Carl Icahn không bao giờ quan tâm mọi người nghĩ gì cũng như nói gì về ông.

Nhưng “huyền thoại Carl Icahn”, tỷ phú 87 tuổi được mệnh danh là “con sói đơn độc của phố Wall”, "kẻ cướp doanh nghiệp" vừa gặp sự cố. Từ khi bắt đầu sự nghiệp đến nay, ông đã thâu tóm vô số công ty bằng những vụ M&A thù nghịch, khiến các lãnh đạo doanh nghiệp lao đao vì những cáo buộc được rêu rao khắp nơi. Nhưng có người đang lặp lại chính xác hành động này với chính ông: công khai buộc tội Icahn.

Gần 3 tuần đã trôi qua kể từ khi Susan Gordon, trợ lý đặc biệt, người nắm giữ “tay hòm chìa khóa” cho Icahn kể từ những năm 1990 đến nay, nhận được tin dữ. Hindenburg Research, công ty bán khống được điều hành bởi chàng trai 38 tuổi Nate Anderson, mới đây đã tung ra báo cáo vạch rõ những sai phạm ở Icahn Enterprises.

Theo Hindenburg cáo buộc, Icahn đã có nhiều sai lầm khiến tập đoàn và các cổ đông thiệt hại lớn. Hiện cổ phiếu Hindenburg Research đang ở mức giá cao hơn so với giá trị thực, và tập đoàn sẽ không thể duy trì mức chi trả cổ tức cao – một điểm cộng lớn trong mắt các nhà đầu tư – như hiện nay.

Kể từ khi Anderson tung báo cáo, tài sản ròng của Icahn đã sụt giảm tới 15 tỷ USD. Và Icahn – người đã giành cả đời cho những cuộc khẩu chiến ồn ã với các lãnh đạo doanh nghiệp, giờ đây lại từ chối tất cả các câu hỏi gây khó chịu. Chỉ có thông báo từ Icahn Enterprises với lời khẳng định báo cáo của Hindenburg là vô căn cứ.

Ít nhất thì Icahn không muốn công khai nói về chuyện này. Trong buổi phỏng vấn kéo dài 90 phút với Bloomberg hôm 21/5, ông đã từ chối trả lời về Hindenburg một cách trực tiếp. Ông chỉ nói rằng đó là vấn đề khiến ông đau đầu.

Thay vào đó, Icahn hào hứng chia sẻ về những dự định khác. Mục tiêu mới nhất của ông là Illumina Inc, một công ty giải trình tự gen. “Bạn sẽ đi theo, bới lông tìm vết và phải chiến đấu với những người rất quyền lực. Nếu bị ảnh hưởng bởi những chuyện như thế này thì không nên làm trong ngành này”, ông nói.

Nhưng Icahn vẫn phải thừa nhận ông đã mắc sai lầm. Những năm gần đây ông mất khoảng 9 tỷ USD khi đặt cược rằng thị trường tài chính sẽ sụp đổ. Trên thực tế, thị trường không sập mà thậm chí đã tăng trưởng tốt.

Trong 1 bài phỏng vấn khác với Financial Times gần đây, Icahn đã nói: “Tôi vẫn luôn nói với mọi người rằng thực sự không ai có thể áp dụng chiến lược “market timing” nếu dựa trên những nền tảng tức thời hoặc ngắn hạn. Nhưng có lẽ tôi đã mắc sai lầm khi không tuân theo lời khuyên của chính mình trong những năm gần đây”. Market timing là chiến lược đưa ra quyết định đầu tư ở thời điểm hiện tại dựa trên những dự đoán về biến động của thị trường trong tương lai.

Giờ đây ông sẽ quay trở lại với công việc thay đổi những công ty mà mình đã đầu tư vào. “Tôi đã xao nhãng công việc mà mình thực sự làm tốt nhất”, Icahn nói.

Những ngày này, ông giành phần lớn thời gian ở tại căn biệt thự trên Indian Creek, hòn đảo nằm ở phía Đông Bắc Miami được người dân địa phương gọi là “hầm trú ẩn của các tỷ phú”. Vợ chồng con gái cựu Tổng thống Trump, Jared Kushner và Ivanka Trump, là hàng xóm của Icahn. Gần đó còn có ông trùm quỹ đầu cơ Eddie Lampert. Hàng ngày, ông giải trí bằng cách chơi tennis, pha rượu martinis và xem một vài bộ phim.

Thập kỷ mất mát

10 năm vừa qua là 1 thập kỷ bết bát đối với cổ phiếu của Icahn Enterprises. Cổ phiếu này giảm giá hơn 60% trong khi chỉ số S&P 500 đã tăng khoảng 153%. Các cổ đông được bù đắp phần nào bởi mức chi trả cổ tức hậu hĩnh, do đó sau khi tính cả cổ tức thì cổ đông sẽ lại khoảng 6%. Tuy nhiên tính theo cách này thì lợi suất của S&P lên đến 206%.

Tập đoàn của Icahn sở hữu cổ phần trong nhiều công ty hoạt động trong rất nhiều ngành, từ năng lượng đến thực phẩm và bất động sản, cũng như trong “vũ khí” mà Icahn không giấu giếm: các quỹ đầu tư tư nhân mà ông sử dụng để phục vụ các chiến dịch đầu tư chủ động.

Những quỹ này sẽ mạnh tay mua cổ phần của các công ty mà Icahn đòi hỏi phải thay đổi bằng mọi giá, dù đó là thay máu ban lãnh đạo, thay đổi hẳn chiến lược hay cắt giảm việc làm – bất cứ cách nào để giá cổ phiếu có thể tăng và kiếm tiền về cho Icahn. Tuy nhiên nếu mọi chuyện không suôn sẻ và đi ngược lại với tính toán, ông sẽ thiệt hại hàng tỷ USD.

Icahn, công ty của ông, và con trai Brett – người cũng là 1 nhà quản lý danh mục tại các quỹ này – là những nhà đầu tư duy nhất. Rắc rối nằm ở chỗ những quỹ này (cũng chính là thứ mang đến cho ông quyền lực của 1 nhà đầu tư chủ động) đã hoạt động khá tệ trong những năm gần đây. Mỗi 1 USD đầu tư vào chúng cách đây 1 thập kỷ giờ chỉ có giá trị chưa đến 50 cent theo tính toán của Bloomberg.

Điều đó càng khiến Icahn mất đi uy lực trước các CEO. Vì thế kể từ năm 2013, ông lại phải rót thêm số vốn khoảng 3,6 tỷ USD.

Hồi tháng 2, Icahn Enterprises tiết lộ Icahn đã sử dụng số cổ phiếu trị giá khoảng 9,8 tỷ USD làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay ký quỹ. Hiện giá trị của chúng giảm xuống chỉ còn 5,6 tỷ USD. Do đó Icahn đã phải ký quỹ thêm 21 triệu cổ. Nếu như giá tiếp tục lao dốc, ông sẽ phải trả hết nợ hoặc đứng trước nguy cơ phải thanh lý cổ phiếu. Tệ hơn, lệnh margin call sẽ càng khiến cổ phiếu giảm giá sâu hơn nữa.

Một câu hỏi đặt ra là tại sao Icahn lại vay nhiều đến thế. Trước khi Hindenburg tung báo cáo, ông có tài sản khoảng 25 tỷ USD. Theo chỉ số Bloomberg Billionaire, giờ con số đã giảm xuống chỉ còn 10 tỷ USD. Còn Hindenburg cho rằng ông vay nhiều tiền như vậy là để đầu tư vào các quỹ tư nhân của mình.

Nhưng Mark Stevens, người viết tiểu sử về Icahn, nghi ngờ thiệt hại tài chính chỉ là vấn đề nhỏ so với những gì mà Icahn sẽ phải đối mặt trong thời gian tới. “Icahn bị đánh úp, mất nhiều tiền và có người thông minh hơn ông ấy. Đó là 3 điều tồi tệ nhất có thể xảy đến với Carl Icahn”.

Carl Icahn hiện sở hữu khoảng 84% Icahn Enterprises – điều khiến việc bán khống cổ phiếu này trở nên khó khăn và đắt đỏ. Và ngay ở thời điểm hiện tại Icahn đã bắt đầu phòng vệ. Icahn Enterprises cho biết sẽ mua lại số cổ phiếu trị giá khoảng 500 triệu USD trên thị trường mở. Tuy nhiên có lẽ đã quá muộn để đè bẹp Hindenburg.

Tham khảo Bloomberg