Theo chương trình kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc sẽ trả lời chất vấn trước Quốc hội từ sáng 8/6, theo từng nhóm vấn đề, từ chính sách tài khóa; thuế; cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước, cho tới phát triển thị trường vốn, cổ phiếu.

Một trong những nhóm vấn đề Bộ trưởng Tài chính sẽ trả lời chất vấn kỳ này là việc chống thất thu thuế, nhất là trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Trong báo cáo gửi các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết số thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản đã có xu hướng tăng mạnh gần đây.

Cụ thể, số thu từ hoạt động này năm 2021 vào khoảng 21.000 tỷ đồng, tăng hơn 4.900 tỷ (tương đương 30%) so với năm liền trước. Số thu tiếp tục tăng mạnh trong 5 tháng đầu năm 2022, ước đạt 16.000 tỷ đồng, tăng gần 69% so với cùng kỳ năm 2021.

Như vậy, tính riêng 5 tháng đầu năm nay, số thu thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản đã tăng ròng 6.600 tỷ đồng.

Theo Bộ Tài chính, để có mức tăng thu kể trên, Bộ đã triển khai nhiều giải pháp chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Trong đó, Bộ đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đề nghị chỉ đạo Sở Tài nguyên và Môi trường rà soát, ban hành Quyết định điều chỉnh bổ sung Bảng giá đất cụ thể đối với từng vị trí, đảm bảo phù hợp với giá giao dịch thực tế trên thị trường và giá bán của chủ đầu tư.

Bộ Tài chính cũng chỉ đạo cơ quan thuế không gây khó khăn, phiền hà cho người nộp thuế trong quá trình xử lý hồ sơ chuyển nhượng bất động sản. Đồng thời quán triệt cán bộ, công chức ngành thuế xử lý hồ sơ chuyển nhượng bất động sản thực hiện nghiêm các quy định.

Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản hiện chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định pháp luật thuế như thuế GTGT, thuế TNDN, thuế TNCN… nên việc thu thuế còn gặp nhiều khó khăn.

Trong đó, các chính sách liên quan đến đất đai hiện được quy định bởi nhiều cơ quan, ban ngành nhưng chưa đồng bộ, nên việc xác định giá thị trường của bất động sản vẫn gặp nhiều khó khăn.

Đặc biệt là Luật Đất đai quy định Bảng giá đất ổn định 5 năm, trong khi thực tế giá thị trường bất động sản lại biến động liên tục, dẫn đến việc giá đất do UBND cấp tỉnh quy định không sát với giá của thị trường.

Bên cạnh đó, công tác phối hợp với các cơ quan liên quan cũng gặp không ít khó khăn, văn bản quy phạm pháp luật chưa quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng bất động sản. Trong khi văn phòng đăng ký đất đai chuyển hồ sơ đến cơ quan thuế thường sát ngày hẹn trả kết quả, dẫn đến áp lực về thời gian trả kết quả xác định nghĩa vụ tài chính về đất, gây chậm trễ về thủ tục hành chính.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng cho biết ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân chưa cao, chưa nhận thức được hậu quả khi khai thuế với giá không đúng với thực tế chuyển nhượng, dẫn tới tình trạng giao dịch nhà đất kê khai 2 giá nhằm trốn thuế.

Để khắc phục những tồn tại này, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục tham mưu, đề xuất với Chính phủ, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để sửa đổi, bổ sung đảm bảo thống nhất, đồng bộ.

Đặc biệt, Bộ sẽ bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản tại Điều 16 Luật kinh doanh bất động sản số 66/2014.