Đó là chia sẻ của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Tiến Dũng tại Hội thảo “Kết nối dữ liệu, thanh toán thông minh thúc đẩy phát triển xã hội” trong khuôn khổ Chương trình Ngày không tiền mặt 16/6 do Vụ Thanh toán, Vụ Truyền thông (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – NHNN) phối hợp báo Tuổi trẻ và các đơn vị liên quan tổ chức ngày 16/6/2023 tại TP.Hồ Chí Minh.

Sự kiện Ngày không tiền mặt 16/6 năm nay với thông điệp “Dữ liệu và tích hợp dữ liệu mang lại lợi ích gì cho xã hội và người dân” càng khẳng định được dấu ấn, tạo sứ mệnh lan tỏa khi ngành Ngân hàng đang tích cực trong việc triển khai thực hiện Quyết định số 1813/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025, Quyết định 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình “Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” và Quyết định số 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề á 06).

Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho rằng, dữ liệu và việc phân tích, khai thác, kết nối dữ liệu là yếu tố quyết định tạo nên thành công của quá trình thúc đẩy TTKDTM và hoạt động chuyển đổi số trong ngành Ngân hàng. Trong thời đại kỹ thuật số, dữ liệu có thể được sử dụng để hiểu, nắm bắt hành vi và xu hướng tiêu dùng của khách hàng, giúp các ngân hàng, doanh nghiệp xác định các cơ hội mới, đưa ra quyết định đúng đắn hơn và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Xác định rõ vai trò quan trọng của dữ liệu trong hoạt động ngân hàng cũng như mục tiêu, định hướng của Đề án 06, NHNN và các ngân hàng, các tổ chức trung gian thanh toán đã và đang tích cực triển khai việc ứng dụng, kết nối, chia sẻ và khai thác thông tin dữ liệu dân cư trong tất cả các hoạt động nghiệp vụ ngân hàng, đặc biệt là thanh toán và tín dụng nhằm đẩy mạnh phát triển TTKDTM, chuyển đổi số trong nền kinh tế.

Do đó, Hội thảo năm nay lấy “dữ liệu” là điểm nhấn, góp phần phát triển hoạt động thanh toán thông minh, thúc đẩy phát triển xã hội, qua đó tạo diễn đàn cho các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, ngân hàng cùng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về phân tích, khai thác và chia sẻ dữ liệu giữa các ngành, lĩnh vực liên quan nói chung và lan tỏa thanh toán không dùng tiền mặt trong mọi mặt đời sống, kinh tế xã hội.

Trong quá trình chuyển đổi số, thúc đẩy TTKDTM, ngành Ngân hàng đã và đang gặp phải một số thách thức, trong đó phải kể đến thách thức về sự đồng bộ và chuẩn hóa các cơ sở hạ tầng kỹ thuật nhằm tạo thuận lợi cho kết nối liên thông, tích hợp liền mạch giữa ngành Ngân hàng với các ngành, lĩnh vực khác để hình thành hệ sinh thái số, cung ứng dịch vụ đa tiện ích cho khách hàng. Chính vì vậy, tại các Quyết định/ Kế hoạch của NHNN về phát triển TTKDTM, chuyển đổi số đều đặt ra nhiệm vụ, giải pháp nghiên cứu và phát triển hạ tầng tập trung để cho phép kết nối, khai thác, chia sẻ dữ liệu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu doanh nghiệp, các ngành, lĩnh vực để khai thác, tổng hợp dữ liệu phục vụ xác minh thông tin, phân loại, đánh giá khách hàng.

Tổng biên tập báo Tuổi trẻ Lê Thế Chữ

Phát biểu khai mạc hội thảo, nhà báo Lê Thế Chữ, Tổng biên tập báo Tuổi trẻ cho biết, tiếp nối thành công của bốn năm qua, chuỗi sự kiện "Ngày không tiền mặt năm 2023" là bước sang năm thứ 5 được tổ chức với các sự kiện, tuyến truyền thông nhằm thực hiện cuộc vận động hướng đến một xã hội không tiền mặt. Nhìn lại 5 năm qua, chúng ta chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt với đa dạng các phương thức thanh toán. “Từ việc nhiều người dân còn chưa biết, ngại ngần chuyển khoản, quét mã QR code,… đến thời điểm này, người dân ngồi ở bất cứ nơi đâu và chỉ thao tác một vài phút trên chiếc điện thoại thông minh có kết nối Internet là có thể dễ dàng nộp thuế và nhiều khoản phí, lệ phí hay thanh toán mọi dịch vụ từ điện, nước, viễn thông…TTKDTM đã quá phổ biến và đang dần trở thành thói quen của nhiều người tiêu dùng” – ông nói.

Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) Phạm Anh Tuấn

Theo Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) Phạm Anh Tuấn, khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách cho hoạt động TTKDTM, chuyển đổi số ngành ngân hàng liên tục tục được rà soát, bổ sung, hoàn thiện, tạo sự đồng bộ và điều kiện thuận lợi cho phát triển TTKDTM, ứng dụng công nghệ mới và đảm bảo an ninh, an toàn trong hoạt động thanh toán, thúc đẩy chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng. NHNN tiếp tục tổ chức triển khai các Đề án, Chương trình, Kế hoạch, chính sách nhằm thúc đẩy TTKDTM và chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng, như: Kế hoạch triển khai Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021 - 2025; Kế hoạch Chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch của ngành Ngân hàng triển khai Đề án 06; Quy định mở tài khoản thanh toán của cá nhân, phát hành thẻ ngân hàng, thực hiện dịch vụ bảo lãnh bằng phương thức điện tử eKYC; Quyết định triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money); Đề án phát triển TTKDTM; Các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ, quy định về đảm bảo an ninh an toàn và thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật (QR, thẻ chip...).

NHNN đã tích cực chủ động triển khai Đề án 06/QĐ-TTg năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ. Ngày 24/4/2023 vừa qua, NHNN và Bộ Công an đã ký kết Kế hoạch phối hợp triển khai Đề án 06/QĐ-TTg bao gồm 11 nhóm nhiệm vụ lớn, 35 nhiệm vụ cụ thể để phục vụ cho việc làm sạch dữ liệu, xác thực khách hàng và ứng dụng, triển khai các hoạt động nghiệp vụ của ngành ngân hàng. Tại phiên thảo luận "Làm gì để chuẩn hóa, kết nối, khai thác dữ liệu để hướng đến quốc gia không tiền mặt", ông Phạm Anh Tuấn đánh giá, hợp tác này đem lại nhiều giá trị gia tăng cho ngành ngân hàng, thông qua khai thác Cơ sở Dữ liệu quốc gia về dân cư, ngân hàng có thể hạn chế đến mức tối đa các thực trạng về tài khoản ảo, ngăn ngừa tội phạm gian lận hồ sơ giấy tờ, mở tài khoản mạo danh hoặc lừa đảo khách hàng. Từ khi triển khai, tiến độ thực hiện của các tổ chức tín dụng rất quyết liệu vì ai cũng đều nhận thấy hợp tác này mang lại hiệu quả to lớn cho ngành ngân hàng.

Bên cạnh đó, các hạ tầng công nghệ phục vụ TTKDTM, chuyển đổi số ngành ngân hàng luôn được chú trọng đầu tư, nâng cấp, phát triển. Hệ thống thanh toán quan trọng được vận hành ổn định, thông suốt và an toàn. Hệ thống Chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử vận hành ổn định, dịch vụ thông suốt. Hệ thống thanh toán bán lẻ Việt Nam cũng đã đạt bước tiến mới vào cuối năm qua khi đã kết nối thanh toán song phương với Thái Lan, cho phép người dân, du khách 2 nước có thể thanh toán hàng hóa, dịch vụ thuận tiện qua quét mã QR code.

Nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân giàu tiện ích, đem lại giá trị thiết thực đáp ứng tốt nhu cầu đa dạng của khách hàng. Công tác đảm bảo an ninh, an toàn luôn được NHNN và ngành Ngân hàng chú trọng. NHNN cũng thường xuyên triển khai các chương trình truyền thông, giáo dục tài chính với nhiều hình thức đa dạng để hướng dẫn khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng an toàn, hợp lý (các gameshow “Tiền khéo, tiền khôn” (VTV3), chuyên mục “Đồng tiền thông thái”, “Tay hòm chìa khóa” (VTV1), cuộc thi “Hiểu đúng về tiền”, chuỗi sự kiện “Nhà Ngân hàng tương lai”, chuỗi sự kiện “Ngày không tiền mặt” 16/6…).

Theo Vụ Thanh toán (NHNN), với nhiều giải pháp đồng bộ, các chỉ số TTKDTM tăng cao về số lượng và giá trị giao dịch. Trong 4 tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm 2022: Giao dịch TTKDTM tăng 52,8% về số lượng; qua kênh Internet tăng 83,76% về số lượng và 2,83% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng tương ứng 64,84% và 9,47%; qua phương thức QR code tăng 161,6% và 36,62%; qua POS tăng 33,98% và 29,15%; qua ATM giảm 3,49% về số lượng và 5,45% về giá trị, phản ánh xu hướng dịch chuyển sang thanh toán điện tử, TTKDTM. Tỷ lệ người dân Việt Nam trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng đạt khoảng 74,63%. Tốc độ tăng trưởng thanh toán kênh di động, mã QR tăng trưởng hàng năm đạt trên 100%; nhiều chỉ số đã đạt và vượt so với mục tiêu đề ra tại Kế hoạch chuyển đổi số của Ngành. Nhiều dịch vụ ngân hàng có thể được thực hiện hoàn toàn trên kênh số với quy trình, thủ tục đơn giản, nhanh chóng. Nhiều sản phẩm, dịch vụ ngân hàng được thiết kế phù hợp cho người dân vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa cũng được tiếp cận, sử dụng. Đến tháng 4/2023, NHNN đã phối hợp với Bộ Công an (C06) hoàn thành xác thực hơn 25 triệu thông tin tín dụng khách hàng vay với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (tăng hơn 7 triệu thông tin so với tháng 3/2023).

Các diễn giả trong phiên thảo luận

Thời gian tới, NHNN tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan triển khai thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp tại Đề án phát triển TTKDTM giai đoạn 2021-2025 và Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng, cụ thể:

Thứ nhất, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách thúc đẩy TTKDTM. Tiếp tục phối hợp rà soát, xây dựng kế hoạch sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền của NHNN về ứng dụng/ chia sẻ dữ liệu trong hoạt động ngân hang, thúc đẩy trển khai Đề án 06.

Thứ hai, tiếp tục triển khai các chiến lược/Đề án thúc đẩy TTKDTM nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi các ngân hàng thương mại, tổ chức trung gian thanh toán cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, bảo mật, tiện ích, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng trong kỷ nguyên số. Tiếp tục phối hợp triển khai các giải pháp thúc đẩy thanh toán điện tử trong khu vực Chính phủ, dịch vụ hành chính công.

Thứ ba, tiếp tục nghiên cứu, thiết lập hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, thống nhất nhằm tạo thuận lợi và thúc đẩy kết nối liên thông giữa các Bộ, ngành, địa phương. Tiếp tục phối hợp triển khai, kết nối với các cơ dữ liệu quốc gia về dân cư, cho phép các TCTD có thể xác minh thông tin nhận biết khách hàng, làm sạch dữ liệu và hỗ trợ khách hàng trong dịch vụ cấp tín dụng đối với các khoản vay cá nhân nhỏ lẻ.

Thứ tư, tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn hệ thống công nghệ thông tin trong ngành Ngân hàng; bảo vệ quyền lợi hợp pháp của khách hàng; Tăng cường phối hợp với Bộ Công an, cơ quan liên quan nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách và thực hiện công tác bảo đảm an toàn, an ninh, ngăn chặn kịp thời các đối tượng tấn công có chủ đích vào hệ thống ngân hàng.

Thứ năm, đẩy mạnh truyền thông, giáo dục tài chính nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng cho công chúng trong sử dụng sản phẩm, dịch vụ tài chính, ngân hàng.

Các đại biểu tham quan gian hàng tại Lễ hội Cashless Town

Truyền thông giáo dục tài chính có vai trò quan trọng trong việc nâng cao kiến thức, kỹ năng cho người tiêu dùng trong sử dụng dịch vụ tài chính ngân hàng, đặc biệt những kỹ năng giao dịch ngân hàng trên nền tảng số, trong đó có các hình thức thanh toán không tiền mặt, từ đó góp phần thúc đẩy TTKDTM, tài chính toàn diện. Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng từng ví von: “Có những hòn đá tảng, chỉ có truyền thông mới có thể bẩy được, bởi có những người dân chưa bao giờ sử dụng moblile banking nhưng qua một lần sử dụng sẽ không bao giờ quay lại sử dụng tiền mặt nữa. Chỉ có truyền thông mới có thể cho người dân thấy lợi ích, tác dụng và cách sử dụng thế nào".

*Hội thảo “Kết nối dữ liệu, thanh toán thông minh thúc đẩy phát triển xã hội” được chia làm 02 phiên với chủ đề: “Kết nối dữ liệu thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt” và “Thúc đẩy thanh toán thông minh mang lại lợi ích cho xã hội”. Hội thảo được livestream trên fanpage của Ngày không tiền mặt và Báo Tuổi Trẻ.

*Cuộc thi Chiến thần không tiền mặt bắt đầu vào ngày 16/6/2023, kết thúc ngày 15/7/2023 và công bố giải thưởng trong ngày 21/7/2023. Người tham dự quay một clip ngắn trong đó có ít nhất 3 giao dịch không tiền mặt đồng thời chứng minh và nói lên cảm nghĩ về những lợi ích thiết thực mà những giao dịch không tiền mặt này mang lại. Các clip này được đăng trên Tiktok, Facebook và dẫn link về microsite của chương trình Ngày không tiền mặt. Cuộc thi hướng đến sự quan tâm của những người trẻ, tận dụng những tiện ích của thanh toán không tiền mặt để hướng tới cuộc sống thông minh.

*Điểm nhấn của năm 2023 là Lễ hội “Cashless Town” kéo 3 ngày 16, 17, 18/6/2023 tại đường Lê Lợi. Đây là hoạt động do Chương trình Ngày không tiền mặt phối hợp Sở Công thương TP.HCM tổ chức với sự đồng hành của các nhà cung ứng, các ngân hàng, tổ chức tín dụng. Lễ hội được tổ chức theo mô hình xã hội không tiền mặt thu nhỏ trong đó người tham dự tham quan mua sắm, ăn uống, vui chơi giải trí mà không dùng tiền mặt. Đồng thời người tham quan còn được nhận các ưu đãi từ các nhà đồng hành, trải nghiệm tiện ích từ các dịch vụ công trực tuyến và tham quan triển lãm Lịch sử tiền tệ. Bên cạnh đó còn có các hoạt động biểu diễn nghệ thuật ở sân khấu chính...

Ngoài ra còn phải kể đến, Big Boom khuyến mãi tập trung là chương trình trong đó người dùng được mua hàng với ưu đãi từ các bên như bên bán hàng, bên trung gian thanh toán…Cùng rất nhiều hoạt động dành cho người tiêu dùng và doanh nghiệp từ các ngân hàng, tổ chức thẻ, ví điện tử, nhà bán lẻ đồng hành hưởng ứng chương trình.

Phương Linh