Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục có văn bản trả lời về những chất vấn của đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đoàn đại biểu Quốc hội Đà Nẵng) xung quanh việc chọn và cung ứng sách giáo khoa, tiếp thu góp ý về sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Có hay chưa việc thu hồi để sửa chữa 110.000 cuốn sách giáo khoa?

Bà Nguyễn Thị Kim Thúy đã đặt câu hỏi về việc Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam phải sửa chữa 110.000 cuốn và in lại 38.000 cuốn sách giáo khoa môn khoa học tự nhiên lớp 6 của bộ Kết nối tri thức với cuộc sống. Nhưng theo phản ánh của giáo viên nhiều trường, sách chưa được thay bằng sách mới.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết: Việc chỉnh sửa sách giáo khoa môn khoa học tự nhiên lớp 6 của bộ sách trên đã được thực hiện theo quy định tại thông tư 33/2017/TT-BGDĐT.

Khi phát hiện một số nội dung cần phải sửa, Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam đã xin ý kiến Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thông qua. Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam đã báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc thu hồi để sửa chữa 110.000 cuốn và in lại 38.000 cuốn.

"Việc thu hồi để in lại ba trang sách trong cuốn sách được thực hiện ngay khi sách còn đang trong quá trình lưu kho để vận chuyển, chưa phát hành rộng rãi đến học sinh, giáo viên.

Việc hủy để sửa, in lại cũng được thực hiện ngay trong quá trình in ấn chưa đóng quyển, bằng cách hủy các bản in có chứa các trang phải chỉnh sửa để in lại và đóng quyển. Vì vậy không có việc phải đổi sách giáo khoa cho giáo viên, học sinh đã mua sách", ông Kim Sơn trao đổi.

Ý kiến của giáo viên, nhà trường trong việc chọn sách không được coi trọng, bộ và nhà xuất bản phớt lờ góp ý?

Bà Nguyễn Thị Kim Thúy chất vấn về tình trạng được báo chí đưa liên quan tới sự thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến giáo viên, nhà trường và phụ huynh trong chọn sách giáo khoa.

Về điều này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn trao đổi:

Khi xây dựng thông tư 25/2020/TT-BGDĐT, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã rất thận trọng thực hiện theo đúng quy trình, xin ý kiến rộng rãi nhân dân, các sở giáo dục và đào tạo. Việc thực hiện chọn sách giáo khoa theo thông tư này về cơ bản không có khó khăn, vướng mắc.

Trong 63 báo cáo của các UBND tỉnh, thành phố về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông, chỉ có 5 báo cáo đề xuất liên quan tới lựa chọn sách giáo khoa. Các ý kiến chủ yếu tập trung vào đề xuất ban hành văn bản hướng dẫn chi trả kinh phí lựa chọn sách giáo khoa, tăng thời gian đọc bản mẫu sách giáo khoa trước khi họp hội đồng.

Trong quá trình các địa phương chọn sách, bộ đã có văn bản đề nghị thực hiện nghiêm túc thông tư 25, đảm bảo khách quan, minh bạch, tôn trọng ý kiến của các cơ sở giáo dục. Đặc biệt lưu ý việc này trong trường hợp các sách giáo khoa có nhiều cơ sở giáo dục đề xuất lựa chọn trước khi bỏ phiếu kín.

Ông Kim Sơn cho biết Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức 8 đoàn thanh tra về lựa chọn sách giáo khoa ở một số địa phương. 

Quá trình thanh tra đã phỏng vấn giáo viên, tổ trưởng chuyên môn, hiệu trưởng của một số cơ sở giáo dục và không nhận được phản ánh có sức ép từ cơ quan quản lý cấp trên trong việc định hướng chọn sách giáo khoa.

Các phiếu lựa chọn sách giáo khoa của giáo viên, tổ trưởng chuyên môn trùng với danh sách đề xuất lựa chọn sách giáo khoa của các cơ sở giáo dục gửi về sở giáo dục và đào tạo để tổng hợp, trình hội đồng chọn sách giáo khoa cấp tỉnh. 

Về cơ bản, kết quả chọn sách giáo khoa của các địa phương đều trùng với đề xuất của các nhà trường.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng trao đổi về chất vấn của bà Kim Thúy trong việc Bộ Giáo dục và Đào tạo và nhà xuất bản đã không trả lời hầu hết những phê bình, góp ý về tình trạng sai sót trong sách giáo khoa và khả năng thiếu sách giáo khoa trong năm học tới.

Ông Kim Sơn khẳng định Bộ Giáo dục và Đào tạo đã trả lời tất cả ý kiến của đại biểu, cử tri gửi tới Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong đó có các ý kiến liên quan tới chương trình, sách giáo khoa phổ thông. 

Riêng với ý kiến góp ý của bà Kim Thúy, Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng trả lời đầy đủ các phiếu chất vấn liên quan tới vấn đề cung cấp sách giáo khoa, lựa chọn sách giáo khoa và các vấn đề liên quan tới năm học mới.

Những hạn chế, thiếu sót trong sách giáo khoa được dư luận phản ánh, bộ đã chỉ đạo các nhà xuất bản giải trình, tiếp thu ý kiến xác đáng, tổ chức rà soát và báo cáo bộ những nội dung cần chỉnh sửa, trình hội đồng thẩm định xem xét, kiểm tra, có kết luận cụ thể.

Chi phí phát triển thị trường, tập huấn: Đại biểu nói gần 100 tỉ, bộ trưởng nói chỉ trên 50 tỉ

Trong phần thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy có đề cập đến chi phí phát triển thị trường và tập huấn của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển giáo dục Phương Nam (công ty con của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam).

Theo bản thuyết minh báo cáo tài chính của công ty này mà bà Kim Thúy khẳng định đang có trong tay thì chưa đầy hai năm, công ty đã chi gần 100 tỉ đồng để phát triển thị trường và tập huấn sách giáo khoa. Bà Kim Thúy đặt câu hỏi: Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thanh tra nội dung này chưa?

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết: Theo báo cáo của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam, chi phí bán hàng của công ty gồm: lương nhân viên, chi phí thuê kho tàng, văn phòng, khấu hao tài sản cổ định, chi phí phát triển thị trường, dịch vụ mua ngoài, chi phí khác. 

Trong đó chi phí phát triển thị trường (liên quan tới thù lao báo cáo viên, chi phí tổ chức giới thiệu và tập huấn sách giáo khoa, chi phí tặng sách, chi phí phát hành khen thưởng sách tham khảo cho các đại lý, công ty sách…) năm 2020 là 29,7 tỉ đồng và năm 2021 là 24,2 tỉ đồng, chiếm 4,9% và 3,5% so với doanh thu. Như vậy chi phí này trong hai năm chỉ có 53,9 tỉ đồng.

Ông Kim Sơn cho biết Công ty Phương Nam có 43% vốn điều lệ, do Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam góp vốn. Hằng năm công ty này đều được kiểm toán độc lập, thanh tra thuế. Kết quả về doanh thu, lợi nhuận đều được kiểm toán và thông qua tại đại hội cổ đông.

Trong thời gian từ năm 2019 đến 2022, Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Khối các cơ quan trung ương đã tiến hành thanh, kiểm tra Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam. 

Hiện Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng đang tiếp tục điều tra hoạt động của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng để thanh, kiểm tra, điều tra theo đúng quy định pháp luật với các hoạt động của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam.

“Tài liệu báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo không có nội dung như ý kiến bà Kim Thúy nêu”

Tại phiên họp Quốc hội ngày 1-6, bà Kim Thúy nhắc lại băn khoăn về nội dung đã được thể hiện trong báo cáo của Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam và khẳng định của bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về con số 79% sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 được in, trước khi nhà xuất bản mở thầu.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng cả trong văn bản trả lời bà Kim Thúy và tài liệu Bộ Giáo dục và Đào tạo phát cho đại biểu, phóng viên báo chí tại cuộc họp với phó thủ tướng đề cập đến kế hoạch in ấn và phát hành sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 không có nội dung như ý kiến bà Kim Thúy nêu tại phiên họp.

Con số 79% trong tài liệu là kế hoạch in dự kiến để chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng, lựa chọn nhà thầu, không phải con số sách giáo khoa đã được in.

Ngăn chặn lợi ích nhóm trong biên soạn sách giáo khoa

Ngăn chặn lợi ích nhóm ra sao? Để nâng cao chất lượng giáo dục, nghị quyết số 88 năm 2014 của Quốc hội và Luật Giáo dục đã quy định xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa, có nhiều sách giáo khoa cho mỗi môn học.