Nước được xem là nguồn sống của con người khi chiếm tới 60-70% trọng lượng cơ thể. Bạn có biết rằng, con người có thể nhịn ăn một vài ngày, thậm chí một vài tuần nhưng không thể thiếu nước. Một người chỉ cần mất 5-10% nước đã coi như mất nước trầm trọng, mất đến 15-20% nước là hết hy vọng cứu chữa.

Đặc biệt vào mùa hè, xuất hiện những ngày thời tiết nắng nóng như "chảo lửa", các mạch máu ngoại vi giãn nở để đào thải nhiệt lượng, tăng tiết mồ hôi và bay hơi mồ hôi để hạ nhiệt. Khi lượng mồ hôi bài tiết lớn mà không cung ứng đủ nước sẽ dẫn đến mất nước cùng điện giải.

Những dấu hiệu khi cơ thể mất nước

- Tiểu ít, giảm lượng nước tiểu: Tùy vào lượng nước được cung cấp mà tần suất và lượng nước tiểu của mỗi người khác nhau. Nếu số lần đi tiểu trong ngày chỉ khoảng 2 - 3 lần hoặc không đi tiểu trong nhiều giờ chính là biểu hiện của cơ thể đang bị thiếu nước.

- Nước tiểu có màu sẫm và đặc: Khi cơ thể được cung cấp đủ nước, nước tiểu bình thường sẽ không có màu, trong suốt và lỏng. Ngược lại, khi cơ thể thiếu nước, nước tiểu sẽ có màu sẫm và đậm đặc hơn bình thường.

- Khô da: Khô da là dấu hiệu điển hình của tình trạng cơ thể bị thiếu nước, mất nước.

- Khô miệng, hôi miệng: Khi cơ thể bị thiếu nước sẽ giảm tiết nước bọt, khiến cho miệng bị khô và có mùi hôi.

- Nhức đầu, chóng mặt, hoa mắt, ù tai: Cơ thể thiếu nước bao gồm cả não cũng không được cung cấp đủ lượng nước cần thiết để hoạt động, sẽ gây ra các triệu chứng đau đầu, đặc biệt là khi di chuyển cơ thể. Bên cạnh đó, hệ tuần hoàn cũng hoạt động kém hiệu quả hơn do thiếu nước sẽ dẫn đến chóng mặt, hoa mắt và ù tai.

- Đói và thèm đồ ngọt: Đói có thể là biểu hiện của cơ thể thiếu nước, bởi khi đó năng lượng dự trữ trong cơ thể gặp khó khăn trong việc được giải phóng, gây ra cảm giác đói, thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt.

- Táo bón: Nước đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Để hệ tiêu hóa được hoạt động bình thường và khỏe mạnh, cơ thể cần cung cấp đủ nước. Do đó, táo bón là dấu hiệu "báo động" cơ thể không được cung cấp đủ lượng nước cần thiết.

- Huyết áp giảm, nhịp tim tăng: Cơ thể thiếu nước làm hạn chế sự lưu thông, tuần hoàn của máu, gây tụt huyết áp. Tăng nhịp tim là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị thiếu nước, mất nước nghiêm trọng.

- Mỏi cơ, chuột rút: Khi cơ thể bị thiếu một lượng nước, hoặc thiếu nước ảnh hưởng đến cân bằng điện giải trong cơ thể, làm thay đổi nồng độ các chất như natri, kali, ... có thể gây mỏi cơ, chuột rút.

Các biến chứng nguy hiểm khi mất nước

Theo bài viết của BS. Nguyễn Văn Luật trên Sức khỏe đời sống, thời tiết nắng nóng cao điểm rất dễ khiến cơ thể bị mất nước, nhất là những người phải lao động nặng nhọc. Nếu không chú ý bổ sung lượng nước kịp thời, mất nước kéo dài có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

- Suy thận: Suy thận là một hiện tượng phổ biến và thường có thể hồi phục, nếu nó là do mất nước và được điều trị sớm. Khi tình trạng mất nước tiến triển, thể tích chất lỏng trong cơ thể giảm và huyết áp có thể giảm. Điều này có thể làm giảm lưu lượng máu đến các cơ quan quan trọng bao gồm thận và giống như bất kỳ cơ quan nào bị giảm lưu lượng máu; nó có khả năng không thực hiện được công việc của mình.

- Hôn mê: Nguồn cung cấp máu lên não giảm có thể gây ra lú lẫn, thậm chí hôn mê.

- Sốc: Khi lượng chất lỏng mất đi lấn át khả năng bù đắp của cơ thể, lưu lượng máu và cung cấp oxy đến các cơ quan quan trọng của cơ thể trở nên không đủ; chức năng tế bào và cơ quan có thể bắt đầu bị hỏng. Nếu các cơ quan bắt đầu hoạt động sai, tử vong có thể xảy ra.

- Co thắt cơ và đột quỵ: Trong bệnh liên quan đến nhiệt, việc cơ thể cố gắng tự làm mát bằng cách đổ mồ hôi có thể gây ra tình trạng mất nước đến mức các cơ có thể bị co thắt (chuột rút do nhiệt). Thông thường, các cơ đang bị căng sẽ bị co thắt (ví dụ: ở những người làm việc bên ngoài trong môi trường nóng, cơ tay và chân có thể bị co thắt khi nâng và di chuyển vật nặng hoặc thiết bị; ở vận động viên, cơ chân có thể bị co cứng do chạy).

Khi mất nước tăng lên, các triệu chứng kiệt sức do nhiệt có thể xảy ra bao gồm suy nhược, choáng váng, buồn nôn và nôn. Nếu các triệu chứng không được nhận biết và không bù nước, tình hình có thể tiến triển thành đột quỵ do nhiệt...

Lúc này, bệnh nhân sẽ ngừng đổ mồ hôi, thay đổi trạng thái tinh thần bao gồm lú lẫn và hôn mê, nhiệt độ cơ thể có thể tăng lên 41oC hoặc cao hơn.

- Bất thường về điện giải: Trong tình trạng mất nước, các bất thường về điện giải có thể xảy ra do các khoáng chất quan trọng (như natri, kali và clorua) bị mất khỏi cơ thể qua mồ hôi. Ví dụ, bệnh nhân bị tiêu chảy hoặc nôn nhiều có thể bị mất một lượng đáng kể kali, gây yếu cơ và rối loạn nhịp tim.

Làm sao để cơ thể không mất nước khi nắng nóng?

Thực tế, không có tiêu chuẩn nào về lượng nước lọc mà người lớn, trẻ em nên uống hàng ngày. Việc bổ sung tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể, khí hậu...Bên cạnh đó, chúng ta cần chọn các loại thực phẩm phù hợp với ngày hè để giúp tinh thần và thể chất luôn ở trong trạng thái khỏe mạnh, theo Everydayhealth.

Uống một cốc nước khi thức dậy: Sau giấc ngủ dài 6-8 tiếng, cơ thể thức dậy trong tình trạng mất nước. Lúc này, một cốc nước ấm giúp cơ thể giải độc tố tích tụ, tăng độ ẩm cho da.

Ăn thực phẩm cung cấp nước: Các loại trái cây như dâu tây, dưa hấu và các loại rau như rau diếp, bắp cải, cần tây, rau bina... chứa khoảng 90% nước. Các sản phẩm từ sữa, bao gồm sữa, sữa chua, pho mát cũng là nguồn cung cấp nước dồi dào.

Uống nhiều nước khi nắng nóng và khi ốm: Trường hợp trẻ em, người lớn sốt, tiêu chảy, nôn nhiều, mất nước nhẹ và vừa cần bù nước, điện giải. Người làm việc môi trường nắng nóng, vận động thể lực nhiều gây ra mồ hôi cũng mang theo nước điện giải, bổ sung khi cần thiết.

Bổ sung nước khi vận động: Uống nước trong các hoạt động chơi thể thao, đi bộ đường dài là điều cần thiết. Người chạy nên uống 30 ml nước vào khoảng 2 giờ trước khi chạy kết hợp bữa ăn nhẹ. Khoảng 15 phút trước khi chạy, bạn uống một cốc nước.

Nếu chạy hơn một giờ, bạn uống nước đều đặn, lượng nước cung cấp thay đổi tùy theo tỷ lệ mồ hôi. Những người đổ mồ hôi nhiều, cứ 15 phút bạn có thể cần 30 ml. Sau khi chạy, người chạy bổ sung nước, kèm bữa ăn nhẹ và trái cây.

Bảo vệ cơ thể trước ánh nắng mặt trời: Vào mùa hè, nhiệt độ cao, bạn hãy mặc quần áo rộng, nhẹ, có màu sáng; lên lịch các hoạt động thể dục thể thao gắng sức vào những thời điểm mát mẻ hơn trong ngày. Bạn bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời bằng mũ, kính.

Điều quan trọng cần lưu ý, tình trạng mất nước không diễn ra nhanh chóng và việc điều chỉnh lại sự thiếu hụt chất lỏng, cho phép chất điện giải tự phân bổ lại một cách thích hợp trong các không gian khác nhau trong cơ thể cũng mất hàng giờ. Do đó, nếu việc bù nước được thực hiện quá chậm, bệnh nhân có thể bị hạ huyết áp và sốc quá lâu. Nếu thực hiện quá nhanh, nồng độ nước và chất điện giải trong các tế bào cơ quan có thể bị ảnh hưởng tiêu cực, khiến các tế bào sưng lên và cuối cùng bị hư hỏng.

http://tintuc.vdong.vn/06/1394762.htm

Nguyễn Phượng