Trong năm 2021, các ngân hàng cho biết tiếp tục điều chỉnh giảm nhẹ giá bình quân sản phẩm dịch vụ (lãi suất biên và phí dịch vụ)...

Còn dư địa giữ lãi suất thấp

Có nhiều yếu tố khiến các ngân hàng thương mại không đưa ra dự báo lãi suất tăng.

Thứ nhất, thanh khoản của hệ thống ngân hàng hiện rất dồi dào. Các ngân hàng đặt kì vọng huy động sẽ tăng 12% năm 2021 (tương đương kỳ vọng của kỳ trước), song so với kỳ điều tra tháng 12/2020, ngoại trừ nhóm NHTMNN và NHTMCP lớn, 3 nhóm TCTD còn lại đều điều chỉnh giảm mức dự báo về tăng trưởng huy động vốn năm 2021.

Thứ hai, theo ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế Tổng hợp (Ban Kinh tế TW), năm 2020, huy động vốn vẫn liên tục tăng và tăng vượt tốc độ tăng tín dụng khoảng hơn hai điểm phần trăm. Điều này có phần giúp cho các ngân hàng tăng thanh khoản và giảm chi phí vốn huy động.

Thứ ba, một kết quả điều tra khác với các TCTD cho thấy, CPI kì vọng bình quân cả năm 2021 so với 2020 là 3,29%, dưới chỉ tiêu đề ra. Kì vọng lạm phát thấp phản ánh lãi suất thấp sẽ tiếp tục được giữ nguyên trong ngắn hạn.

Cơ hội tiếp cận lãi vay thấp không cao

Lãi suất ở Việt Nam (chủ yếu là đầu huy động) đã về đáy của khu vực từ năm 2020 và tiếp tục được giữ nguyên hoặc có nhích tăng cục bộ, nhưng cơ hội tiếp cận lãi vay thấp của các doanh nghiệp thực tế không cao.

 Ông Nguyễn Lê Ngọc Hoàn, Chuyên gia tài chính phân tích, chênh lệch lãi suất huy động và cho vay của Việt Nam ở mức bình quân khoảng 2,6%, nhưng chỉ dành cho một số kì hạn và một số trường hợp ưu đãi. Còn lại đều phổ biến biên độ trên 3%. Do đó, lãi vay tuy gọi là thấp, nhưng vẫn từ khoảng 7% trở lên.

Bên cạnh đó, nhu cầu vay vốn phục hồi mạnh hơn; nhu cầu gửi tiền, thanh toán tiếp tục cải thiện nhưng tốc độ chậm lại. Từ quý II trở đi, nhu cầu vay vốn được kì vọng tăng nhiều hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán. Có cầu thì cung sẽ “có giá”, nhất là khi lãi suất huy động lại không thể giảm thấp hơn nữa.

Vụ Dự báo Thống kê cho biết tại kì điều tra này, bình quân toàn hệ thống, kì vọng mặt bằng lãi suất tính đến cuối năm 2021 về cơ bản xoay quanh mức lãi suất phổ biến ở cuối năm 2020. Bước sang năm 2022, bình quân toàn hệ thống kỳ vọng mặt bằng lãi suất tăng 0,34 điểm phần trăm.

Như vậy, dù lãi suất được các ngân hàng dự báo giữ thấp hoặc chưa tăng, nhưng trước mắt lãi suất vay sẽ không có nhiều thay đổi. Điều đó cũng đồng nghĩa trừ khi chính sách có quyết định điều chỉnh nào khác, khả năng hạ lãi suất sâu hơn nữa sẽ không xảy ra.