Không gian công cộng chung cư sau 50 năm sẽ ra sao? - Ảnh: TỰ TRUNG
Các công trình xây dựng đều có niên hạn, thời hạn sử dụng. Tuy nhiên, không vì thế mà "máy móc" đề xuất cấp quyền sử dụng chung cư theo tuổi thọ thiết kế có thời hạn 50 - 70 năm.
Việc này ảnh hưởng đến việc phát triển loại hình nhà ở chung cư, số đông người dân mất đi động lực và càng khó sở hữu căn hộ, ngân hàng cũng "ngại" cho vay dài hạn... Hệ lụy này ai chịu trách nhiệm, trong khi giải pháp khắc phục thì chưa được đặt ra.
Mua bán chung cư là mối quan hệ dân sự giữa khách hàng với nhà đầu tư kinh doanh. Nhà đầu tư đã tính toán hết các khoản thuế, chi phí xây dựng cùng giá đất để kinh doanh thu hồi vốn và có lợi nhuận.
Đến khi hết thời hạn sử dụng, đất đai này thuộc về ai? Theo Luật đất đai 2013, chỉ có đất ở mới được xây nhà, chung cư cũng phải xây dựng trên đất ở. Nhà đầu tư mua đất hay được giao đất có đóng thuế, làm dự án bất động sản trên danh nghĩa là quyền sử dụng khu đất đó. Khi chung cư hết hạn, Nhà nước sẽ khó lấy lại đất, mà giao lại đất đó cho nhà đầu tư thì không hợp lý.
Cơ cấu nhà ở dạng chung cư có sử dụng không gian chung lối đi, sân, công viên, khu sinh hoạt cộng đồng. Đất dành cho không gian này, xây dựng chung cư cũng là tài sản chung. Qua thời gian, chung cư sẽ xuống cấp, hư hỏng nhưng giá trị đất sử dụng chung tăng lên. Quyền lợi kinh tế của cư dân được tính như thế nào với phần diện tích đất sử dụng chung?
Dẫu rằng thực hiện cải tạo chung cư cũ khiến cho công tác thu hồi, di dời, phá dỡ nhà chung cư cũ thời gian qua gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, cần đảm bảo quyền lợi cho người dân chứ không phải hết thời hạn sử dụng là ra khỏi căn hộ.
Đừng để cư dân chung cư có tâm lý bất an, rủi ro và lo ngại. Cần có giải pháp phù hợp, đánh giá nhiều khía cạnh sao cho hài hòa lợi ích cho các bên.
Nên chăng khi hết thời hạn sử dụng, chung cư nào có đất sử dụng lâu dài thì cư dân ở đó được hoàn trả theo diện tích cũ hoặc chỉ đóng góp một phần chi phí cùng nhà đầu tư xây dựng mới trong quá trình cải tạo phát triển đô thị, không phải chịu thêm tiền sử dụng đất.
Chung cư có thời hạn sử dụng, tùy trường hợp cụ thể giá trị khu đất lúc đó sẽ được Nhà nước quản lý trực tiếp thực hiện hay giao cho nhà đầu tư xây dựng mới để kinh doanh và bố trí tái định cư, tùy phương án hoàn vốn mà cư dân có thể chịu một phần chi phí.
Giải pháp giảm giá chung cư phù hợp nhất là cơ quan chức năng tập trung tháo gỡ các trở ngại, vướng mắc để triển khai các dự án chung cư tạo ra thêm nhiều căn hộ.
Thực tế thời gian qua giá căn hộ tăng có phần lỗi rất lớn bởi cơ quan có thẩm quyền để dự án "treo" kéo dài, thủ tục rất nhiêu khê từ khi trình phê duyệt một dự án đến triển khai thi công và đưa ra thị trường mất nhiều năm, thậm chí là bế tắc...
Chưa kể mất đi cơ hội, chi phí "lót tay", lãi vay ngân hàng càng gây tốn kém... Suy cho cùng, tất cả đều được đưa vào giá bán căn hộ và người mua phải gánh.
Singapore phát triển nhà ở theo loại hình chung cư - nhà ở xã hội với giá cả phù hợp và cũng quy định rõ ràng do Nhà nước sở hữu đất đai và đầu tư xây dựng bán lại cho người dân có thời hạn sử dụng từ 70 - 99 năm.
Chủ sử dụng càng giữ lâu căn hộ thì càng mất tiền vì giá trị nhà giảm dần cho đến năm thứ 99 chỉ còn 0 đồng. Đây là giải pháp nước này cải tạo đô thị, bảo đảm cho thế hệ đời sau có nhà mà ở.
Nhiều thành phố lớn trên thế giới trước áp lực giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân đã có chính sách ưu tiên người dân vay tiền mua nhà và tạo điều kiện bằng cách bán nhà giá rẻ hoặc trả góp…
Chính quyền cũng là chủ sử dụng đất giao cho chủ đầu tư làm chung cư bán không tính giá đất và được hòa vốn có lãi từ khai thác công trình cho thuê mặt bằng phía dưới để buôn bán, kinh doanh dịch vụ thương mại, siêu thị trong khoảng thời gian nhất định. Đến khi hết thời hạn sử dụng thì công trình, đất đai vẫn thuộc về Nhà nước.
Để an tâm chọn ở chung cư, chúng tôi cần quyền sở hữu căn hộ TTO - An toàn cuộc sống của cư dân chung cư không chỉ là chuyện chung cư bao nhiêu năm tuổi, còn ổn hay xuống cấp. Để có sự an tâm chọn ở chung cư, với cư dân chúng tôi, trước hết vẫn là quyền sở hữu và giá trị căn hộ.