Trong giai đoạn nửa cuối tháng 5 đến nay, thị trường xi măng ghi nhận khoảng 10 đơn vị tăng giá bán. Mức tăng dao động từ 60.000-80.000 đồng một tấn. Xi măng Xuân Thành Quảng Nam có mức điều chỉnh thấp nhất. Nhóm tăng giá cao nhất bao gồm SCG, Luks Việt Nam, Tân Thắng, Vicem Bỉm Sơn, Vicem Hoàng Mai, Sông Lam...
Trước đó, một số doanh nghiệp như Vicem Bút Sơn, The Vissai... đã rục rịch tăng giá xi măng từ 50.000-80.000 đồng một tấn tùy loại. Tính chung cả tháng 5, thị trường có khoảng 12 doanh nghiệp điều chỉnh giá bán.
Áp lực nguyên liệu đầu vào là nguyên nhân chính của đợt tăng giá xi măng này. Xi măng Sông Lam cho biết kể từ sau xung đột Nga - Ukraine, giá nguyên vật liệu đầu vào trong sản xuất xi măng đều tăng, đặc biệt là xăng dầu và than đá.
Từ đầu năm đến nay, giá xăng có xu hướng tăng mạnh. Đồng thời, giá than đá cũng tăng nhanh. Đây là nguyên liệu đầu vào quan trọng nhất, thường chiếm khoảng 35-40% giá thành sản xuất xi măng. Theo VnDirect, có đến gần hai phần ba lượng than phải nhập khẩu, do đó giá thành sản xuất xi măng tại Việt Nam phụ thuộc lớn vào giá than trên thị trường quốc tế.
Giá than tăng cao trong khi đây là nguyên liệu đầu vào chiếm khoảng 35-40% giá thành. Nguồn: VnDirect
Gánh nặng giá nguyên liệu đầu vào đã khiến lợi nhuận nhiều doanh nghiệp bị bào mòn. Trong quý đầu năm, lãi sau thuế của Vicem Hà Tiên giảm gần 74% so với cùng kỳ năm trước, mức lợi nhuận thấp nhất kể từ quý I/2018. Các đơn vị như Vicem Thạch cao Xi măng, Vicem Hải Vân, Vicem Hoàng Mai... cũng có kết quả kinh doanh kém khả quan.
Đợt điều chỉnh này là lần thứ hai trong năm nhiều doanh nghiệp xi măng đồng loạt tăng giá bán. So với hồi tháng 3, đợt này ít hơn về số lượng doanh nghiệp và biên độ điều chỉnh. Trước đó, khoảng 13 doanh nghiệp xi măng chọn tăng giá với mức phổ biến khoảng 100.000 đồng một tấn, có đơn vị nâng giá đến 150.000 đồng một tấn. Mức điều chỉnh lần này cũng thấp hơn so với đợt tăng giá vào cuối tháng 10, đầu tháng 11/2021. Thời điểm đó, các doanh nghiệp chủ yếu tăng giá xi măng khoảng 80.000-90.000 đồng, mức cao nhất 100.000 đồng một tấn.
Trong khi giá xi măng tăng, giá thép lại đi lùi. Từ giữa tháng 5, loạt doanh nghiệp sản xuất thép trong nước thông báo điều chỉnh giảm giá thép, đặc biệt là thép xây dựng. Đây là đợt giảm giá lớn nhất của thép trong nước sau chuỗi tăng giá 7 lần liên tiếp từ đầu năm đến nay. Sau đợt điều chỉnh này, mặt bằng giá thép giảm về bình quân 18,5-18,7 triệu đồng mỗi tấn, nhưng vẫn cao hơn khoảng 1,5-1,7 triệu đồng một tấn so với giữa năm ngoái.
Thép và xi măng có mối tương quan khi cả hai đều là đầu vào quan trọng cho ngành xây dựng. Nhóm phân tích của VnDirect cho rằng, việc giá thép tăng liên tục trong những tháng đầu năm ảnh hưởng đến tiêu thụ của xi măng. Trong ngành xây dựng, thép và xi măng thường chiếm tới 15-20% tổng chi phí. Khi giá thép liên tục tăng cao, tiến độ tại các dự án xây dựng ở cả 3 phân khúc dân dụng, nghỉ dưỡng và hạ tầng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể, từ đó kéo nhu cầu xi măng thực tế có thể thấp hơn dự kiến. Như vậy, nếu đà giảm của thép xây dựng được kéo dài, tiến độ của nhiều dự án có khả năng sôi động trở lại, đẩy nhu cầu tiêu thụ xi măng lên cao.
Trong báo cáo gần đây VnDirect dự đoán các doanh nghiệp xi măng sẽ khó có khả năng tăng giá bán. SSI Research cho biết trong năm ngoái dù giá than tăng 30-40%, các công ty xi măng vẫn tăng giá khoảng 3-5% trong bối cảnh nhu cầu trong nước yếu và áp lực cạnh tranh. Năm nay, đơn vị này cho rằng áp lực cạnh tranh trong nước có thể tăng khi nhiều nhà máy dự kiến đi vào hoạt động. Cùng với sự giảm tốc của kênh xuất khẩu, điều này sẽ dẫn đến sự cạnh tranh mạnh hơn trên thị trường nội địa.
Tất Đạt