Chiều 10-6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi), nhiều ý kiến nêu cần có biện pháp xử lý sở hữu chéo, xác thực tài khoản chính danh...

Nêu vấn đề cần đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở, sử dụng tài khoản ngân hàng, trung tướng Nguyễn Hải Trung - giám đốc Công an Hà Nội - chỉ ra thực tiễn thời gian qua nổi lên thủ đoạn sử dụng thông tin, giấy tờ giả mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản, bán lại tài khoản cho đối tượng xấu nhằm thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Dùng thẻ ngân hàng giả để vi phạm pháp luật

Theo ông Trung, để nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm, cần rà soát, luật hóa để quy định tính chính danh của tài khoản. Đồng thời, cần có quy định bắt buộc các tổ chức tín dụng có nền tảng công nghệ trong nhận diện khách hàng, đảm bảo tính chính danh. Các ngân hàng phối hợp cơ quan công an xử lý nghiêm hành vi vi phạm tài khoản không chính danh.

Đối với việc cung cấp thông tin cho cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm, dự thảo đã có quy định vấn đề này. Song ông Trung cho rằng việc này chưa đáp ứng yêu cầu phòng chống tội phạm, đặc biệt là tội phạm sử dụng công nghệ cao, lừa đảo trên không gian mạng đang "diễn biến phức tạp".

"Khi tội phạm xảy ra, lực lượng công an phải nhanh chóng truy xét dòng tiền, phong tỏa tài khoản. Tuy nhiên, với quy định hiện hành không đáp ứng yêu cầu ngăn chặn kịp thời. 

Sau khi lừa được tiền, đối tượng chuyển tiền đi rất nhanh nên số tiền thu hồi được rất ít" - ông đề nghị rút ngắn thời gian cung cấp thông tin tài khoản khách hàng phục vụ điều tra.

Trước tình trạng sở hữu chéo, thao túng lợi ích nhóm trong hệ thống ngân hàng, trung tướng Nguyễn Hải Trung đánh giá dự thảo luật đã có quy định hạn chế tình trạng này. Đặc biệt là quy định mở rộng đối tượng liên quan, giúp cơ cấu cổ đông phân tán hơn, lành mạnh hơn, tránh quyền lực, quyền tự quyết tập trung vào một "ông bà chủ nào đó". 

Tuy nhiên, ông nói thực tế không phủ nhận là tồn tại nhóm cổ đông lớn đứng danh hoặc không đứng danh hội đồng quản trị, ban điều hành, nắm cổ phần chi phối. 

Có biện pháp ngăn chặn sở hữu nhóm

Các quy định trong dự thảo chỉ là giải pháp kỹ thuật nên cần tăng vai trò Ngân hàng Nhà nước để hạn chế hành vi lạm quyền cổ đông lớn, quyền quản trị, điều hành; có biện pháp kiểm soát việc lách luật, sử dụng nhiều cá nhân, pháp nhân đứng tên tạo nhóm cổ đông lớn. 

Đồng tình quan điểm này, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng việc sửa luật lần này cần bổ sung thêm quy định về phòng ngừa rủi ro hệ thống. Theo đó, cần chấm dứt tình trạng sở hữu chéo chứ không phải hạn chế. 

"Tình trạng này ai cũng biết nhưng việc điểm mặt chỉ tên thì lại rất khó" - ông An nêu quan điểm khi cho rằng đang có sự lòng vòng trong hệ thống tín dụng. Vì vậy, để chấm dứt sở hữu chéo, những chính sách đang thiết kế vẫn chưa đủ mạnh, như chỉ giảm tỉ lệ cổ phần, giảm hạn mức cấp tín dụng. 

"Đây là giải pháp mang tính chất thụ động, còn chấm dứt sở hữu chéo liên quan tới việc công khai minh bạch và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân dính dáng tới việc này. Do đó, cần đặt lại mô hình cơ quan giám sát, kiểm tra liên quan tới ngân hàng là cơ quan độc lập", ông An kiến nghị cần có chương riêng quy định về vấn đề này.