Công an TP.Hà Nội vừa đưa ra cảnh báo có tới khoảng 300 sàn giao dịch ngoại hối trái phép đang tồn tại ở Việt Nam trong khi chỉ một con số rất nhỏ các sàn trái phép bị xử lý một cách triệt để. Từ thực tế, trên nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường hơn nữa vai trò của mình trong việc kiểm soát trung gian thanh toán, dòng tiền chảy vào các sàn forex trái phép.

Liên tục những cảnh báo

Cụ thể, theo thông báo phát đi mới đây của Công an TP.Hà Nội, thống kê cho thấy thị trường Việt Nam đang có khoảng 300 sàn giao dịch ngoại hối trái phép tồn tại, thu hút nhiều người tham gia đầu tư (hay còn là đầu tư các sàn forex).

Để lấy lòng tin của nhà đầu tư, các đối tượng đứng sau quảng cáo rằng sàn forex có nguồn gốc từ nước ngoài, độ uy tín cao, có các hệ thống kỹ thuật giúp thực hiện giao dịch nhanh chóng, chính xác, được liên kết với các nền tảng giao dịch tiền điện tử lớn trên thế giới, lãi suất cao bất thường, từ 15-30%/tháng.

Đáng chú ý, theo Công an TP.Hà Nội, nhà đầu tư trên sàn giao dịch forex thực chất là chơi với chủ sàn, toàn bộ tiền đánh thua là chủ sàn được hưởng (đã có nhiều người dân bị thua số tiền rất lớn lên đến cả chục tỉ đồng). Trường hợp nhà đầu tư thắng nhiều, chủ sàn sẽ can thiệp kỹ thuật như: Chặn quyền truy cập tài khoản, tự đặt lệnh khống, dẫn đến cháy tài khoản và không thể rút được tiền. Cuối cùng, khi đã chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư, các đối tượng đánh sập sàn giao dịch để tránh sự truy vết của cơ quan chức năng và nhà đầu tư không thể đòi lại tiền.

Con số 300 sàn giao dịch ngoại hối trái phép đang tồn tại ở Việt Nam cho thấy sự nở rộ và tràn lan của loại hình mang nhiều rủi ro này. Và thực tế, số lượng sàn forex bị cơ quan chức năng triệt phá, xử lý vẫn còn rất ít. Biện pháp lâu nay thường được sử dụng vẫn là cảnh báo người dân không nên tham gia vào các sàn giao dịch này. Cụ thể, trong thời gian qua, công an các tỉnh thành như: Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc... liên tục đưa ra các cảnh báo với nội dung cảnh giác tội phạm lợi dụng không gian mạng kinh doanh ngoại hối (forex) trái phép.

Đơn cử như đầu tháng 2.2021, Công an TP.Đà Nẵng đã cảnh báo về chiêu thức của tổ chức Lion Group, đầu tư ngoại hối thông qua sàn giao dịch điện tử Fx trading markets. Các thành viên của tổ chức Lion Group giới thiệu là có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và xây dựng một cộng đồng gần 40.000 nhà đầu tư tham gia.

"Người muốn gia nhập Lion Group gửi tiền đầu tư cho Ban chuyên gia của Lion Group với số tiền tối thiểu là 1.000USD. Số tiền đầu tư sẽ được Ban chuyên gia giao dịch giúp với cam kết lợi nhuận 0,8 đến 1% mỗi ngày và 20-24% hằng tháng. Người tham gia có thể tăng thêm thu nhập thông qua việc phát triển mạng lưới, đội nhóm của riêng mình bằng cách kêu gọi, vận động người khác tham gia (giống hình thức đa cấp)" - cảnh báo của Công an TP.Đà Nẵng cho biết.

Việc xử lý mạnh tay các đường dây như trên gần đây mới có những diễn biến đáng chú ý. Trong tháng 5 vừa qua, một loạt sàn giao dịch lừa đảo forex đã bị lực lượng công an đánh sập. Một nhóm đối tượng đã lập ra cái gọi là sàn giao dịch vàng, ngoại tệ trái phép Rforex.com để chiếm đoạt hàng trăm tỉ đồng của người tham gia đã bị công an bắt giữ.

Theo tài liệu điều tra, từ năm 2018 đến nay, nhóm trên đã thành lập 4 sàn forex, 15 website để thực hiện lừa đảo mua bán ngoại tệ và vàng. Hệ thống chân rết đã vươn ra 27 quốc gia, thu hút 12.000 người tham gia. Đây được coi là vụ án đầu tiên trong cả nước liên quan đến forex bị bóc gỡ và xử lý triệt để các đối tượng tham gia sáng lập đường dây.

Cần xử lý triệt để, chặn ngay dòng tiền

Ngày 11.6, trao đổi với PV Báo Lao Động, TS Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính, ngân hàng đã khẳng định những chiêu thức hoạt động của các sàn forex trái phép tại Việt Nam là phương thức lừa đảo, lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin của người dân để chiếm đoạt tài sản.

"Rất nhiều sàn giao dịch forex nở rộ, đi kèm với cách thức hoạt động kiểu đa cấp, họ quảng cáo sẽ trả lãi hàng trăm % cho những người tham gia. Thậm chí một số sàn còn cho hay các nhà đầu tư không thể mất tiền vì sẽ có bảo hiểm cho số tiền đã bỏ ra. Đó hoàn toàn là các chiêu trò lừa gạt. Không một loại hình minh bạch nào có thể đưa ra những cam kết như vậy" - TS Nguyễn Trí Hiếu bày tỏ quan điểm.

Cũng chia sẻ về các sàn giao dịch forex, một chuyên gia về bảo mật cũng cho biết, việc lập ra các website, sàn giao dịch hiện tại là khá dễ dàng. Sập sàn này có thể nhanh chóng lập ra sàn mới, chỉ cần đổi tên và chỉnh sửa đôi chút về giao diện. Điều đáng nói, các đối tượng cũng hết sức tinh vi khi đăng ký doanh nghiệp mở sàn ở nước ngoài, không có quá nhiều thông tin được công khai hay thậm chí chỉ là một doanh nghiệp được lập ra làm bình phong cho các chiêu trò lừa đảo.

Ngoài ra, theo tìm hiểu PV, trong các vụ việc để xử lý sàn forex trái phép, vẫn còn nhiều gian nan như việc thu thập bằng chứng, tài liệu chứng minh hậu quả, nạn nhân, tìm người trong cuộc trực tiếp lên tiếng, tố cáo... Không những vậy, việc truy vết để tìm ra kẻ cầm đầu, sáng lập đường dây cũng không hề đơn giản, những đối tượng rõ ràng nhìn có thể là "chóp bu" nhưng khi sàn sập vẫn ngang nhiên phủi tay, cho rằng chỉ là người "chia sẻ cơ hội, chia sẻ kinh nghiệm".

Theo ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) - việc cung ứng các dịch vụ mua bán ngoại tệ, dịch vụ trong nước và quốc tế phải do các tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại được Nhà nước cấp phép. Đến nay, NHNN chưa cấp phép cho bất cứ một doanh nghiệp, tổ chức tín dụng nào ngoài những đơn vị đã được cấp phép. Do đó, những tổ chức sàn Forex hiện nay hoàn toàn không đúng với quy định của pháp luật.

Dù vậy, các chuyên gia kinh tế cũng nhấn mạnh, phía NHNN cần tăng cường hơn nữa vai trò của mình trong việc kiểm soát trung gian thanh toán, dòng tiền chảy vào các sản forex trái phép. Đồng thời, các ý kiến cũng kỳ vọng, cơ quan chức năng sẽ đưa ra những hướng dẫn cụ thể, thống nhất về chế tài xử lý nhằm ngăn chặn triệt để sự nở rộ của sàn forex trái phép.