưng, ông Lawrence S. Ting - cố chủ tịch Tập đoàn CT&D (hiện nay là Tập đoàn Phú Mỹ Hưng Asia Holdings) đã nói:

"Trên vùng đất chua mặn mà từ xưa đến nay chưa được khai phá, có một tốp người đã bỏ tâm lực suốt 15 năm để tạo dựng nên khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng và trên cơ sở nhiều dự án đã hình thành quy mô của ngày hôm nay, vẫn có một tốp người khác đang tiếp tục cố gắng cho một phương hướng lớn hơn là phát triển thành phố hướng ra biển Đông".

20 năm trôi qua, tinh thần của câu nói đó đã được chứng minh, sự phát triển của khu đô thị Phú Mỹ Hưng đã trở thành hạt nhân cho sự vươn lên của vùng đất phía Nam Thành phố.

Vươn lên từ đầm lầy

Trở lại 30 năm trước, mặc dù là cửa ngõ phía Nam Thành phố nhưng Nhà Bè luôn nằm trong nhóm địa phương kém phát triển của TP. HCM, bởi giao thông cách trở, phần lớn diện tích là đầm lầy và đất nông nghiệp bị nhiễm mặn, giá trị kinh tế thấp, dân cư thưa thớt, đời sống bấp bênh.

Đó cũng là giai đoạn của những năm đầu đổi mới đất nước, cơ chế, chính sách trong nhiều lĩnh vực còn chưa hoàn thiện, bất cập. Riêng lĩnh vực thu hút đầu tư nước ngoài, hầu như chưa có tiền lệ.

Trong bối cảnh đó, với tư duy đột phá, TP. HCM đã thực hiện nhiều giải pháp phát triển, kể cả việc chủ động kêu gọi hợp tác đầu tư nước ngoài. Các chương trình về khu chế xuất, khu công nghiệp được Thành phố ưu tiên mời gọi, với mong muốn giải quyết việc làm cho người dân và thu ngoại tệ về cho ngân sách.

Nhiều nhà đầu tư đã đến, nhưng thể hiện sự quan tâm nghiêm túc nhất là Tập đoàn Mậu dịch Trung ương của Đài Loan (gọi tắt là CT&D). Chính ông Lawrence S. Ting và ông Phan Chánh Dưỡng - Giám đốc Cholimex, người được giao nhiệm vụ phát triển chương trình khu chế xuất, đã cùng nhau lặn lội đi khảo sát, tìm vị trí cho dự án khu chế xuất đầu tiên của Việt Nam.

Nhà Bè là nơi được chọn.

Sau này, lý giải cho việc chọn vùng đất Nhà Bè để xây dựng Khu chế xuất (KCX) Tân Thuận, ông Phan Chánh Dưỡng cho biết:

"Tôi và ông Ting thống nhất chọn khu đất 300ha ở Tân Thuận Đông (xưa thuộc Nhà Bè, nay là Quận 7), để triển khai dự án khu chế xuất bởi vị trí này nằm bên sông Sài Gòn, tiếp giáp Cảng Sài Gòn, thông thương với sông Đồng Nai, sông Nhà Bè và dễ dàng ra biển theo hai ngả sông Lòng Tàu và Xoài Rạp.

Chỗ này cũng gần quận 4, quận 8 nên dồi dào lực lượng lao động. Tuy nhiên, ước vọng của chúng tôi không dừng lại ở đó. Chúng tôi muốn các dự án kinh tế sẽ là đòn bẩy để đánh thức tiềm năng và phát triển cả vùng đất phía Nam Thành phố".

Đó là lý do vì sao, trong giấy phép đầu tư KCX Tân Thuận có sự xuất hiện của tuyến đường Bắc Nhà Bè - Nam Bình Chánh (đại lộ Nguyễn Văn Linh hiện nay). Tuyến đường dài 17,8 km, băng qua vùng đầm lầy, nối KCX Tân Thuận với Quốc lộ 1A.

Sau hơn 10 năm với ba giai đoạn khởi công, Đại lộ Nguyễn Văn Linh dài 17,8km, lộ giới 120m, 10 làn xe nối liền phía Bắc huyện Nhà Bè (nay là quận 7) với phía Nam huyện Bình Chánh hoàn thành, trở thành xương sống cho sự phát triển của khu Nam.

Đường lớn đã mở. Khu đô thị Phú Mỹ Hưng (PMH) là dự án táo bạo tiếp theo. Công ty Phú Mỹ Hưng được thành lập ngày 19-5-1993, là liên doanh giữa Công ty Phát triển công nghiệp Tân Thuận - IPC (đại diện của UBND TPHCM) và Tập đoàn CT&D.

Tiếp đó, để có được một định hướng phát triển đô thị bài bản, khoa học và bền vững cho vùng đất Nam Sài Gòn, Công ty Phú Mỹ Hưng đã tổ chức Cuộc thi quy hoạch quốc tế Nam Sài Gòn với chi phí khoảng 2 triệu đô la, thu hút nhiều công ty kiến trúc trên thế giới tham gia.

Kết quả, đồ án quy hoạch tổng thể khu đô thị Nam Sài Gòn 2.600 ha, với 21 phân khu chức năng do Công ty Skidmore, Owings & Merrill (Mỹ) quy hoạch tổng thể, cùng với sự tư vấn về kỹ thuật của Công ty Koetter Kim & Associates (Mỹ) và Công ty Kenzo Tange & Associates (Nhật Bản) đã được chọn.

Ngày 8-12-1994, Quy hoạch Tổng thể đô thị mới Nam Sài Gòn được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 749/TTg.

Công ty Phú Mỹ Hưng với vai trò là chủ đầu tư, đã triển khai xây dựng khu đô thị Phú Mỹ Hưng rộng 433ha (là một trong 21 phân khu chức năng của quy hoạch tổng thể Nam Sài Gòn) trên vùng đất thuộc xã Phú Mỹ (huyện Nhà Bè xưa).

30 năm trôi qua, từ vùng đất đầm lầy, Phú Mỹ Hưng đã vươn mình trở thành khu đô thị hiện đại văn minh, là trung tâm kinh tế, tài chính văn hóa của quận 7 và khu vực phía Nam Thành phố.

Nhìn lại những giá trị kinh tế mà các dự án KCX Tân Thuận, Đại lộ Nguyễn Văn Linh và khu đô thị Phú Mỹ Hưng, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, đây thật sự là những dự án đã làm nên sự thay da, đổi thịt, đóng góp lớn vào sự phát triển của vùng đất Nam Sài Gòn như hiện nay.

Đô thị hài hòa với thiên nhiên

Mọi người thường nói thành phố tới đâu, thiên nhiên lùi tới đó. Nhưng Phú Mỹ Hưng ngay từ thiết kế ban đầu, đã không như thế. Sau hơn 30 năm, Phú Mỹ Hưng vẫn giữ được tâm huyết này của những người mở đường và màu chủ đạo của Phú Mỹ Hưng là màu xanh.

Phát triển đô thị hài hòa với thiên nhiên là ưu điểm nổi bật của đô thị Phú Mỹ Hưng. Dựa trên địa thế đặc trưng của vùng sông nước phương Nam, có dòng sông cảnh quan bao quanh, đón các hướng gió lành từ rừng phòng hộ Cần Giờ và biển Đông…, ngay từ đầu quy hoạch tổng thể Phú Mỹ Hưng đã nhấn mạnh khai thác ưu thế thiên nhiên trên cơ sở tôn tạo và phát huy lợi thế địa hình sẵn có, tạo nên một đô thị hiện đại chan hòa với thiên nhiên.

Những mảng xanh hiện hữu được tái tạo thành công viên, khu bảo tồn, khu giải trí xen kẽ giữa các khu dân cư. Dòng sông cảnh quan được quy hoạch từ hệ thống kênh rạch hiện hữu để tạo các thủy lộ xuyên suốt và liên kết cảnh quan thiên nhiên.

Các dải đất ven mặt nước được sử dụng làm nơi công cộng và không gian mở này được dành cho tất cả mọi người. Nhiều công viên lớn, nhỏ được xây dựng để tạo không gian cho các sinh hoạt công cộng…

Ngoài cây xanh, môi trường sạch đẹp… việc quy hoạch đường sá của Phú Mỹ Hưng không chỉ nhằm mục đích cho giao thông mà cũng được tính toán về hiệu quả gia tăng sức khỏe cho cư dân ở đây. Đó là một quy hoạch hướng tới việc khuyến khích người dân vận động với những bố trí phân vùng chức năng hợp lý, tạo điều kiện cho các hoạt động ngoài trời của cư dân.

Cụ thể, hệ thống giao thông đô thị Phú Mỹ Hưng được quy hoạch theo dạng bàn cờ nên có rất nhiều hướng lưu thông thuận tiện, giúp tránh ùn tắc giao thông. Đô thị có sự phân vùng chức năng hợp lý, đảm bảo sự phát triển hài hòa, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu để một đô thị phát triển về hoạt động giao thương, cư trú, văn hóa, giáo dục, y tế, giải trí, giao thông vận tải… ngay tại khu vực.

Điểm nổi bật, hầu như tất cả các tiện ích đô thị từ siêu thị, trung tâm mua sắm đến trường học… đều được bố trí trong khoảng cách đi bộ. Bên cạnh đó, trong hầu hết công trình nhà ở của Phú Mỹ Hưng cũng có bố trí các dịch vụ, tiện ích ngay ngưỡng cửa như cửa hàng, hồ bơi, phòng tập thể dục, khu vui chơi cho trẻ…

Nhiều vỉa hè cho người đi bộ rộng từ 3m trở lên, được phân cách với đường bằng hàng cây bóng mát và thường xuyên được chăm sóc, duy tu để bảo đảm thông thoáng, xanh và sạch. Nhờ đó, cư dân sinh sống và làm việc tại đô thị có rất nhiều "cơ hội" để vận động và sử dụng thời gian một cách hiệu quả nhất.

Không gian xanh, mở của Phú Mỹ Hưng không chỉ đóng vai trò là không gian công cộng hay lá phổi của đô thị, mà đó còn là không gian cộng đồng, là cầu nối cư dân về cả chức năng lẫn tính thẩm mỹ, kéo gần mọi người lại gần nhau, thân thiện và hòa đồng hơn.

Theo đánh giá của nhiều người, chủ đầu tư đã dành nhiều tâm huyết để phát triển đô thị theo quy hoạch quốc tế với mong muốn mang đến cho cư dân một không gian đáng sống: sống khỏe, sống an toàn… Trong một cộng đồng nhân văn, mỗi cư dân Phú Mỹ Hưng cũng góp phần giữ gìn, làm đô thị này ngày một đẹp hơn, văn minh hơn.

Và giờ đây, sau 30 năm xây dựng, Phú Mỹ Hưng tiếp tục chiến lược phát triển bền vững, theo định hướng của một đô thị xanh, một đô thị thông minh, với nhiều công trình điểm nhấn, đưa đô thị Phú Mỹ Hưng lên một tầm cao mới.