Lòng vòng quanh Sài Gòn trên chiếc xe máy Honda, Hồ Đức Quang phóng qua tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, chợ Bến Thành để tới nơi lấy hàng, từ đồ chơi, sách và vô số những thứ khác cho khách hàng của nền tảng bán lẻ trực tuyến Tiki.

Quang hiện 25 tuổi, là một shipper và anh luôn phải thực hiện rất nhanh chóng khi mà Tiki bắt đầu áp dụng việc đảm bảo giao hàng trong vòng 2 giờ cho những khách hàng đăng ký chuyển phát nhanh trong thành thị. Anh sử dụng tai nghe để cho khách hàng biết rằng mình đang đến nhưng có 1 điều gây phiền toái với anh: Quang phải chờ khách hàng mở gói hàng và xác nhận mọi thứ là đúng trước khi có thể rời đi để thực hiện cuốc giao hàng tiếp theo. Nhìn chung nhiều người Việt Nam vẫn chưa thực sự tin tưởng vào các nhà buôn trên các trang thương mại điện tử.

Cuộc chạy đua giao hàng của Quang trên khắp thành phố 9 triệu dân là một phần của chiến dịch của Tiki nhằm "lấy lòng" những người Việt Nam vốn đang ngày một thích thú với thương mại điện tử, nhất là trong bối cảnh đại dịch. Không dễ để bán hàng trong một xã hội dựa trên tiền mặt - nơi mà chỉ 1/3 người trưởng thành có tài khoản ngân hàng, ít hơn 5% có thẻ tín dụng và có rất nhiều cửa hàng tạp hóa cũng như chợ truyền thống.

Dựa trên dự đoán của Euromonitor, thương mại điện tử chiếm chỉ 3% thị trường bán lẻ Việt Nam vào năm ngoái, mức nhỏ nhất trong khu vực Đông Nam Á. Chính bởi vậy mà tiềm năng còn rất lớn. Nền kinh tế kỹ thuật số Việt Nam dự đoán tăng lên mức 52 tỷ USD vào năm 2025, tức là tăng 29% so với năm 2020.

Giành giật khách hàng

Ngoài các startup được chống lưng bởi quỹ Warburg Pincus, Goldman Sachs và JD.com, những công ty trong khu vực như Shopee của Sea hay thậm chí Amazon và Alibaba đều đang nhắm tới sự phát triển mạnh mẽ tầng lớp trung lưu ở Việt Nam. Giữa năm 2016 nửa đầu năm 2020, các nhà đầu tư đổ 1,9 tỷ USD vào lĩnh vực trực tuyến của Việt Nam.

"Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của xã hội kỹ thuật số hóa với dân số trẻ ham mê công nghệ. Tất cả những công ty kể trên đều đang cạnh tranh khốc liệt để cung cấp dịch vụ tại đây", chuyên gia Ralf Matthaes cho biết.

Chính phủ nhắm tới mục tiêu mua sắm online đạt 10% doanh thu bán lẻ của Việt Nam và 50% tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh vào năm 2025. Họ cũng muốn giảm thanh toán tiền mặt để tạo ra nền kinh tế hiện đại, minh bạch, tăng cường thanh toán phi tiền mặt với những dịch vụ công và cải thiện khung luật pháp với thanh toán điện tử.

Một nhóm nhà đầu tư mà dẫn đầu là Alibaba và Baring Private Equity Asia đã đầu tư 400 triệu USD để mua 5,5% cổ phần chi nhánh bán lẻ của Masan Group. Như một phần thỏa thuận vào ngày 8/5, Masan sẽ hợp tác cùng Lazada - chi nhánh thương mại điện tử ở Đông Nam Á của Alibaba. "Sự kết hợp giữa kinh nghiệm bán lẻ trực tuyến của Alibaba, nền tảng Lazada tại Việt Nam và mạng lưới offline dẫn đầu của Masan sẽ là nhân tố then chốt để hiện đại hóa viễn cảnh bán lẻ của Việt Nam", Kenny Ho - Giám đốc đầu tư khu vực Đông Nam Á của Alibaba nói.

M-Service - startup được chống lưng bởi Goldman Sachs - đơn vị đang điều hành ứng dụng thanh toán MoMo hồi tháng 1 đã huy động được hơn 100 triệu USD từ một nhóm nhà đầu tư gồm cả Warburg Pincus.

Niềm tin người tiêu dùng

Các nhà bán lẻ kỹ thuật số lấy lòng khách hàng - những người vốn cảnh giác với những chiêu lừa đào bằng chính sách đổi trả. Họ tung khuyến mại hấp dẫn như Shopee có "giờ săn sales" còn các startup ví điện tử thì cho voucher.

Một khách hàng ở Hà Nội nói rằng thương mại điện tử thu hút cô bởi những chương trình sale tới 70%. Đại dịch khiến bán lẻ kỹ thuật số phát triển với nhiều hơn 30% người Việt mua mọi thứ từ đồ ăn tới đồ điện tử online vào năm ngoái.

Thị trường bán lẻ Việt Nam đang dịch chuyển nhanh hơn các thị trường đã phát triển. Tiki là trang thương mại điện tử hàng đầu tại đây. Những nhà đầu tư gồm cả Sumitomo và JD.com đều đã rót tiền vào Tiki. Nhà sáng lập Trần Ngọc Thái Sơn của Tiki nói rằng anh mong có nhiều vòng gọi vốn nữa và lên kế hoạch IPO.

Tiki hiện xử lý dưới 2 triệu đơn hàng 1 tháng. Sơn cho biết anh kỳ vọng sẽ cung cấp 500.000 sản phẩm giao hàng trong 2 giờ so với mức 200.000 sản phẩm hiện tại. Nếu đạt được mốc đó, Tiki sẽ có lãi.

Nguồn: Bloomberg

Vân Đàm