Ngày 2-6, TAND TP.HCM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm lần ba vụ bắt, giữ người trái pháp luật để đòi nợ trong quán cà phê ở quận Tân Bình, TP.HCM.
Phiên tòa được mở do bị cáo Phan Văn Hùng (ngụ Cần Thơ) kháng cáo kêu oan. VKSND quận Tân Bình kháng nghị đề nghị tòa phúc thẩm sửa án theo hướng không miễn trách nhiệm hình sự mà phạt tù các bị cáo.
Chuyện đòi nợ trong quán cà phê
Tại tòa, đại diện VKSND TP.HCM đề nghị HĐXX hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại. VKS phân tích bị cáo Hùng muốn đòi nợ nhưng không tuân theo trình tự dân sự, đã cùng các bị cáo khác tước đoạt sự tự do hoạt động dịch chuyển của người khác trái quy định pháp luật, xâm phạm quyền bất khả xâm phạm của công dân. Án sơ thẩm áp dụng khoản 3 Điều 29 BLHS về căn cứ miễn trách nhiệm hình sự để tuyên án là không phù hợp.
Sau khi nghị án, HĐXX thông báo hoãn phiên tòa, thời gian mở lại chưa ấn định ngay.
 |
Các bị cáo tại phiên sơ thẩm lần ba. Ảnh: THÀNH ĐẠT |
Vụ án bắt nguồn từ việc ông Văn Hùng một mình đi đòi nợ và ngồi chờ con nợ trả tiền xảy ra từ tám năm trước. Ông Lê Văn Minh (bị hại trong vụ án) nợ ông 80 triệu đồng từ năm 2009. Ngày 16-7-2014, ông từ Cần Thơ lên TP.HCM gặp ông Minh để đòi nợ. Những năm trước đó, ông đã đòi ông Minh nhiều lần nhưng ông Minh không trả.
Khi ông vào quán cà phê trên đường Trường Sơn, quận Tân Bình cùng ông Minh thì nhóm chủ nợ khác đã có mặt. Ông Văn Hùng không quen biết gì nhóm này. Đoạn video mà VKS công chiếu tại tòa cũng thể hiện không có sự việc ông Văn Hùng lên kế hoạch bàn bạc, phân công người bắt giữ ông Minh, cũng không tham gia đánh hay ép ông Minh ghi giấy nợ.
Ban đầu, ông Văn Hùng ngồi cùng bàn với ông Minh và nhóm chủ nợ kia. Lát sau, ông qua bàn khác ngồi đọc báo, chờ ông Minh thực hiện lời hứa trả nợ. Trong cáo trạng, VKS có nhắc đến tình tiết là lời khai của bị hại Minh: “Nếu chiều nay không giải quyết xong nợ sẽ bị bắt đưa đi Campuchia để giải quyết” nhưng VKS vẫn chưa làm rõ ai là người nói câu này.
Ông Văn Hùng cho rằng ông không nói câu này, hành vi của những bị cáo khác không liên quan gì với ông. Video quay lại sự việc cũng thể hiện không có việc ông o ép gì ông Minh. Mọi sự việc diễn ra trong quán cà phê đông người qua lại…
Ông Minh thừa nhận có nợ của ông Văn Hùng 80 triệu đồng, nhiều năm nay vẫn chưa trả. Ông cũng còn nợ chủ nợ kia (bị cáo Xuân Hùng) 350 triệu đồng. Ông trình bày nếu không bị khống chế, uy hiếp thì ông sẽ không nghĩ đến việc gán nợ bằng giấy tờ nhà. Cũng theo ông Minh, ông phải xin phép các bị cáo khi đi ra ngoài, kể cả hai lần đi vệ sinh đều có bị cáo Kỳ đi cùng để canh giữ.
Diễn biến sự việc cũng cho thấy bị cáo Văn Hùng dù một mình từ Cần Thơ lên TP.HCM lạ nước lạ cái nhưng ông không bị ai bắt nạt, đe dọa lúc ông kiên trì ngồi trong quán cà phê để chờ người mắc nợ mình (ông Minh) trả tiền. Dĩ nhiên ông Minh và nhóm chủ nợ kia cũng không có bắt giữ ông Hùng trái pháp luật gì cả. Đồng thời, ông Hùng cũng không can thiệp sự việc giữa nhóm chủ nợ kia với ông Minh.
Miễn truy cứu trách nhiệm hình sự
Ngày 11-1, trong phiên xét xử sơ thẩm lần ba, TAND quận Tân Bình đã tuyên miễn truy cứu trách nhiệm hình sự cho cả bốn bị cáo Phan Văn Hùng, Bùi Xuân Hùng, Nguyễn Văn Tân và Nguyễn Văn Kỳ.
Theo đó, HĐXX cho rằng thời điểm xảy ra vụ án là tháng 7-2014, các bị cáo phạm tội theo quy định tại BLHS 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009. Đến khi vụ án được đưa ra xét xử, BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 đã có hiệu lực.
Đối chiếu các quy định về miễn trách nhiệm hình sự tại BLHS 2015, HĐXX nhận định hành vi của bị cáo tại thời điểm xét xử đã không còn nguy hiểm cho xã hội nữa nên có căn cứ miễn trách nhiệm hình sự cho bốn bị cáo.
Tại phiên sơ thẩm lần ba ngày 5-11 trước đó, đại diện VKS nhận định hành vi bắt giữ và sử dụng vũ lực đối với bị hại Lê Văn Minh được diễn ra trước mặt bị cáo Văn Hùng (ngồi đối diện bị hại). Bị cáo Xuân Hùng đã gọi bị cáo Tân và bị cáo Kỳ đến quán cà phê để giữ, dùng bạo lực đe dọa ông Minh nhằm ép ghi giấy nợ và dùng giấy tờ nhà đất để gán nợ. Thời gian bắt, giữ ông Minh kéo dài từ 9 giờ đến 16 giờ ngày 16-7-2014.
Vì vậy, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt như án sơ thẩm lần một và lần hai đối với hai bị cáo Hùng và bị cáo Kỳ (một năm sáu tháng ba ngày tù), phạt bị cáo Tân một năm tù nhưng cho hưởng án treo.
Trước đó, hai lần án sơ thẩm phạt bị cáo Văn Hùng án tù bằng thời hạn tạm giam về tội bắt, giữ người trái pháp luật nhưng cả hai lần bị cáo này đều kháng cáo kêu oan. Ông Văn Hùng cho rằng không giữ ông Minh mà do hai bên thỏa thuận đến quán cà phê để bàn việc trả nợ. Ông không có bất cứ hành vi nào uy hiếp tinh thần hay tước đoạt sự tự do thân thể, tự do dịch chuyển của bị hại.
Hai bản án sơ thẩm đều bị cấp phúc thẩm tuyên hủy vì không đủ cơ sở buộc tội bị cáo Văn Hùng có hành vi bắt, giữ người trái pháp luật. Sau đó, cơ quan điều tra và VKSND quận Tân Bình đã thay đổi tội danh của ba trong số bốn bị cáo sang tội giữ người trái pháp luật.
Sau phiên sơ thẩm lần ba, bị cáo Văn Hùng tiếp tục kháng cáo kêu oan. Ngoài ra, VKSND quận Tân Bình cũng kháng nghị phúc thẩm theo hướng sửa bản án sơ thẩm, áp dụng hình phạt tù với bốn bị cáo. Theo VKS, việc TAND quận Tân Bình miễn trách nhiệm hình sự đối với bốn bị cáo là không tương xứng với tính chất và mức độ hành vi phạm tội.