Báo Nikkei Asia đưa tin các nhà sản xuất hàng may mặc và giày dép lớn ở Đông Nam Á đang ghi nhận hoạt động thương mại sang thị trường Mỹ sụt giảm trong năm nay, do tình trạng lạm phát cao khiến người tiêu dùng cắt giảm ngân sách chi tiêu. Tình hình này khiến những người trong ngành và các chuyên gia cảnh báo về một triển vọng ảm đạm hơn nữa trong tương lai.

Theo phân tích của Nikkei Asia về dữ liệu hải quan mới nhất của Mỹ, các lô hàng may mặc và giày dép từ các nhà sản xuất ở Đông Nam Á đã giảm từ 20% đến 30% về giá trị trong bốn tháng đầu năm nay.

Xuất khẩu các mặt hàng tương tự sang Liên minh châu Âu (EU) cũng bắt đầu chậm lại. Số liệu cùng kỳ cho thấy xuất khẩu hàng may mặc của Bangladesh sang châu Âu giảm 3% và Campuchia cũng giảm nhẹ.

Số liệu do cơ quan hải quan Campuchia công bố cho biết, quốc gia này, vốn có nền kinh phụ thuộc nhiều vào hàng may mặc, giày dép và du lịch, đã ghi nhận xuất khẩu giảm 30% trong 4 tháng đầu năm. Ông Ken Loo, Tổng thư ký của Hiệp hội Dệt may, Giày dép & Du lịch tại Campuchia (TAFTAC), đã chỉ ra lạm phát và sự sụp đổ kinh tế do xung đột Nga-Ukraine là những nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm mà ông cho rằng đã bắt đầu từ năm ngoái và có thể sẽ tiếp tục trong suốt năm 2023.

Ông Ken Loo cho biết, vẫn chưa có tình trạng mất việc làm đáng kể trong lĩnh vực trị giá 11 tỷ USD và sử dụng hơn 700.000 công nhân này. Ông nói thêm: "Các nhà đầu tư mới đã cố gắng giữ cho tổng số việc làm tương đối ổn định". Ông Loo nhận định việc Quốc hội Mỹ không đổi mới Hệ thống ưu đãi tổng quát, cho phép tiếp cận miễn thuế vào thị trường Mỹ đối với một số hàng hóa từ các nước đang phát triển, đã làm giảm 27% trong quý đầu tiên so với cùng kỳ năm ngoái.

Mostafiz Uddin, Giám đốc điều hành một nhà máy may mặc, người sáng lập Bangladesh Denim Expo và Bangladesh Apparel Exchange (BAE), cho biết, đơn đặt hàng giảm và nhiều nhà máy không hoạt động hết công suất, nghĩa là công nhân phải làm ít giờ hơn và ít làm thêm giờ hơn. Ông nói: "Đây là điều đang diễn ra trong một vài tháng".

Ông Uddin cho rằng các đơn đặt hàng giảm vì nhiều nhà bán lẻ vẫn đang giải phóng hàng tồn đọng. Ông tỏ ra thận trọng về triển vọng cho phần còn lại của năm 2023: "Có khá nhiều điều không chắc chắn vào lúc này. Tất cả chúng ta đang chờ xem phần còn lại của năm sẽ diễn ra như thế nào".

Sheng Lu, Phó Giáo sư tại khoa nghiên cứu thời trang và may mặc của Đại học Delaware, cho biết, các công ty thời trang phải đối mặt với môi trường "rất thách thức" trong việc tìm nguồn cung ứng khi lạm phát làm giảm ngân sách chi tiêu của các hộ gia đình, buộc các gia đình ưu tiên chi phí sinh hoạt hơn mua sắm tùy ý.

Ông Lu nói: "Vật lộn với tình trạng nhu cầu giảm, nhiều công ty thời trang Mỹ đã chọn cắt giảm đơn đặt hàng và giảm hàng lưu kho, dẫn đến khối lượng giao dịch giảm", đồng thời cho biết thêm tình trạng không chắc chắn đã gây thêm áp lực khi các thương hiệu bắt đầu lên kế hoạch cho hàng hóa mùa Xuân năm 2025 của họ.

Một số thương hiệu lớn đã sa thải nhân viên công ty trong những tháng gần đây. Nhà bán lẻ đồ may mặc GAP của Mỹ đã công bố vào tháng Tư vừa qua rằng họ sẽ cắt giảm khoảng 1.800 việc làm trong đợt sa thải thứ hai, trong khi gã khổng lồ H&M của Thụy Điển được báo cáo sẽ cắt giảm 1.500 công nhân vào tháng 11/2023. Theo báo cáo của Retail Insider hồi tháng 1/2023, Adidas đang cơ cấu lại các hoạt động ở Mỹ.

Ông Lu cho rằng ngoài áp lực kinh tế, các thương hiệu thời trang Mỹ cũng đang phải đối phó với những căng thẳng thương mại.

Theo chuyên gia Lu, với sự không chắc chắn ngày càng gia tăng trong môi trường kinh doanh, việc giảm rủi ro tìm nguồn cung ứng và đạt được sự linh hoạt trong việc tìm nguồn cung ứng là một trong những ưu tiên hàng đầu của các công ty thời trang trong năm nay. Nhiều người chọn đa dạng hóa cơ sở tìm nguồn cung ứng của họ hơn nữa. Ông cho hay các thương hiệu rất muốn mở rộng cái gọi là kinh doanh gần bờ (nearshoring) ở phương Tây nhưng các quốc gia ở Đông Nam Á sẽ vẫn hấp dẫn. Ông nói: "Không phải lúc nào cũng dễ dàng tìm thấy các cơ sở sản xuất mới đạt đủ tiêu chí"./.