Cụ thể, quán món bún đậu mắm tôm hạng thứ 26 trong 100 nhà hàng ngon nhất thành phố New York năm 2023! Tiếc là, chỉ có mỗi một cái tên Việt này trong danh sách ấy.

Quán, tên chính thức và đầy đủ là... Mắm. Tấm bảng địa chỉ ghi rõ bằng tiếng nước ta: "70 Forsyth, Phố Tàu - Nữu Ước - 10002".

Cảnh Hà Nội trên phố Manhattan

Nhìn sang bên kia đường, chính là công viên mang tên một người phụ nữ, mẹ ngài tổng thống Franklin Roosevelt...

Công viên này xem ra rất hào phóng, dành hẳn một cái vỉa hè khá rộng để cho thực khách của quán được ngồi dọc theo hàng rào mà thưởng thức cái món ăn có thứ nước chấm "có thể gây chia rẽ người trong một nước" - mắm tôm.

Và thực tế, không ai phải chạy tứ tán vì lý do... trật tự lòng lề đường.

Quán mở một tuần ba bận: chiều thứ sáu (17h - 20h30), xế trưa thứ bảy và chủ nhật (12h - 16h). Quán hẹp. Bề ngang chừng 3m. Số lượng khách tính đúng tính đủ chỉ có thể được 19 người bên trong.

Hình như người ăn vẫn thích ngồi bên ngoài hơn, chỗ trước quán hay phía bên công viên, để cho cái mùi mắm tôm có thể bay cao, lan xa... Khi gặp cái lạnh của thành phố bờ Đông nước Mỹ này, hương mắm sẽ cô lại, sánh lại, sẽ quyện vào không khí, vào đầu tóc, vào áo quần, vào bàn ghế: ngon hơn chăng?

Thực khách ngồi bàn nhựa, ghế nhựa, màu xanh và màu đỏ - made in Việt Nam. Ghế cao đặt trong nhà. Ghế thấp để ngoài phố. Lúc này, có khi ghế cao dùng thành bàn. Trên bàn là một cái mâm sắt. Trên cái mâm sắt là một mẹt "bún đậu đặc biệt".

Nhìn từ xa, đúng là cảnh người Hà Nội đang ngồi ghế đẩu ăn bún đậu mắm tôm trên phố... Manhattan!

Thực đơn của quán rất... mắm, nghĩa là rất đơn giản. Thức uống có ba loại, là sữa đậu nành, nước sâm và trà quất, cùng giá 6 USD một ly. Không bia không bọt gì cả. Thức ăn có ba món ăn chơi: chả ốc cuốn lá lốt nướng, gỏi nghêu và cà tím nướng chấm trứng lòng đào dầm nước tương, cũng đồng giá mỗi phần 12 USD.

Tất cả dồn mọi sự chú ý dành cho món chính: một cái mẹt tre lá chuối giá 32 USD (gần 800.000 VND) dành cho... một người ăn!

Ngon đúng vị - Vị đúng ngon!

Một ngày cuối tháng 5-2023, chúng tôi bước vào bên trong Mắm.

Từ cái bàn làm bằng gỗ lướt ván, nhìn lên tường thấy ngay ba cái khung gỗ treo ảnh chụp phóng to mấy trang báo của The New York Times công bố "The 100 Best Restaurants in NYC/ 2023", và bài báo "Keeping You on the Edge of Your Seat" của Pete Wells, viết về Mắm!

Phía dưới là dãy bàn dài xếp những cái ống đựng đũa bằng nhựa. Và bạn sẽ thấy khắp nơi, tất thảy bát đũa, ly uống nước, bình trà đá... đều từ mang từ Việt Nam sang.

Liền kề là một dãy kệ, chứa đầy các hũ có dán nhãn với những chữ viết tay: Quế. Hoa hồi. Kỷ tử. Táo đỏ. Thảo quả. Hạt điều. Hạt ngò. Tiêu đen. Tiêu xanh. Nấm mèo. Nấm tuyết. Sấu ngâm. Mắc khén. Lá mắc mật...

Rồi là những cà phê, muối hột, giấm nuôi, hạt nêm, đường phèn, bột ngọt... Trên cùng, thành dãy thành hàng là những chai mắm tôm đã được nút chặt. Phía dưới là các loại nước tương, nước chấm xứ mình... Và cả những phin cà phê Việt nữa!

Ngăn phòng ăn với gian bếp là một cái quầy nhỏ. Trên quầy có một bàn thờ vừa có thần tài, vừa có ông địa... Bên trái bàn thờ, trên tường là mấy bức tranh dân gian Đông Hồ...

Và hôm đó, chúng tôi vừa ăn, vừa được chiêu đãi một trích đoạn cải lương với giọng ca một thời của Minh Cảnh và Phượng Liên từ cái điện thoại của một anh nhân viên "ba trong một" vừa quản lý, vừa làm bếp, vừa bưng bê.

Mẹt "bún đậu đặc biệt" được dọn ra rất đúng điệu, với bún, đậu rán, chả cốm, lòng nướng, dồi huyết, thịt lợn, rau thơm và mắm tôm.

Bún, là bún khô được luộc lên, ép sợi bún rối thành bìa, cắt vuông theo kiểu "bún lá" xứ mình. Đậu, là đậu hũ tự làm, từng ngày một - xay hạt, nấu chín, ép thành miếng, với cái máy cũng từ Việt Nam đưa sang.

Dồi, là lòng rửa sạch, nhồi tiết heo, mỡ heo, và luộc chứ không rán, theo công thức "gia truyền" nhà họ Đào. Chả cốm, cũng là tự làm từ cốm tươi Hà Nội trộn với giò sống và rán lên trong chảo dầu nóng...

Tất cả nhằm "mang lại hương vị chuẩn Việt nhất", như lời chị Nhung Đào, chủ quán, khẳng định.

Một cuộc chinh phục ngoạn mục

Rất nhiều người nước ngoài, đã đến đây và đã "phải lòng" với Mắm. Trên mạng xã hội, bạn sẽ tìm thấy rất nhiều những chia sẻ:

Anh Richard Burda (231 đánh giá và 2.165 bức hình góp cho Google) đã cho điểm - Thức ăn: 5/5, Phục vụ: 5/5, Không khí: 5/5 kèm dòng nhận xét súc tích: Thức ăn tuyệt vời trong một khung cảnh đậm chất Việt.

Anh Mike Fung (168 đánh giá, 1.925 bức hình góp cho Google) đã khẳng định: 5/5, sẵn sàng tới lần sau, và nhiều lần sau... nữa.

Chị Silvie (Brooklyn, New York, có 415 đánh giá và 1.021 tấm ảnh góp cho Yelp - một ứng dụng đánh giá về nhà hàng, quán ăn) đã bỏ phiếu cho quán 5 sao, và viết: Mắm là một quán ăn đậm chất Việt một cách điên rồ!

Chị kể, những người bạn Việt của chị đã nói rằng hương vị mắm tôm này gợi nhớ cho họ về ký ức tuổi thơ.

Còn dưới đây, là "nhật ký ẩm thực" của anh Nguyên Khang, người đã sinh sống và làm việc 5 năm tại New York, là một khách hàng thân quen của Mắm:

"Vũ Bằng đã từng viết: "Người sành ăn, người biết ăn ngon cũng thế, ăn một miếng ngon của đất nước thấy bừng lên ở trong lòng một mối hạnh phúc, vì đã được ăn vào trong mình một chút gì đó của đất nước, một tinh túy truyền từ năm, tháng nọ sang tháng, năm kia".

Không dám nhận là người sành ăn, nhưng những hương vị tưởng chừng rất đơn giản của Mắm, từ đậu rán cho tới thịt luộc, quyện cùng vị mặn nồng của mắm tôm, đi cùng với rau thơm lại gợi lên một tình yêu nồng nàn. Một thứ tình yêu xộc qua cánh mũi, lướt trên đầu lưỡi, và trôi xuống cuống họng...

Mà không chỉ là hương vị, Mắm làm sống lại "tâm hồn" ta, biến một vùng đất cách xa nơi ta ở hơn vạn cây số trở nên thật gần gũi. Cái cảm giác khi ngồi trên chiếc ghế nhựa làm ta nhớ lại vỉa hè Hà Nội.

Cơn gió thoảng qua, mang hơi hướm ồn ào và tấp nập nơi phố thị làm ta nhớ tới Sài Gòn. Cái xe Vespa bạn ta đậu trước cửa quán lại càng làm sống dậy hình ảnh thân thuộc trên mọi ngả đường Việt Nam. Những câu nói, con chữ tiếng Việt "bập" vào tai làm ta nhớ tới mâm cơmbên gia đình.

Dám đòi hỏi cảm giác gì Việt Nam hơn những giây phút ấy?".