Sáng 1-6, Quốc hội thảo luận kinh tế - xã hội, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng), phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, cảnh báo hiện tượng thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến của giáo viên, nhà trường và phụ huynh trong việc chọn sách giáo khoa.

Theo bà Thúy, việc này là do thông tư 25 ngày 26-8-2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn lựa chọn sách giáo khoa. Thông tư tuy có đề ra quy trình chọn sách từ cấp cơ sở trở lên nhưng trao quyền bỏ phiếu quyết định chọn sách của mỗi môn học cho một hội đồng 15 người.

Thông tư không hề có quy định khi một cuốn sách giáo khoa được các cơ sở giáo dục lựa chọn với tỉ lệ như thế nào thì hội đồng có trách nhiệm chọn cuốn sách ấy.

"Tôi được nhiều giáo viên và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục phản ánh trong việc chọn sách giáo khoa, ý kiến của giáo viên và nhà trường không được tôn trọng. Thậm chí, nhiều tổ chuyên môn, nhiều trường còn phải làm lại biên bản chọn sách cho phù hợp với ý kiến cấp trên", bà Thúy nói, cho hay bà có địa chỉ cụ thể của những giáo viên và cán bộ quản lý này.

Bà nêu cụ thể hơn: "Báo chí nêu theo báo cáo tài chính của Công ty Phương Nam (một công ty con của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam), chỉ chưa đầy hai năm đã chi gần 100 tỉ đồng để phát triển thị trường và tập huấn. Không rõ Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thanh tra nội dung chi này chưa?".

Từ đó bà cảnh báo nếu không kiên quyết phát hiện, xử lý những hiện tượng chạy chọt, "đi đêm" trong việc này thì rồi có ngày hối không kịp, giống vụ Việt Á hoặc các vụ án hình sự về đấu thầu trang thiết bị trong chính ngành giáo dục.

Điều đáng lo ngại nhất, việc lựa chọn sách thiếu minh bạch, khách quan vừa không khuyến khích sự thi đua giữa các tổ chức, cá nhân biên soạn, xuất bản, phát hành sách giáo khoa, vừa có thể khuyến khích cạnh tranh không lành mạnh.

Từ đó dần làm sai lệch chủ trương xã hội hóa, thậm chí xóa bỏ việc xã hội hóa trong lĩnh vực này, trở lại tình trạng độc quyền như cũ.

Bà kiến nghị Chính phủ chỉ đạo tổ chức thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm. Đồng thời yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương rà soát sửa đổi ngay quy định bất hợp lý của thông tư 25.

Cùng với đó, Quốc hội và Chính phủ xem xét việc sửa đổi Luật giáo dục để tiếp tục thực hiện chủ trương đa dạng hóa tài liệu học tập đã được nêu trong nghị quyết 29 của Trung ương và xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa đã được quy định trong nghị quyết 88 của Quốc hội.

Có hay không lợi ích nhóm trong lựa chọn sách giáo khoa?

Đây là kiến nghị của cử tri tỉnh Lâm Đồng gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo làm rõ. Đồng thời, cử tri tỉnh Lâm Đồng cho rằng việc thay đổi sách giáo khoa gây thất thoát, lãng phí tài sản của nhân dân.