Sau khi được giải cứu, các em nhỏ nhận được chăm sóc y tế trên chuyến bay trở về thủ đô Bogota của Colombia vào ngày 9-6 - Ảnh: Reuters
Cả đất nước Colombia gọi đó là phép màu, song có lẽ phép màu đã không xảy ra nếu các em không phải là dân bản địa và không được dạy những kiến thức sinh tồn.
Câu chuyện người chị cả Lesly
Qua lời kể của những đứa trẻ về cách chúng sống sót trong rừng, có thể thấy chị cả Lesly (13 tuổi) là người hùng thật sự của chính mình và ba em.
Bốn đứa trẻ đã chọn núp vào các thân cây để tự bảo vệ mình khỏi rắn, muỗi và các loài động vật khác trong rừng. Trong lúc trú ẩn, chị cả Lesly đã vận dụng bài học khi chơi trò chơi cùng bà để dựng trại bằng cột tóc.
Fátima Valencia, bà ngoại của bọn trẻ, cho biết Lesly luôn chăm sóc các em trong khi mẹ đi làm. Nói cách khác, cô bé đã bảo vệ các em của mình từ rất lâu trước ngày 1-5, khi chiếc máy bay tư nhân chở chúng gặp nạn và cả nhóm bị lạc trong rừng.
"Con bé đã bảo vệ các em trong suốt cuộc đời của chúng. Từ khi chúng còn rất nhỏ", bà Valencia nói với Hãng tin AFP.
Đài BBC dẫn lời chuyên gia bản địa Alex Rufino cho biết Lesly khi được nuôi dưỡng trong cộng đồng bản địa đã có thể tiếp thu rất nhiều kỹ năng giúp sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt.
Theo người chú Fidencio Valencia của Lesly, cô bé có bản năng của thổ dân và có thể định hướng trong khu rừng tối tăm bằng những tia sáng lọt qua tán cây. Lesly hiểu rõ về rừng rậm, có thể từ những cành cây bị gãy mà biết được những sinh vật nào đã giẫm đạp lên con đường đó, để đi theo hoặc tránh né thú dữ trên đường.
Cha Lesly, ông Manuel Ranoque, tự hào khoe rằng con gái Lesly có thể tìm thấy hạt giống, trái cây và nấm ăn được để làm thức ăn và tránh những loài cây có độc. Để học được điều đó, Lesly đã mạo hiểm vào trong rừng từ khi còn nhỏ, quen với các loài động vật hoang dã và các loài thực vật nguy hiểm.
Những đứa trẻ này là thành viên của cộng đồng thổ dân Huitoto, một cộng đồng người da đỏ Nam Mỹ có mặt tại khu vực đông nam Colombia và Bắc Peru. Theo Bách khoa toàn thư Britannica, người Huitoto (còn gọi là Witoto) là những nông dân giỏi, thành thạo trong việc hái lượm, săn bắt và đánh cá.
"Chúng tôi có mối liên hệ đặc biệt với thiên nhiên" - ông Javier Betancourt, một lãnh đạo của Tổ chức bản địa quốc gia Colombia (ONIC), nói với Hãng tin AFP. "Thế giới cần loại quan hệ đặc biệt này với thiên nhiên, để trân trọng những người bản địa sống trong rừng và chăm sóc khu rừng".
Vai trò của người bản địa
Theo Bách khoa toàn thư Britannica, cộng đồng thổ dân Huitoto hiện chỉ còn khoảng dưới 1.000 người. Hiện cộng đồng Huitoto sinh sống ở các khu vực tỉnh Putumayo, Apaporis, và quanh sông Caquetá.
Làng Araracuara là điểm xuất phát của chiếc máy bay bị nạn nằm dọc bờ sông Caquetá. Khu vực sông Caquetá trong địa phận Colombia là khu vực nguy hiểm do sự hiện diện của các nhóm vũ trang chống chính phủ.
Cha của các em cũng đã phải rời khỏi làng để tránh Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC). Máy bay chở bốn em cùng mẹ và hai người khác gặp nạn khi các em đang trên đường bay đến San Jose del Guaviare để thăm cha.
Người Huitoto luôn cố gắng duy trì các truyền thống. Vào cuối tuần, nhiều gia đình Huitoto sẽ thường tụ tập để cùng ăn các món ăn truyền thống và nghe những người bà trong gia đình kể chuyện. Cả trẻ em và người lớn đều rất chăm chú lắng nghe những câu chuyện này.
Ở nhiều vùng lãnh thổ của người bản địa Colombia, các nhóm vũ trang ngoài vòng pháp luật xuất hiện nhan nhản và dễ dàng gây hại cho người bản địa - những người bảo vệ vùng đất của họ bằng vũ khí thô sơ. Mối quan hệ giữa các cộng đồng bản địa và lực lượng vũ trang cũng rất căng thẳng.
Nhưng trong vụ việc lần này, những người cứu hộ với xuất thân khác nhau đã gác sự khác biệt sang một bên để phối hợp với nhau cùng cứu bốn đứa trẻ.
Lực lượng cứu hộ dùng dao rựa chặt cây và đánh dấu bằng sơn phun để hướng dẫn các em. Kiến thức y học bản địa cũng được sử dụng để thích nghi với điều kiện rừng rậm khó khăn, điều trị vết trầy xước, mảnh vụn, côn trùng cắn, kiệt sức và đau đớn về thể xác.
Ông Luis Acosta, điều phối viên lực lượng người bản địa tham gia cuộc tìm kiếm ở Amazon, gọi việc tìm thấy những đứa trẻ là "sự kết hợp giữa trí tuệ tổ tiên và trí tuệ phương Tây, giữa kỹ thuật quân sự và kỹ thuật truyền thống".
Người dân bản địa đã "nỗ lực trong mưa, bão và trong nhiều hoàn cảnh khó khăn, nhưng luôn với hy vọng và niềm tin thiêng liêng rằng những đứa trẻ có thể được tìm thấy", ông Acosta nói.
"Chúng ta sẽ chơi bóng đá"
Hiện cả bốn đứa trẻ đều khỏe mạnh cả về thân thể lẫn tinh thần. Ông Dairo Juvenal Mucutuy, người chú của các em, nói với truyền thông địa phương rằng một trong những đứa trẻ dù đang nằm trên giường vẫn đòi được đi lại.
"Chú ơi, cháu muốn đi giày, cháu muốn đi bộ, nhưng chân cháu đau", ông Mucutuy kể lại. "Điều duy nhất mà tôi nói với cậu bé là: "Khi cháu bình phục, chúng ta sẽ chơi bóng đá"", ông Mucutuy nói.
"Ít nhất thì tụi nhỏ cũng đã ăn, dù ít", chú Fidencio Valencia của bốn đứa trẻ nói với Đài Noticias Caracol sau khi thăm các em tại bệnh viện ở Bogota. Hiện gia đình không nói chuyện nhiều với các em để cho các em có thời gian hồi phục sau cú sốc.
Colombia công bố video giải cứu 4 đứa trẻ trong rừng AmazonĐài truyền hình Colombia ngày 12-6 công bố đoạn phim mới nhất về 4 đứa trẻ được giải cứu trong rừng Amazon sau 40 ngày sống sót diệu kỳ.