Đây là nhận định của ông Phạm Hồng Phương, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong buổi thị sát xả nước hồ Hoà Bình cùng với Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chiều 17/6.

Theo ông, Phương đây là lần đầu tiên trong lịch sử các nhà máy thuỷ điện xả trước mùa lũ để dành dung tích phòng chống lũ. Theo quy trình vận hành liên hồ chứa, trước ngày 15/6, thuỷ điện Hoà Bình phải đưa mực nước về 105 m, dung tích 3 tỷ mét khối, thuỷ điện Sơn La về mức 205 m, dung tích 4 tỷ mét khối.

"Lần này khác với lần xả lũ năm 2018 khi mà hồ đã đầy phải xả để đảm bảo an toàn cho công trình và cho hồ chứa", ông Phương nói và cho rằng việc xả lũ này sẽ dẫn đến khó khăn cho ngành điện nếu như từ giờ tới tháng 10/2022 hai hồ thuỷ điện trên không tích thêm được ít nhất 10 m nước.

Hiện thuỷ điện cung ứng trên 45% điện cho miền Bắc. Theo ông Võ Quang Lâm, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, miền Bắc sẽ thiếu khoảng 1.500-2.400 MW trong một số giờ cao điểm hoặc thời tiết cực đoan trong năm 2022.

Đại diện Tập đoàn điện lực Việt Nam cho biết, năm nay cân đối tài chính của EVN gặp khó khăn trong bối cảnh giá than tăng. Hiện giá than tăng 3,5 lần so với kịch bản xây dựng giá điện hồi đầu năm 2022.

"Từ tính toán đó, tập đoàn điện lực đã lỗ rất nặng nên cần tận dụng tối đa nguồn tài nguyên nước để đảm bảo cân bằng tài chính cho EVN cũng như ngân sách cho các tỉnh Sơn La, Hoà Bình".

Từ cơ sở trên, ông Phương cho rằng cần vận hành linh hoạt liên hồ chứa, tính toán thời điểm hợp lý nhất để xả lũ, đóng cửa xả; giữ mực nước hiện tại để phát điện lâu dài thay vì xả gây lãng phí

"Bây giờ, khi thấy mực nước về có xu hướng giảm thì hôm nay cho đóng một cửa xả của Sơn La, một cửa xả của Hoà Bình, từ ngày mai cho phép đóng cửa xả Sơn La và đóng dần cửa xả của Hoà Bình", ông Phương ví dụ.

Ông Trần Quang Hoài, Tổng cục trưởng Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), cho rằng hệ thống liên hồ chứa Lai Châu, Sơn La, Hoà Bình vận hành rất phức tạp vì liên quan đến cả nguồn nước từ nước ngoài chảy về, quá trình vận hành những ngày qua đúng quy trình, đã cân đối các yếu tố mà EVN đã nêu.

"Việc dự báo lượng mưa hiện tại rất khó khăn, như năm 2017, giữa dự báo và thực tế chênh nhau quá lớn dẫn đến vận hành khó khăn", ông Hoài nói.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cho rằng vận hành hệ thống thuỷ điện Hoà Bình, Sơn La phải đảm bảo đa mục tiêu cấp nước, cắt lũ và phát điện. "Một mục tiêu thì dễ nhưng để đảm bảo cân bằng cùng lúc ba mục tiêu thì sẽ rất chông chênh vì nếu hệ thống này có vấn đề xảy ra thì hậu quả sẽ rất lớn".

"Tôi không xem EVN đơn giản chỉ là một doanh nghiệp hoạt động vì doanh thu, lợi nhuận, EVN cũng là tài sản quốc gia nên phải có trách nhiệm phối hợp cùng với nhau để đảm bảo tài sản cũng như tính mạng người dân", ông Hoan nói.

Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đồng ý với việc đóng một cửa xả thuỷ điện Sơn La, một cửa xả thuỷ điện Hoà Bình lúc 16h hôm nay, những cửa xả còn lại sẽ phụ thuộc vào tình hình thời tiết và nước từ phía Trung Quốc chảy về.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn quốc gia dự báo, trong tháng 7-10, lượng mưa ở miền Bắc sẽ cao hơn trung bình nhiều năm 15-30%. Năm nay, do mưa sớm nên đầu tháng 6 mực nước các hồ Sơn La, Hoà Bình cao hơn mực nước trước lũ từ 3-5 m khiến hai hồ này phải xả lũ.

Gia Chính