Mở đầu công văn đề xuất “Cần mở chiến dịch làm sạch thị trường chứng khoán” gửi Bộ Tài chính, VAFI hoan nghênh quyết định của Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc yêu cầu Thanh tra Bộ Tài chính khẩn trương thực hiện thanh tra đối với Sở Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HOSE).

“Sàn HOSE không chỉ yếu kém về quản lý công nghệ thông tin mà còn yếu kém về công tác quản lý giám sát thị trường”, VAFI viết trong công văn.

Theo VAFI, hiện nay có nhiều loại cổ phiếu rác, cổ phiếu lừa đảo, (cổ phiếu kém chất lượng không đủ tiêu chuẩn niêm yết tại sàn HOSE) đang không chỉ tồn tại niêm yết tại sàn HOSE mà còn công khai làm giá, thổi giá để giá trị cổ phiếu cao gấp hàng trăm lần giá trị thực.

“Thao túng giá mua công ty chứng khoán nhỏ để làm công cụ làm giá bằng nhiều thủ đoạn như tạo lập hàng ngàn tài khoản để tạo cung cầu giả tạo , làm giả tài khoản nước ngoài, làm giả báo cáo tài chính, thành lập nhiều công ty ma để thực hiện các hành vi giao dịch giả tạo để đẩy giá chứng khoán…” VAFI dẫn chứng cho quan điểm của mình.

Với những điều này, VAFI cho rằng cần thiết phải mở chiến dịch làm trong sạch thị trường chứng khoán. 

Trong đó, VAFI đề xuất quá trình thanh tra cần:

Tại sao chưa thể làm chủ công nghệ vận hành?

VAFI cho rằng cần làm rõ việc tại sao đã qua 20 năm vận hành phần mềm giao dịch do Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan cung cấp mà sàn HOSE không thể làm chủ công nghệ vận hành? Điều này khiến cho cứ mỗi lần gặp trực trặc là HOSE lại khẩn cấp mời chuyên gia Sở giao dịchThái Lan sang giải quyết.

Ngoài ra, phải tìm hiểu xem chất lượng nhà thầu thường xuyên bảo quản hệ thống giao dịch tại HOSE ra sao?

“Một đại diện có thẩm quyền của FPT có công bố họ có thể sữa chữa được tình trạng nghẽn lệnh tại sàn HOSE từ hệ thống phần mềm do Thái Lan cung cấp. Vấn đề đặt ra là tại sao ban lãnh đạo HOSE không lựa chọn những đơn vị mạnh về công nghệ thông tin như FPT để làm nhà thầu bảo quản hệ thống giao dịch”, VAFI đặt câu hỏi.

Thường xuyên xảy ra tình trạng nghẽn lệnh trong thời gian qua tại HOSE (Ảnh minh hoạ)

Bên cạnh đó, VAFI cho rằng công tác thanh tra cần làm rõ dự án làm phần mềm giao dịch mới được cung cấp bởi Sở giao dịch chứng khoán Hàn Quốc.

“Được khởi động từ năm 2012 nhưng đã 10 năm rồi dự án vẫn chưa hoàn thành, vậy cần phải tìm nguyên nhân tại sao dự án tiến hành chậm trễ, rổi giá trị dự án có tăng lên so với ban đầu, nguyên nhân làm cho giá trị dự án tăng lên?”, VAFI đề xuất.

Thanh tra các cổ phiếu rác

Theo đề xuất của VAFI, cần thanh tra tình trạng các cổ phiếu rác, thực chất là không đủ tiêu chuẩn niêm yết tại sàn HoSE nhưng được lựa chọn vào chỉ số VN30 trong 6 năm từ 2014 - 2020.

“Những cổ phiếu kém chất lượng này có đủ chiêu trò làm giá, thổi giá, thổi vốn điều lệ nhưng không bị ngăn cản phát hiện từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, từ HOSE.

Hầu như tất cả các nhà đầu tư giá trị tránh xa cổ phiếu rác này và chỉ có hàng vạn nhà đầu tư nhỏ lẻ không am hiểu chứng khoán bị dụ lao vào giao dịch để từ đó những chủ doanh nghiệp này có cơ hội bán giấy thu lợi hàng ngàn tỷ đồng”, VAFI cho biết.

Theo VAFI, các cổ phiếu rác khiến cho nhiều nhà đầu tư thua lỗ (Ảnh minh họa)

VAFI nhấn mạnh có tình trạng giá cổ phiếu rác này thấp hơn nhiều so với mệnh giá cổ phần trong khoảng thời gian dài (dưới 10 ngàn đồng) nhưng chủ doanh nghiệp vẫn tiến hành nhiều đợt bán cổ phiếu mới bằng với mệnh giá cổ phần.

“Những thương vụ này nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường không mua nổi, nhà đầu tư giá trị cũng không mua. Vậy thì ai mua, ai tài trợ hay là chỉ là vấn đề được tăng vốn điều lệ để bán giấy?”, VAFI đặt câu hỏi.

VAFI đề xuất cần làm rõ ai được lợi từ những cổ phiếu rác và ai chịu trách nhiệm cho điều này.

Thanh tra việc thổi giá chứng khoán

Trong công văn của mình, VAFI cũng đề xuất Bộ Tài chính thanh tra loại cổ phiếu rác mà các nhà đầu tư giá trị xa lánh, giá trị cổ phiếu dưới mức mệnh giá trong thời gian dài nhưng vẫn huy động được “nhà đầu tư chiến lược’’ để mua cổ phiếu mới phát hành bằng mệnh giá, giá phát hành cao hơn giá thị trường từ 40% - 50%.

Cùng với đó là thanh tra việc tạo lập vốn điều lệ khống gấp hàng trăm lần giá vốn ban đầu, sau đó cho doanh nghiệp đó niêm yết và chủ doanh nghiệp bán giấy thu tiền về.

“Với loại hình doanh nghiệp này, có bán cổ phiếu với giá 1000 VNĐ/cổ phiếu thì họ cũng thu lợi rất nhiều. Tuy nhiên không ít nhà đầu tư nhỏ lẻ tưởng lầm rằng giá đó là rất hấp dẫn”, VAFI nói.

Theo VAFI, đang có tình trạng thổi giá chứng khoán (Ảnh minh hoạ)

Cuối cùng là cần thanh tra công ty chứng khoán làm công cụ làm giá chứng khoán cho những ông chủ của mình.

Theo VAFI, cần xác định có hàng nghìn tài khoản giao dịch được mượn đứng tên từ người lao động trong doanh nghiệp, người thân thích nhưng giao dịch hàng ngày là do công ty chứng khoán thực hiện. Cần yêu cầu Trung tâm lưu ký cung cấp dữ liệu để xác định những đối tượng đầu tư giả. Xác định danh sách “nhà đầu tư nước ngoài’’ đang mở tại công ty chứng khoán là giả hay thật…?

“Cần thiết phải có đợt thanh tra toàn diện như trên để tình trạng thao túng trục lợi cổ phiếu giảm dần, bảo đảm thực thi pháp luật chứng khoán nghiêm minh và tăng cường củng cố niềm tin cho các nhà đầu tư chứng khoán và cộng đồng các công ty niêm yết, chỉ có cách làm sâu sắc như trên thì thị trường chứng khoán Việt Nam mới thực sự nâng hạng”, VAFI kết luận trong bản đề xuất của mình.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!