Người ta cho rằng khoe thành tích học tập là bình thường, thậm chí tốt, tạo động lực cho con, đồng thời cũng là niềm hãnh diện chính đáng của cha mẹ. 

Trong khi đó, các chuyên gia tâm lý, giáo dục khuyên phụ huynh cần cân nhắc khi đua nhau khoe con học giỏi lên trên mạng xã hội.

Khi điểm 9, điểm 10 lên mạng

Cuối tuần qua, hàng loạt trường học mời họp phụ huynh cuối năm học để thông báo kết quả học tập của học sinh. Ngay sau đó, trên mạng xã hội lại tràn ngập những bảng điểm được phụ huynh đăng tải với rất nhiều điểm 9, 10, cùng với những lời tán dương hết cỡ và tiếp đó là các tung hô, bình luận.

Ngay trong buổi họp phụ huynh, chị N. đăng bảng điểm của con với điểm tổng kết cuối năm đạt 9,5, cùng giấy khen đoạt giải nhì học sinh giỏi cấp thành phố một môn văn hóa, kèm theo các loại phong bì tiền thưởng...

"Nhiều người đang lo thi vào lớp 10 năm nay khó hơn thi đại học. Con mình học thế này thì sao nhỉ?" - chị N. viết. 

Dưới bài viết nhiều người bình luận khen: "Cháu học giỏi thế, học thế này vào trường chuyên cấp 3 là cái chắc", "Giá con em được một phần như con chị"...

Để "minh họa" thêm cho thành tích của con mình, chị N. còn nhấn mạnh: "Đây là trường điểm của quận, toàn các cháu học giỏi nên đạt được điểm như thế này... không dễ".

Một phụ huynh khác cũng chụp bảng điểm của con với các môn học đều san sát điểm 10, chỉ có một môn 9,3 đã đăng lên mạng "động viên" con: "Mẹ vui nhưng mẹ chưa hài lòng. Con sẽ còn phải cố gắng thêm vì còn rất nhiều bạn giỏi hơn".

Tiếp đó là những bình luận của mọi người với nhiều trạng thái như ngỡ ngàng, khen ngợi hay có chút tiếc nuối vì "còn một môn điểm chưa thật tròn trĩnh". Trong đó có người cho rằng làm thế này là "khoe con trá hình. Khoe như vậy vô tình tạo áp lực cho con"...

Rồi hàng loạt các tranh cãi xung quanh việc này, người bảo: "Mẹ khoe thành tích học tập của con có gì sai đâu, lại là thành tích xuất sắc để mọi người chia vui". 

Người khác lại cho rằng: "Điểm thi chỉ là một phần kết quả thôi. Đừng tạo áp lực cho con"...

Hệ lụy cho con

PGS.TS Đinh Phương Duy, chủ tịch Hội Khoa học tâm lý - giáo dục TP.HCM, phân tích: "Việc phụ huynh khoe thành tích học của con trên mạng phần lớn có tâm lý 'tự sướng' cho mình, chứ không phải vì con.

Qua việc này phụ huynh tự đánh bóng hình ảnh của mình, còn với các con hầu hết đều không muốn cha mẹ làm như vậy.

Thực tế, không ít học sinh đạt điểm rất cao nhưng các em lại không tự hào, vì điểm số không phản ánh đúng hoàn toàn thực lực của chính em đó".

Cũng theo ông Duy, mặt tiêu cực trong chuyện này lại nhiều hơn, đặc biệt là tạo áp lực không cần thiết cho học sinh, vì những em đạt 9 điểm thì sang năm ít nhất cũng phải đạt mức điểm này hoặc hơn. Nếu sang năm không đạt mức điểm đó, các con sẽ bị tuột cảm xúc và cảm thấy có tội lỗi với cha mẹ.

Trong trường hợp này, chính cha mẹ cũng cảm thấy bị mất mặt. Như vậy cả cha mẹ và các con đều chịu áp lực.

Đôi khi điều này tạo tâm lý đối phó của học sinh với cha mẹ, ví dụ như khi bị điểm thấp các con không dám cho cha mẹ biết, hoặc nói dối và có thể sinh ra nhiều hệ lụy khác. Đây là điều cực kỳ nguy hiểm đối với các con.

Mặt khác, bạn bè của con có điểm thấp hơn có thể không thích hoặc sẽ tìm cách nói xấu kiểu như "điểm đó không phải của mày"...

"Điều này vô tình tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh giữa các con. Thực tế cũng có học sinh lại lên mạng bàn tán, nói xấu về kết quả học tập của bạn mình... gây ra bạo lực học đường" - ông Duy nói.

TS Lê Minh Công - giám đốc Trung tâm nghiên cứu và hỗ trợ sức khỏe tinh thần Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) - cho rằng việc khoe con là nhu cầu cơ bản của cá nhân.

Đối với nhiều phụ huynh, thành tựu của con cái là điều rất quan trọng. Khoe con là chuyện muôn thuở của người Việt, nay có thêm mạng xã hội nên sự khoe này rộng hơn.

"Tuy nhiên, mỗi cá nhân là một chủ thể độc lập, ngay cả con của mình cũng không được tự ý đưa hình ảnh, thông tin cá nhân của con lên mạng. Việc đưa khoe thành tích của con lên mạng có thể dẫn đến mất an toàn về an ninh.

Khi khoe con trên mạng có thể bị tấn công bằng lời lẽ tiêu cực, xúc phạm con... gây ra tổn thương cho phụ huynh và các con.

Thông thường, học sinh từ bậc THCS trở lên hiện nay có sử dụng mạng xã hội, nên đều biết những gì cha mẹ viết trên mạng. Khi cha mẹ khoe con, có thể làm các con tự đánh giá quá cao thành tích cá nhân, dẫn tới tính tự mãn, giảm động cơ tích cực học tập trong thời gian sau.

Một số trẻ bị áp lực, coi đó là sự kỳ vọng của gia đình, nghĩ mình là người rất giỏi, nên nếu năm sau bị điểm xấu sẽ kích hoạt sự khủng hoảng gia tăng tiêu cực" - ông Công nói.

TS Bùi Hồng Quân (khoa tâm lý học Trường ĐH Sư phạm TP.HCM) cũng chia sẻ ý kiến tương tự.

Dưới góc độ các con, nếu phụ huynh tự ý đăng kết quả học tập của con trên mạng xã hội mà không xin ý kiến con thì có thể tác động tiêu cực: con cảm thấy không thoải mái, thậm chí là khó chịu khi kết quả của mình được công khai trên toàn cộng đồng mạng.

Hành động này có thể gián tiếp tạo nên hiệu ứng "con nhà người ta" đối với các bạn học sinh khác khi phụ huynh của các bạn ấy thấy kết quả của con mình không bằng.