Hầu hết mọi người đều biết những người siêu giàu đóng thuế theo tỷ lệ phần trăm tài sản của họ, và con số này ít hơn nhiều so với những người làm việc chăm chỉ trung bình. Nhưng một báo cáo mới từ ProPublica cho thấy sự chênh lệch có thể lớn hơn tưởng tượng. ProPublica là một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại New York, chuyên sản xuất nội dung báo chí điều tra phục vụ lợi ích công chúng.

Theo báo cáo, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg và Elon Musk, cùng nhiều siêu tỷ phú khác như George Soros và Warren Buffett, đã xây dựng khối tài sản của họ lên tới hàng tỷ USD trong khi hầu như không phải trả thuế liên bang. Biện pháp của họ là cơ cấu lương để tránh việc có mức thu nhập khủng.

ProPublica cho biết không có hoạt động nào là bất hợp pháp. Tuy nhiên, hồ sơ thuế tiết lộ cách người siêu giàu giảm thiểu thuế phải đóng, đôi khi bằng cách vay tiền dựa trên việc sử dụng số cổ phiếu của họ làm tài sản thế chấp. Để so sánh, những người làm công ăn lương sống chủ yếu bằng tiền lương, vốn được đánh thuế là thu nhập.

25 người giàu nhất ở Mỹ đã tích lũy được khối tài sản trị giá 1,1 nghìn tỷ USD tính đến năm 2018, theo phân tích của ProPublica về hồ sơ thuế. Và số tiền này tương đương tài sản của 14,3 triệu người làm công ăn lương trung bình ở Mỹ. Và những người làm công ăn lương này sẽ phải trả khoảng 143 tỷ USD tiền thuế, cao gấp 75 lần so với 1,9 tỷ USD mà 25 người Mỹ giàu có nhất đã trả vào năm 2018.

Các CEO công nghệ đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận và cũng không đưa ra bình luận cho ProPublica. Riêng Elon Musk được cho là đã trả lời một cuộc điều tra ban đầu bằng dấu "?".

Jeff Bezos

Ông chủ của Amazon được cho là không phải trả thuế thu nhập liên bang trong hai năm riêng biệt, 2007 và 2011. Năm 2007, tài sản của Bezos tăng 3,8 tỷ USD theo số liệu từ Forbes, nhưng ông (về mặt pháp lý) đã báo cáo thu nhập chỉ 46 triệu USD. Và sau đó, ông đã bù đắp khoản thu nhập đó với khoản lỗ từ các khoản đầu tư và khấu trừ thuế, dẫn đến thu nhập chịu thuế bằng không, ProPublica cho biết.

Từ năm 2006 đến 2018, tài sản của Bezos được báo cáo đã tăng 127 tỷ USD, nhưng tổng thu nhập được báo cáo của ông trong khoảng thời gian 13 năm đó là 6,5 tỷ USD, với hóa đơn thuế tích lũy là 1,4 tỷ USD. Điều đó tính ra thuế suất khoảng 21% trên thu nhập được báo cáo, hoặc 1,1% trên tổng tài sản.

Theo ProPublica, những người làm công ăn lương ở độ tuổi trung bình của Bezos phải nộp thuế thu nhập liên bang nhiều hơn số tiền mà khối tài sản trung bình của họ tăng lên trong suốt 13 năm.

Amazon đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Elon Musk

Ông chủ của hai công ty nổi tiếng Tesla và SpaceX cũng được báo cáo không phải trả thuế thu nhập liên bang vào năm 2018, theo ProPublica. Tờ báo cũng đưa tin CEO Tesla đã nộp 68.000 USD thuế thu nhập liên bang vào năm 2015 và 65.000 USD vào năm 2017.

Một biểu đồ đi kèm với câu chuyện cho thấy khối tài sản của Musk đã tăng 13,9 tỷ USD trong 5 năm, từ 2014 đến 2018. Nhưng ông đã báo cáo thu nhập 1,52 tỷ USD và nộp 455 triệu USD tiền thuế so với cùng kỳ.

Và Elon Musk đã sử dụng cổ phiếu Tesla làm tài sản thế chấp để vay cá nhân, một chiến lược được nhiều người giàu áp dụng.

Elon Musk và Tesla đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Làm thế nào mà sự giàu có không bị đánh thuế?

Tại Mỹ, chính quyền liên bang chỉ đánh thuế "thu nhập", bao gồm tiền lương, cổ tức từ cổ phiếu, lãi từ trái phiếu và tiền thu được từ việc bán các công cụ tài chính. Kết quả là khi một tỷ phú nắm giữ những cổ phiếu có giá trị tăng vọt, thì sự giàu có đó sẽ không bị đánh thuế theo đúng nghĩa của nó.

Giống như Musk đã làm, những người giàu có vẫn có thể chiết xuất giá trị từ cổ phiếu công ty mà không cần bán chúng, bằng cách sử dụng chúng làm tài sản thế chấp cho các khoản vay. Tiền từ các khoản cho vay không bị đánh thuế vì chúng phải được trả lại người cho vay.

Nhà đầu tư siêu giàu Warren Buffett cho biết ông tin rằng luật thuế ở Mỹ phải được cải cách, mặc dù ông cũng đang sử dụng các biện pháp để giữ cho các khoản tiền thuế của mình ở mức thấp so với số tài sản cá nhân. Buffett đã nhiều lần gọi hệ thống thuế hiện tại là một phần của "cuộc chiến tranh giai cấp" và tuyên bố, "giai cấp của tôi đã chiến thắng."

Bảo Nam