Sống có trách nhiệm là biết sống vì mọi người

Thanh Thảo

(KTSG) - Gần hai năm nhân loại phải sống trong thảm họa dịch bệnh covid-19. Đã có hơn 3 triệu người chết trên thế giới và con số ấy còn tăng hơn nữa, vì chưa biết khi nào thì trận đại dịch này ngừng. Chúng ta đang sống trong dịch bệnh, sống cận kề nguy hiểm, vì thế hơn lúc nào hết, trách nhiệm với cuộc sống của chính mình, của những người sống quanh mình, của cả cộng đồng là điều cần phải đặt lên hàng đầu. Trách nhiệm ấy bắt đầu từ ý thức trách nhiệm, sau đó là những hành động trách nhiệm.

Đeo khẩu trang thường xuyên khi ra khỏi nhà, đó là ý thức trách nhiệm, và ý thức ấy được chuyển thành hành động có trách nhiệm. Tránh những tụ tập đông người, điều này là bình thường khi chưa có dịch, nhưng lại là bất bình thường khi dịch bệnh đang hoành hành ngay tại nơi mình sống.

Tôi là người ham vui, cũng như nhiều bạn bè ham vui khác, nhưng tôi biết nén cái thú ham vui của mình lại, cũng như bạn bè tôi biết nén lại. Nhiều lúc thấy nhớ bạn bè em út khi lâu ngày chưa được gặp, nhưng rồi phải tự nhủ: không thể khác, khi dịch bệnh đang còn gần sát bên mình. Giữ cho mình lúc này, cũng là giữ cho gia đình mình, cho bạn bè mình, cho cộng đồng mình đang sống cùng.

Nếu thấy những điều ấy không phải quá khó khăn để thực hiện, ấy là khi ta bắt đầu sống có trách nhiệm. Vì trách nhiệm phải bắt đầu từ sự tự giác của mỗi con người. Khi để trách nhiệm trở thành điều bắt buộc, ta sẽ có cảm giác bị mất tự do. Còn khi ta hành xử có trách nhiệm như những hành xử bình thường trong cuộc sống, ta là người tự do. Tự do vì “nhận thức được cái tất yếu” như Engels đã viết.

Cái tất yếu ở đây là ta đang sống trong thời dịch bệnh và đang sống giữa mọi người, chứ không thể trốn tới một hoang đảo nào. Với dịch bệnh, thì những vấn đề của cá nhân chúng ta cũng là những vấn đề của tất cả mọi người. Vì thế, sự gắn kết với mọi người trong tình thân ái, sự chia sẻ, mối quan tâm và mong muốn làm được điều gì đó tốt đẹp cho mọi người, là những vấn đề thường trở lại với mỗi chúng ta. Hơn cả trách nhiệm, đó lại là những vấn đề của đạo đức mang tính đặc thù trong thời dịch bệnh. Và chắc chắn, sẽ còn lại lâu hơn dịch bệnh, trở thành một lý tưởng sống: vì nhân dân, vì mọi người, vì đất nước mình.

Lý tưởng không còn là cái gì cao xa, nó thể hiện ngay trong cách hành xử của chúng ta với dịch bệnh. Biết yêu thương, cảm phục và mong muốn hỗ trợ những người đang ở tuyến đầu chống dịch, ấy là lý tưởng xã hội của mỗi con người. Không vì sự an toàn của riêng mình mà bất chấp sự an toàn của bao người khác, đó cũng là lý tưởng của sự từ tâm, biết chia sẻ, biết nghĩ cho người khác.

Dịch bệnh có thể qua đi tạm thời hay lâu dài, nhưng những điều tốt đẹp ta xây dựng cho mình ngay trong thời dịch bệnh thì còn lại mãi mãi. Ai cũng muốn mình sống tốt, mình sống không ích kỷ, mình sống thật hòa đồng, thật tươi vui với mọi người, thì chính dịch bệnh dạy cho chúng ta bài học cần phải học ấy để sống như một người tốt thật sự.

Trong dịch bệnh, rất nhiều con người bình thường, thậm chí ẩn danh, vụt sáng lên như những tấm gương của cả cộng đồng, khi họ dám đối mặt với gian nan, dám vì người khác mà nhận phần nguy hiểm về mình. Những tấm gương ấy chỉ thật sự kích hoạt chúng ta sống có trách nhiệm, sống vì mọi người một khi chúng ta thấy những tấm gương ấy mình có thể theo được, học được và làm được.

Nghĩa là nó cũng rất bình thường, nó là lời kêu gọi dành cho tất cả mọi người. Những ai từng trải qua chiến tranh, đều thấu hiểu điều này. Chính những tình thế ngặt nghèo làm bật lên những tấm lòng nhân ái, những hành động cao cả mà lại rất bình thường.