Gửi thông tin đến Pháp Luật TP.HCM, chị Phạm Thị Hồng Thơ, ngụ ấp Nam Thới, xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, TP.HCM, cho biết cách đây hơn 10 năm, chị được cơ quan BHXH giải quyết nhận BHXH một lần.

Sau đó chị đi làm việc tại công ty mới, tiếp tục tham gia BHXH và được cấp sổ BHXH lần hai. Đầu năm 2023 chị làm thủ tục nhận BHXH một lần tiếp nhưng hơn bốn tháng nay chị vẫn chưa được giải quyết.

Bị tạm dừng giải quyết BHXH một lần

Chị Thơ cho biết năm 1999, chị bắt đầu làm việc tại Công ty K và có tham gia BHXH đầy đủ. Làm việc đến năm 2009, chị nghỉ việc. Đến tháng 9-2009 chị tiếp tục xin làm việc tại Công ty S đến nay. Thời gian làm việc tại công ty mới, chị cũng có tham gia BHXH bắt buộc.

Đầu năm 2010, dù đang đi làm và có tham gia BHXH nhưng chị Thơ vẫn nộp hồ sơ nhận BHXH một lần cho những năm làm việc tại Công ty K.

Đến tháng 6-2010, cơ quan BHXH đã ra quyết định cho chị Thơ được nhận BHXH một lần với thời gian hưởng là chín năm năm tháng.

“Lúc trước, tôi không biết quy định người lao động (NLĐ) phải nghỉ việc một năm mới đủ điều kiện nhận BHXH một lần nên dù đang đi làm tôi vẫn nộp hồ sơ và được giải quyết hưởng bình thường. Bản thân NLĐ như tôi trình độ hiểu biết còn hạn chế nên suy nghĩ việc hưởng chế độ như vậy là đúng quy định” - chị Thơ nói.

Chị Thơ cho biết thêm đầu năm 2022, chị nghỉ việc tại Công ty S. Đầu năm 2023 (sau 12 tháng nghỉ việc), chị nộp hồ sơ nhận BHXH một lần cho khoảng thời gian tham gia BHXH tại công ty này. Tuy nhiên, sau nhiều lần bổ sung hồ sơ, đến ngày 9-2-2023, BHXH huyện Hóc Môn có công văn trả lời trường hợp của chị chưa thể giải quyết và phải chờ hướng dẫn của BHXH Việt Nam.

“Việc giải quyết hồ sơ nhận BHXH một lần của lần trước không phải lỗi hoàn toàn của NLĐ, mà do cơ quan BHXH giải quyết không đúng. Tôi đã thất nghiệp hơn một năm nay và giờ không thể tiếp tục đi làm nữa nên rất mong được nhận khoản tiền BHXH một lần để trang trải cuộc sống. Mong cơ quan BHXH sớm xem xét giải quyết trường hợp của tôi” - chị Thơ mong mỏi.

Chị Phạm Thị Hồng Thơ phản ánh vụ việc với PV. Ảnh: NGUYỄN HIỂN

Chờ phản hồi từ BHXH Việt Nam

Liên quan đến việc giải quyết hồ sơ nhận BHXH một lần tại TP.HCM, một lãnh đạo BHXH TP.HCM cho biết đối với những trường hợp NLĐ đủ điều kiện nhận BHXH một lần, cơ quan BHXH sẽ giải quyết ngay.

Tuy nhiên, có những trường hợp khi giải quyết nhận BHXH một lần cho lần thứ hai thì cơ quan BHXH phát hiện trước đây, khi NLĐ được giải quyết nhận BHXH một lần cho lần đầu có vi phạm điều kiện hưởng. Đối với những trường hợp này hiện nay cơ quan BHXH Việt Nam đang dự thảo hướng dẫn để xử lý.

Với những trường hợp cụ thể, các địa phương gửi danh sách lên, sau đó BHXH TP sẽ xin ý kiến BHXH Việt Nam. Sau khi có phản hồi từ cơ quan này, BHXH các địa phương sẽ giải quyết ngay.

“Những trường hợp giải quyết BHXH một lần chưa đúng, thường xảy ra từ khoảng thời gian trước năm 2018. Bởi trong thời gian này, hệ thống cơ sở dữ liệu chưa được đồng bộ” - v ị lãnh đạo này thông tin.

Về hướng dẫn chung cho những trường hợp trước đây được giải quyết BHXH một lần chưa đúng, ngày 4-8-2022, BHXH TP.HCM có Công văn 4280 gửi BHXH Việt Nam, báo cáo vướng mắc trong quá trình thực hiện rà soát hồ sơ trước khi giải quyết hưởng BHXH một lần.

Cụ thể, đối với trường hợp có từ hai sổ BHXH trở lên, đã giải quyết hưởng BHXH một lần theo một sổ, khi rà soát lại thấy hưởng không đúng quy định thì hủy quyết định hưởng. Cơ quan BHXH sẽ thu hồi số tiền hưởng BHXH một lần không đúng quy định để gộp sổ BHXH.

Cũng theo BHXH TP.HCM, theo báo cáo của BHXH quận, huyện về việc rà soát hồ sơ trước khi giải quyết hưởng BHXH một lần, có rất nhiều trường hợp phải thu hồi theo hướng dẫn trên. Đa phần các trường hợp này là hồ sơ đã được ban hành quyết định hưởng BHXH một lần trước năm 2018.

Nguyên nhân của tình trạng trên là do trước năm 2018, dữ liệu tra cứu chưa được liên thông và đồng bộ toàn quốc. Cho nên tại thời điểm giải quyết hồ sơ hưởng BHXH một lần, cơ quan BHXH không thể phát hiện NLĐ đang tham gia BHXH hoặc khi tăng mới lao động cũng không phát hiện NLĐ vi phạm điều kiện hưởng để thu hồi trước khi tăng mới lao động. Hiện nay, khi thực hiện thu hồi số tiền hưởng BHXH một lần sai quy định, cơ quan BHXH chỉ thu hồi số tiền đã chi trả cho NLĐ.

Sau đó, nếu NLĐ tiếp tục đề nghị hưởng BHXH một lần cho quá trình bảo lưu sau khi thu hồi thì cũng với quá trình đó nhưng khoản tiền phải trả cho NLĐ sẽ cao hơn so với số tiền đã chi trả trước đó. Do đó, việc giải quyết lại sẽ ảnh hưởng đến quỹ BHXH.

BHXH TP.HCM cũng đã có kiến nghị BHXH Việt Nam xem xét về việc không đặt vấn đề kiểm soát lại điều kiện hưởng của các trường hợp có hai sổ BHXH mà một sổ đã hưởng trước năm 2018. Riêng đối với những trường hợp cụ thể, sau khi nhận được phản hồi từ cơ quan BHXH Việt Nam, BHXH TP.HCM sẽ giải quyết ngay cho NLĐ.•