Chiều 7-5, tin từ Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT) Bộ Công an cho biết cơ quan này đã hoàn tất kết luận điều tra và chuyển hồ sơ sang VKSND Tối cao đề nghị truy tố 15 bị can tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Trong đó có năm bị can là cựu lãnh đạo, cán bộ Vietcombank Tây Đô; các bị can còn lại thuộc sáu nhóm doanh nghiệp (DN) khách hàng.

Vụ án này Vietcombank đã chủ động rà soát, phát hiện và chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra.

Các bị cáo trong vụ Vietcombank Tây Đô tại phiên tòa phúc thẩm
hồi tháng 11-2019. Ảnh: NHẪN NAM

Thiệt hại từ 1.800 tỉ giảm còn hơn 310 tỉ đồng

Các bị can bị đề nghị truy tố gồm: Nguyễn Minh Chuyển (cựu giám đốc Vietcombank Tây Đô), Trần Anh Huy (cựu trưởng phòng tín dụng Vietcombank Tây Đô), Nguyễn Hữu Nghĩa (cựu cán bộ tín dụng), Phạm Văn Trí, Đỗ Bảo Phương Quế, Nguyễn Hùng Cường, Nguyễn Công Trừng, Lê Tùng Huy, Nguyễn Thị Tuyết Trinh, Trịnh Minh Tú, Nguyễn Thanh Hùng, Võ Vũ Bình, Trang Hồng Sơn, Võ Hoàng Thám, Cao Hoàng Thám.

Theo cáo buộc, hành vi của các bị can đã gây thất thoát hàng trăm tỉ đồng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam Chi nhánh Tây Đô (gọi tắt là Vietcombank Tây Đô).

Quá trình điều tra lại, các bị can thuộc nhóm DN đã được chuyển tội danh sang tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng (Điều 179 BLHS 1999).

Kết quả điều tra lại xác định Nguyễn Minh Chuyển đã chỉ đạo Hội đồng tín dụng cơ sở, phòng khách hàng Vietcombank Tây Đô chấm điểm xếp hạng tín dụng không đúng quy định, lập khống biên bản họp Hội đồng tín dụng cơ sở, không kiểm tra DN sau giải ngân, lập khống biên bản kiểm tra đơn vị để 42 DN (thuộc sáu nhóm khách hàng Nam Sông Hậu, Du lịch Đại Dương, Cơ khí Tây Đô, An Đô, Thép Đông Dương, Trường Nguyên) vay vốn tại Vietcombank Tây Đô.

Tính đến ngày 1-6-2015 (thời điểm khởi tố vụ án), sáu nhóm khách hàng còn dư nợ gốc và lãi quá hạn gần 2.700 tỉ đồng. Cụ thể, Vietcombank Tây Đô đã giải ngân hết số tiền trên và cùng khách hàng sử dụng hơn 2.380 tỉ đồng để trả cho khoản vay cũ (trả nợ cho các hợp đồng cũ) và cho khách hàng rút ra hơn 310 tỉ đồng từ 40 hợp đồng tín dụng phục vụ duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, đến nay không thu hồi được.

Về thiệt hại của vụ án, quá trình điều tra lại, cơ quan ANĐT xác định số tiền thiệt hại thấp hơn rất nhiều so với con số ban đầu.

Cụ thể là theo cơ quan ANĐT, do việc sử dụng tiền trả nợ gốc và lãi của các hợp đồng cũ ngay chính tại Vietcombank Tây Đô, Vietcombank không bị thiệt hại số tiền này; trường hợp còn dư nợ, khách hàng phải trả cho ngân hàng theo quy định của pháp luật. Mặt khác, Chính phủ đã bỏ quy định về “đảo nợ” nên việc Chuyển chỉ đạo cán bộ ngân hàng cùng với DN dùng khoản vay mới để trả cho các khoản vay cũ “đảo nợ” nêu trên là không vi phạm pháp luật hình sự. Do đó, số tiền hơn 2.380 tỉ đồng dùng để trả nợ cũ “đảo nợ” của khách hàng tại Vietcombank Tây Đô là quan hệ dân sự giữa hai bên, bên vay có trách nhiệm trả nợ ngân hàng theo quy định.

Đối với số tiền hơn 310 tỉ đồng mà các DN rút ra ngoài, trên cơ sở Chuyển chỉ đạo phát vay sai quy định, Vietcombank Tây Đô không kiểm soát được dòng tiền sau giải ngân, do vậy Vietcombank đã bị thiệt hại số tiền này.

Do đó, cơ quan ANĐT xác định các bị can đã gây thiệt hại hơn 310 tỉ đồng cho Vietcombank Tây Đô.

Từng hủy án vì bỏ lọt tội phạm

Xử phúc thẩm vào tháng 11-2019, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã hủy toàn bộ án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại vì có vi phạm nghiêm trọng về tố tụng và có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.

Quá trình điều tra lại, ngày 13-4-2021, cơ quan ANĐT đã khởi tố thêm một bị can là cán bộ Vietcombank Tây Đô Phạm Văn Trí về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

Như vậy, tất cả 15 bị can trong vụ án đều bị đề nghị truy tố về cùng tội danh vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng được quy định tại khoản 3 Điều 179 BLHS 1999, có khung hình phạt 10-20 năm tù.

Trước đó, bản án sơ thẩm hồi tháng 6-2019 của TAND TP Cần Thơ đã nhận định từ năm 2010 đến 2014, cựu giám đốc Vietcombank Tây Đô Nguyễn Minh Chuyển đã chỉ đạo lập hồ sơ phát vay không đúng quy trình cho nhóm khách hàng DN có quan hệ thân quen. Việc cho vay trái quy trình thông qua 53 hợp đồng tín dụng gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 1.800 tỉ đồng.

Ba bị can thuộc ngân hàng bị tuyên phạm tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động các tổ chức tín dụng gồm: Nguyễn Minh Chuyển 20 năm tù, Trần Anh Huy 18 năm tù, Nguyễn Hữu Nghĩa một năm tù.

Nhóm bị can thuộc nhóm DN bị tuyên các mức án 7-20 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.