Reuters ngày hôm nay (28/5) đưa tin, Chủ tịch Hạ viện Mỹ - nghị sĩ Cộng hòa Kevin McCarthy - xác nhận Quốc hội và Nhà Trắng đã "đạt thỏa thuận sơ bộ" về việc nâng trần nợ công, sau khi ông này có cuộc điện đàm kéo dài khoảng 90 phút với Tổng thống Joe Biden.

Nhà Trắng cũng xác nhận thỏa thuận với đảng Cộng hòa và gọi đây là "bước tiến quan trọng".

Thỏa thuận nâng trần nợ công là đột phá quan trọng sau thời gian dài bế tắc bởi lưỡng đảng Mỹ đều cứng rắn  trong các cuộc đàm phán trước kỳ hạn chót ngày 5/6 - ngày mà Bộ Tài chính Mỹ dự báo nước này sẽ vỡ nợ.

Hai chủ nợ lo lắng

Trung Quốc và Nhật Bản là những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất của chính phủ Mỹ. Hai nước cùng sở hữu 2 nghìn tỷ USD - hơn 1/4 - trong số 7,6 nghìn tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ do nước ngoài nắm giữ.

Bắc Kinh bắt đầu tăng cường mua trái phiếu kho bạc Mỹ vào năm 2000, khi Mỹ ủng hộ Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, dẫn đến xuất khẩu bùng nổ.

Điều này mang đến cho Trung Quốc lượng lớn USD và Bắc Kinh cần một nơi an toàn để cất giữ.

Trái phiếu kho bạc Mỹ được coi là một trong những khoản đầu tư an toàn nhất trên thế giới, còn nợ chính phủ Mỹ do Trung Quốc nắm giữ đã tăng vọt từ 101 tỷ USD lên mức 1,3 nghìn tỷ USD vào năm 2013.

Trung Quốc là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ trong hơn một thập kỷ. Tuy nhiên, cuộc chiến thương mại năm 2019 đã khiến Bắc Kinh rơi xuống vị trí thứ hai và Nhật Bản đã vượt qua Trung Quốc để trở thành chủ nợ hàng đầu.

Tokyo hiện nắm giữ 1,1 nghìn tỷ USD, so với 870 tỷ USD của Trung Quốc. Lượng trái phiếu lớn này có nghĩa là cả hai nước châu Á đều dễ bị tổn thương khi giá trị trái phiếu kho bạc Mỹ sụt giảm nếu kịch bản vỡ nợ xảy ra.

Josh Lipsky và Phillip Meng, các nhà phân tích từ Trung tâm Kinh tế Địa lý của Hội đồng Đại Tây Dương cho biết: " Việc Nhật Bản và Trung Quốc nắm giữ nhiều trái phiếu Kho bạc có thể gây tổn hại cho chính hai quốc gia này nếu giá trị của trái phiếu kho bạc giảm mạnh ".

Giá trị trái phiếu kho bạc giảm sẽ dẫn đến dự trữ ngoại hối của Nhật Bản và Trung Quốc giảm, khiến hai nước sẽ có ít tiền hơn để thanh toán hàng hóa nhập khẩu, trả nợ nước ngoài hoặc hỗ trợ đồng nội tệ.

Tuy nhiên, "những rủi ro thực sự" sẽ đến từ sự suy thoái kinh tế toàn cầu và ở Mỹ sau vỡ nợ.

" Đây là vấn đề nghiêm trọng đối với tất cả các quốc gia nhưng đặc biệt gây ra rủi ro đối với sự phục hồi kinh tế mong manh của Trung Quốc ", Lipsky và Meng nói.

Sau đợt bùng nổ giao dịch ban đầu do dỡ bỏ các hạn chế liên quan đến đại dịch Covid-19, nền kinh tế Trung Quốc hiện đang gặp khó khăn khi tiêu dùng, đầu tư và sản lượng công nghiệp đều có dấu hiệu chậm lại.

Áp lực giảm phát trở nên tồi tệ hơn khi giá tiêu dùng hầu như không thay đổi trong vài tháng qua hay tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, đạt mức kỷ lục 20,4% trong tháng 4.

Trong khi đó, nền kinh tế Nhật Bản chỉ mới có dấu hiệu thoát khỏi tình trạng trì trệ và giảm phát , vốn đã ám ảnh nước này trong nhiều thập kỷ.

Sau đợt bùng nổ nhờ dỡ bỏ các hạn chế phòng dịch vào năm ngoái, nền kinh tế Trung Quốc hiện đang gặp khó khăn khi tiêu dùng, đầu tư và sản lượng công nghiệp đều có dấu hiệu chậm lại.

Toàn cầu cũng ảnh hưởng nếu Mỹ vỡ nợ

Phó Chủ tịch điều hành kiêm Giám đốc nghiên cứu, Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Marcus Noland, nói rằng: " Mỹ không trả được nợ có nghĩa là trái phiếu kho bạc giảm, lãi suất tăng, giá trị USD giảm và biến động gia tăng ".

" Nó cũng có thể đi kèm với sự sụt giảm của thị trường chứng khoán, gia tăng căng thẳng đối với lĩnh vực ngân hàng và gia tăng căng thẳng đối với lĩnh vực bất động sản Mỹ ".

Điều đó cũng có thể khiến nền kinh tế và thị trường tài chính toàn cầu được kết nối với nhau có thể cùng đổ sập.

Trung Quốc và Nhật Bản đang phụ thuộc vào nền kinh tế lớn nhất thế giới để hỗ trợ các doanh và cơ hội việc làm trong nước.

Lĩnh vực xuất khẩu đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc, khi các trụ cột khác của nền kinh tế - như bất động sản - đã chững lại. Xuất khẩu tạo ra 1/5 GDP của Trung Quốc và cung cấp việc làm cho khoảng 180 triệu người.

Bất chấp căng thẳng địa chính trị gia tăng, Mỹ vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, đồng thời là đối tác lớn thứ hai của Nhật Bản.

Năm 2022, thương mại Mỹ-Trung đạt mức cao kỷ lục 691 tỷ USD. Xuất khẩu của Nhật Bản sang Mỹ tăng 10% vào năm 2022.

" Khi nền kinh tế Mỹ chậm lại, tác động sẽ lan sang thương mại, như làm giảm xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ và góp phần làm suy thoái toàn cầu ", ông Noland cho biết.

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) Kazuo Ueda cảnh báo rằng việc Mỹ vỡ nợ sẽ gây ra tình trạng hỗn loạn ở nhiều thị trường khác nhau và gây hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế toàn cầu.

" Ngân hàng Nhật Bản sẽ cố gắng duy trì sự ổn định của thị trường dựa trên cam kết phản ứng linh hoạt với sự phát triển kinh tế, giá cả và tài chính ", ông nói.

Phía Bắc Kinh thì hy vọng Mỹ sẽ "áp dụng các chính sách tài khóa và tiền tệ có trách nhiệm" và "kiềm chế không chuyển rủi ro" cho thế giới.

Theo CNN