Tuần này, vị Tổng thống trẻ tuổi của El Salvador – một đất nước nhỏ thuộc vùng Trung Mỹ - thu hút sự chú ý của toàn thế giới sau khi nước này trở thành quốc gia đầu tiên dùng Bitcoin làm phương tiện thanh toán chính thức.
Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, đây không phải là lần đầu ông Nayib Bukele gây tranh cãi bởi phong cách lãnh đạo mới lạ.
Những người ủng hộ tiền ảo trên toàn cầu đã ăn mừng khi dự luật Bitcoin mà Tổng thống Bukele đề xuất được Quốc hội El Salvador phê chuẩn nhanh gọn với số phiếu thuận áp đảo vào hôm thứ Tư. Nhà lãnh đạo 39 tuổi ngay sau đó đưa ra kế hoạch dùng địa nhiệt điện tử núi lửa để cung cấp năng lượng cho các trung tâm dữ liệu khổng lồ cần thiết cho việc đào tiền ảo.
Những động thái trên của ông Bukele đã vấp phải sự cảnh báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Định chế này nhanh chóng chỉ ra những rủi ro về kinh tế và pháp lý của việc dùng Bitcoin làm phương tiện thanh toán hợp pháp – một việc chưa từng có tiền lệ ở cấp độ quốc gia. Những lời cảnh báo từ IMF được cho là trở ngại mới đối với cuộc đàm phán về chương trình hỗ trợ 1 tỷ USD mà El Salvador muốn nhận được từ IMF.
“VỊ TỔNG THỐNG ‘NGẦU’ NHẤT THẾ GIỚI"
Từ sa thải quan chức thông qua tuyên bố trên mạng xã hội Twitter, cho tới đi vào Quốc hội với sự hộ tống của các binh sỹ có vũ trang, ông Bukele thường xuyên có những hành động đi ngược với truyền thống chính trị kể từ khi ông trở thành Tổng thống vào năm 2019 – theo Reuters.
Ông Bukele đã thắng lớn trong các cuộc bầu cử địa phương và bầu cử Quốc hội hồi tháng 2 năm nay. Ông cũng nhận được tỷ lệ ủng hộ hơn 90% của cử tri El Salvador cho dù nền kinh tế quốc gia suy giảm 8% trong năm ngoái. Liên minh chính trị của ông đang nắm đa số mang tính lịch sử, đánh bại hai chính đảng đã thống lĩnh nền chính trị El Salvador suốt 30 năm qua.
Tổng thống Nayib Bukele của El Salvador cùng vợ và con gái - Ảnh: El Pais.
Vài tuần trước khi tuyên bố đưa Bitcoin thành phương tiện thanh toán chính thức, ông Bukele bất đồng với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc Quốc hội mới của El Salvador đột ngột sa thải Bộ trưởng Bộ Tư pháp và các thẩm phán cấp cao nhất của nước này. Ông Bukele nói việc sa thải này hoàn toàn hợp hiến và nhận được sự ủng hộ của công chúng.
Ông Bukele – người tự gọi mình là “vị Tổng thống ‘ngầu’ nhất thế giới” – gần đây đã chủ trì lễ khai mạc một cuộc đua lướt sóng quốc tế tổ chức ở El Salvador trong trang phục mũ bóng chày quay ngược và được hộ vệ bởi một sỹ quan quân đội.
Ít được truyền thông để mắt và hầu như không có nguồn lực trong tay, ông Bukele đã dựa vào mạng xã hội để phát triển sự nghiệp chính trị.
Trong số những thành tựu mà ông Bukele đạt được trên cương vị Tổng thống, có việc giảm số vụ giết người ở El Salvador – quốc gia từ lâu đối mặt với nạn bạo lực của các băng đảng tội phạm.
Dù còn trẻ tuổi, ông Bukele không phải là một nhân vật còn “non” về chính trị.
Ở giai đoạn đầu của sự nghiệp, ông Bukele làm việc trong một công ty quảng cáo do cha ông làm chủ. Khách hàng của công ty này có Đảng Mặt trận giải phóng dân tộc Farabundo Marti (FMLN), một chính đảng cực tả khi đó đang cầm quyền ở El Salvador.
Ông Bukele gia nhập FMLN vào năm 2012 và trở thành thị trưởng của Neuvo Cuscatlan, một vùng trồng cà phê gần thủ đô San Salvador. Ít được truyền thông để mắt và hầu như không có nguồn lực trong tay, ông dựa vào mạng xã hội để phát triển sự nghiệp. Nhờ có uy tín về năng lực quản lý tốt, ông tập hợp đủ sự ủng hộ để giành chức thị trưởng San Salvador vào năm 2015.
Tại San Salvador, ông Bukele tiếp tục gây dựng uy tín nhờ tập trung vào các vấn đề xã hội-văn hoá và tài trợ toàn bộ tiền lương để cấp học bổng. Tuy nhiên, chỉ 2 năm sau, FMLN khai trừ ông, nói rằng ông gây chia rẽ, vi phạm nội quy của đảng và ném quả táo vào một uỷ nhiệm viên trong một cuộc họp hội đồng. Ông Bukele phủ nhận tất cả những cáo buộc này.
Sau đó, ông Bukele thành lập một đảng mới có tên Những Ý tưởng mới (New Idea) và liên minh với đảng cánh hữu Gran Alianza por la Unidad Nacional (GANA) trong chiến dịch tranh cử tổng thống dựa chủ yếu vào mạng xã hội.
NHÀ LÃNH ĐẠO GÂY NHIỀU TRANH CÃI
Vị Tổng thống trẻ nhất ở châu Mỹ nhậm chức với lời hứa sẽ chấm dứt nạn tham nhũng ở El Salvador. Bản thân ông cũng bị văn phòng Bộ trưởng Bộ Tư pháp điều tra về các cáo buộc rửa tiền, gian lận và trốn thuế trong thời gian còn làm thị trưởng. Tuy nhiên, ông Bukele phủ nhận những cáo buộc này.
Người dân El Salvador ngưỡng mộ sự tự tin và phong thái quyết đoán của ông Bukele, bao gồm cả việc ông thường xuyên dùng Twitter để chỉ đạo công tác đối với các bộ trưởng.
Việc những người anh chị em ruột và anh chị em họ của ông Bukele được giao nắm những chức vụ quan trọng hoặc vai trò tư vấn dẫn tới những cáo buộc về chủ nghĩa gia đình trị, nhưng ông cũng phủ nhận.
Cộng đồng quốc tế không dành nhiều sự chú ý cho ông Bukele cho tới khi vị Tổng thống tiến vào Quốc hội trong một phiên họp hồi đầu năm ngoái để đề nghị phê chuẩn khoản vay 109 triệu USD cho cuộc chiến chống tội phạm. Khi đó, ông được hộ tống bởi các binh sỹ với trang phục và vũ khí sẵn sàng chiến đấu.
“Nếu tôi là một nhà độc tài hoặc một người không tôn trọng dân chủ, thì tôi đã giành quyền kiểm soát toàn bộ Chính phủ ngay tối nay rồi”, ông Bukele nói với tờ báo tiếng Tây Ban Nha El Pais.
Trong đại dịch Covid-19, ông Bukele đã triển khai một loạt biện pháp y tế và kinh tế để giảm nhẹ ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, ông phớt lờ phán quyết của Toà án Tối cao chống lại các biện pháp phong toả mà ông áp dụng, đồng thời đối mặt với sự chỉ trích của một số tổ chức nhân quyền.
Dù vậy, người dân El Salvador đã chán chường với nạn tham nhũng và tình trạng các chính trị gia làm việc thiếu hiệu quả kéo dài nhiều thập kỷ ở nước này. Họ ngưỡng mộ sự tự tin và phong thái quyết đoán của ông Bukele, bao gồm cả việc ông thường xuyên dùng Twitter để chỉ đạo công tác đối với các bộ trưởng.
“Nayib làm việc rất tuyệt. Chúng tôi chưa từng có tổng thống nào quan tâm đến cuộc sống của người dân như ông ấy”, Eduardo Samayoa, một tài xế taxi 36 tuổi, nói với Reuters.