Cha đẻ của phương pháp đầu tư CANSLIM William J. O'Neil đã qua đời ngày 28/5 tại nhà riêng.

Ông sinh ra tại Oklahoma và lớn lên trong hoàn cảnh nghèo khó tại Texas. Cha của O'Neil đã bỏ rơi gia đình khi ông còn là một cậu bé, và chính sự bao bọc của những thành viên còn lại đã thúc đẩy O'Neil làm việc chăm chỉ.

Ông bắt đầu sự nghiệp với tư cách là một nhà môi giới chứng khoán tại Hayden, Stone, & Co ở Los Angeles (Mỹ) vào năm 1958. Khi xây dựng danh sách khách hàng và danh mục đầu tư của mình, ông nhận thấy phân tích dữ liệu là chìa khóa dẫn đến thành công trong đầu tư.

Đầu những năm 1960 là thời điểm quan trọng trong sự nghiệp của O'Neil. Ông đạt được lợi nhuận vượt trội trên thị trường chứng khoán trong hai năm sau đó bằng cách chỉ tập trung vào một số cổ phiếu, gồm nhà sản xuất ôtô Chrysler và nhà sản xuất thuốc tránh thai Syntex, cũng như bán khống cổ phiếu của chuỗi cửa hàng bách hóa giảm giá Korvette, một công ty từng là hiện tượng trên thị trường chứng khoán vào thời điểm đó.

Một năm sau, năm 1963, O'Neil ở tuổi 30 đã trở thành người trẻ nhất mua một chỗ trên Sở giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Sở hữu một chỗ tại NYSE khi đó đồng nghĩa có thể giao dịch trên sàn này với tư cách nhà môi giới hoặc nhà giao dịch cho tài khoản cá nhân của chính họ. Chi phí của một "chỗ ngồi" tại NYSE dao động từ 3.000 USD vào giữa những năm 1800 đến 3,575 triệu USD vào cuối thời kỳ hoàng kim năm 2005.

Jack Schwager - tác giả nổi tiếng với nhiều bài báo và đầu sách về đầu tư chứng khoán - đã gọi O'Neil là "phù thủy đích thực của thị trường chứng khoán".

Năm 1963, O'Neil thành lập William O'Neil Co, công ty phát triển cơ sở dữ liệu chứng khoán hàng ngày được số hóa đầu tiên, theo dõi hơn 70.000 công ty trên toàn thế giới. Ở giai đoạn đầu, William O'Neil & Co quản lý tiền cho khách hàng với mức vốn ít nhất là 75.000 USD. Với những nhà đầu tư không có đủ số tiền này, ông lập ra quỹ đầu tư khác vào năm 1966. Sau hai năm, quỹ đầu tư này có tổng tài sản 10 triệu USD.

Quỹ O'Neil đạt hiệu suất 116% trong năm 1967 và là quỹ tương hỗ thành công nhất của năm đó theo bảng xếp hạng của FundScope. Tuy nhiên, ông không thể duy trì được thành tích và cuối cùng phải bán quỹ vào năm 1975. Tổng tài sản của quỹ đã giảm xuống 6 triệu USD, từ mức đỉnh 49 triệu USD, theo Los Angeles Times.

Năm 1992, O'Neil lập ra một quỹ đầu tư khác có tên New USA và nhanh chóng huy động được 170 triệu USD. Đến năm 1996, quỹ đầu tư này đạt hiệu suất 67% kể từ ngày thành lập, vượt xa mức tăng của S&P 500. Năm 1997, ông bán lại quỹ này cho MFS Investment Management.

Thành công của O'Neil không chỉ ở khía cạnh quản lý đầu tư. Ông cũng nổi tiếng với nhiều tựa sách về chứng khoán, trong đó nổi bật nhất là cuốn "How to Make Money in Stocks: A Winning System in Good Times or Bad". Trong cuốn sách này, O'Neil đã giới thiệu về một phương pháp đầu tư do chính ông tạo ra mang tên CANSLIM, kết hợp giữa 7 yếu tố cơ bản và kỹ thuật trong việc chọn cổ phiếu có tiềm năng mà cho tới nay vẫn là tiêu chuẩn của những nhà đầu tư giá trị.

CANSLIM là từ viết tắt đại diện cho 7 yếu tố để tìm kiếm những doanh nghiệp tiềm năng, gồm C - thu nhập hàng quý, A - tăng trưởng thu nhập hàng năm, N - sản phẩm mới, quản lý và sự đột phá, S - quy luật cung cầu, L - vị thế doanh nghiệp, I - nhà đầu tư tổ chức và M - xu hướng thị trường.

Theo phương pháp này, ông tìm kiếm các doanh nghiệp sở hữu tăng trưởng thu nhập hàng quý tối thiểu 25%, lợi nhuận hàng năm tăng tối thiểu 25% trong 3 năm liên tiếp. Ngoài ra, doanh nghiệp này phải có sản phẩm mới, dịch vụ và quản lý mới; đột phá về giá; cổ phiếu dẫn đầu trong ngành; có nhà đầu tư tổ chức và đang có xu hướng tăng.

Những năm 1980, O'Neil và cộng sự David Ryan đã tổ chức hơn 150 hội thảo khắp nước Mỹ để hướng dẫn nhà đầu tư về nguyên tắc đầu tư giá trị, thông qua phương pháp này.

Mặc dù đây là phương pháp do O'Neil tạo ra, nhưng ông không thích gọi là phương pháp cá nhân của riêng ông mà hay nói CANSIM là những gì thị trường dạy cho những người muốn chọn và kiếm lợi nhuận từ các cổ phiếu có thể thay đổi cuộc chơi.

"Có nhà đầu tư thành công nào chia sẻ chi tiết về cách anh ấy đã làm điều đó chưa?", Chris Gessel, Giám đốc nội dung của Investor's Business Daily hỏi ngược lại khi nhận câu hỏi tại sao O'Neil được tôn trọng và nhận lòng trung thành kéo dài hàng thập kỷ của nhân viên, khách hàng, các chuyên gia đầu tư đồng nghiệp như thế.

Ngoài viết sách, O'Neil còn có ý tưởng tạo ra một tờ báo tài chính có thể cạnh tranh với tên tuổi lớn trong ngành khi đó, như Wall Street Journal. Suy nghĩ này bắt đầu trong một chuyến bay với các giám đốc điều hành của công ty.

Năm 1973, O'Neil đã xây dựng một công ty in ấn, O'Neil Data Systems. Công ty này nhanh chóng nổi tiếng nhờ cung cấp những biểu đồ khổ lớn cho khách hàng trong lĩnh vực quản lý quỹ tương hỗ, bảo hiểm, cố vấn đầu tư. O'Neil gọi những cuốn sách dày, màu hạt dẻ này là Datagraphs. Sau đó, ông tiếp tục tung ra một công cụ nghiên cứu trực tuyến có tên là WONDA - viết tắt của William O'Neil Dynamic Access - cung cấp cái nhìn toàn diện về thị trường chứng khoán, các nhóm ngành và cổ phiếu riêng lẻ.

Sự kết hợp giữa một công ty in ấn thành công và cơ sở dữ liệu định lượng duy nhất về cổ phiếu đã tạo ra ấn phẩm đầu tiên của Investor's Business Daily vào tháng 4/1984. Nhật báo này sau đó trở thành một tờ báo in hàng tuần vào năm 2016. Công ty này thậm chí còn mở rộng sang mảng kỹ thuật số với hai cái tên cũng nổi tiếng không kém là Investors.com và MarketSmith.

Với bạn bè và nhiều nhân viên từng làm việc tại một trong những công ty của William O'Neil, ông được biết đến nhiều nhất với cái tên Bill. Trong nhiều năm, Bill O'Neil giữ một văn phòng làm việc khiêm tốn ngay bên ngoài tòa soạn Investor's Business Daily và trò chuyện với các nhân viên gần như hàng ngày.

Vào thời kỳ đỉnh cao, Investor's Business Daily có trên 300.000 tài khoản trả phí định kỳ. Tháng 5/2021, tờ báo này đã được mua lại bởi công ty mẹ của WSJ News Corp với giá 275 triệu USD.

Minh Sơn (theo Investor's Business Daily, Bloomberg)