Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội vừa ban hành thông tư số 05/2023, thay thế thông tư số 36/2017 ban hành danh mục ngành, nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm trình độ trung cấp, cao đẳng.

So với thông tư số 36/2017, thông tư vừa ban hành đã cập nhật, bổ sung thêm nhiều ngành nghề nghệ thuật xếp vào diện nặng nhọc, độc hại, trong đó có nghề diễn viên kịch - điện ảnh.

Theo đó, việc theo đuổi ngành nghề này được nhiều diễn viên thừa nhận là vất vả và nhiều cám dỗ.

Cát xê diễn viên như cá tôm mua ngoài chợ

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, diễn viên Nguyễn Sỹ Hậu (từng đoạt á quân Gương mặt điện ảnh 2021) cho biết giữa việc đào tạo ở trường và quá trình làm nghề thực tiễn có khoảng cách nhất định. 

Vì "giới trẻ bây giờ ai cũng đua nhau làm nghệ sĩ" nên nhiều nhà sản xuất sẵn sàng bỏ đi những giá trị của một diễn viên để "thuê chung chung ai đó với giá rẻ 5-10 lần".

Nguyễn Sỹ Hậu chia sẻ bản thân từng nhiều lần bị ép giá trong quá trình làm nghề. Là người được học hành bài bản, anh cảm thấy buồn khi "nhà sản xuất trả giá từng đồng, như cá tôm mua ngoài chợ", không xứng đáng với "giá trị của diễn viên và tính nghệ thuật mà diễn viên mang lại cho sản phẩm".

Trong khi đó, diễn viên Cao Minh Hiếu (cựu sinh viên Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội) cho biết anh từng bị đạo diễn, nhà sản xuất gạ gẫm "đánh đổi để có vai diễn". 

Nam diễn viên trẻ cảm thấy "vỡ mộng" vì lúc mới vào học trong Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh, anh nghĩ đơn giản là chỉ cần có "mác" sinh viên của trường, bản thân sẽ dễ dàng có cơ hội đóng quảng cáo, lên truyền hình, đi sự kiện.

Hiện tại, Cao Minh Hiếu chỉ coi diễn viên là nghề tay trái, nghề chính của anh là DJ. Anh tâm sự: "Tôi thấy diễn viên nói chung rất khó sống được hoàn toàn bằng nghề. Đa phần phải làm một nghề khác để duy trì đam mê".

Trò chuyện với Tuổi Trẻ, diễn viên Lê Công Hoàng kể lại một kỷ niệm vất vả của anh khi theo đoàn phim: 

"Năm 2014, khi ở Củ Chi, có một cảnh nhân vật Vũ (phim Cha và con và…) quay lúc 3h sáng, tôi được trét bùn toàn thân, không mặc quần áo, nằm trên 1 mét vuông bùn bao quanh bởi phân bò. 

Bên cạnh chuồng bò rất hôi, trời đổ sương rất lạnh, tôi cứ nằm lăn qua lăn lại một cách vô tri hòa lẫn vào môi trường bùn và phân".

Với diễn viên nữ, ảnh hưởng sức khỏe cũng là điều đáng ngại khi thời gian quay phim dài ngày, phải thức khuya dậy sớm.

Đỗ Huệ (Miss Teen 2017, cựu sinh viên Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội) cho biết: "Lúc ra làm nghề, tôi thấy công việc vất vả hơn nhiều so với tưởng tượng. Có những hôm đi quay trong thời tiết giá rét mùa đông mà vẫn phải dậy từ 5h, đến đêm mới xong ngày quay đó. Hôm sau lại tiếp tục như vậy. Nhiều khi thời gian ngủ rất ít".

Nữ diễn viên Lý Thu Uyên (được biết đến với vai chính trong phim điện ảnh Đêm tối rực rỡ) từng phải cạo đầu và chấp nhận quay phim lúc mang bầu để hóa thân nhân vật Xuân Thanh.

Tôi luôn biết ơn diễn xuất đã làm tôi tự tin hơn, và đôi khi tôi cũng phải tìm cách kiềm chế nó để nó không làm mình thiếu tự tin trong một số trường hợp. Nhưng thông qua hành trình đó, tôi đã học được rất nhiều điều.

Diễn viên - đạo diễn Kathy Uyên

Bám trụ nghề vì đam mê

Thừa nhận "một năm nghĩ đến việc bỏ nghề chục lần" nhưng Nguyễn Sỹ Hậu đến giờ vẫn gắn bó với công việc làm diễn viên.

"Tôi hiểu mình đang đam mê chứ không phải là thích. Tôi cảm giác hạnh phúc mỗi khi được hóa thân vào nhân vật, lúc đau buồn hay vui vẻ. Tôi tin rằng bản thân có thể làm được nhiều điều hơn và mang lại nhiều giá trị hơn cho nghề nghiệp", anh tâm sự.

Tương tự, Lê Công Hoàng cũng chia sẻ anh nhiều lần loay hoay muốn bỏ nghề, nhưng rồi có dự án, nhân vật hay lại hào hứng xắn tay áo vào việc. Anh thừa nhận "đã yêu nghề rồi thì rất khó để thực sự từ bỏ" và "càng yêu thương lại càng dụng công, vất vả cho vai diễn nhiều hơn".

Nữ diễn viên Lý Thu Uyên từng có quãng thời gian dài rơi vào trạng thái bế tắc khi không lo được cho gia đình và bản thân sau 9, 10 năm theo đuổi nghề.

"Tôi có khả năng nấu nướng ngon nên từng nghĩ mình sẽ chỉ ở nhà mở quán để bán đồ ăn, hoặc quay trở về Mỹ. Lúc đó, Aaron (đạo diễn Aaron Toronto, ông xã cô - PV) sẽ là giáo sư dạy lịch sử, còn tôi là bà nội trợ ở nhà chăm con. Sống một cuộc sống bình dị thôi. 

Tuy nhiên sau đó, tôi vẫn quyết định quay lại vì đam mê với nghề trong mình quá lớn. Tận sâu trong lòng, tôi thực ra chưa bao giờ muốn từ bỏ. Khi tôi đã leo qua được một ngọn núi rồi, đã có thể chứng minh được thực lực rồi thì bây giờ tôi đang được ăn trái ngọt từ những nỗ lực của mình. Tôi rất biết ơn vì ngày xưa mình đã không bỏ cuộc" - cô bộc bạch.

Giống Lý Thu Uyên, diễn viên, đạo diễn Kathy Uyên khẳng định với Tuổi Trẻ rằng điều khiến bản thân luôn kiên trì bám trụ với nghề là nhờ "đam mê diễn xuất".

Cô bày tỏ: "Với tôi, đam mê là có hai cảm xúc giằng xé nhau - yêu và ghét. Tôi yêu diễn xuất vì nó cho mình cơ hội làm tốt nhân vật của bản thân mình, nhưng đôi khi ghét nó vì nó làm mình phải hy sinh nhiều và có lúc khiến mình cảm thấy thất vọng, tự ti vì không được mời đóng trong nhiều phim như mình muốn".

Kathy Uyên đưa ra lời khuyên cho những ai đam mê nghề diễn viên rằng, bạn phải tìm cách để yêu diễn xuất và biết ơn những điều nó đem đến cho mình. Đừng đòi hỏi nó phải vỗ tay cho mình mà phải tự khẳng định bản thân đủ giỏi.

Diễn viên đừng quá nỗ lực để trở thành ngôi sao

Tham gia workshop Ươm mầm tài năng tại Liên hoan phim châu Á Đà Nẵng có những gương mặt là diễn viên đã được biết đến như Quang Trung, Trịnh Thảo...