Ben Funnell, nhà quản lý danh mục đầu tư tại Man Group, và Campbell R. Harvey, giáo sư Đại học Duke kiêm cố vấn chiến lược đầu tư cho Man Group, đưa ra dự báo về xu hướng phòng hộ nguy cơ lạm phát sắp tới. Dưới đây là nhận định của họ trong nghiên cứu “The Best Strategies for Inflationary Times” (Chiến lược tốt nhất thời lạm phát) công bố trên SSRM mới đây.

Bạn có nhớ lần gần nhất tỷ lệ lạm phát ở Mỹ vượt 5%? Câu trả lời chính là năm 1990, thời điểm phần lớn nhà đầu tư hiện tại chưa gia nhập thị trường. Với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 là 4,2%, và nhiều đơn vị quản lý tài sản lớn đang dồn toàn lực vào cổ phiếu và trái phiếu - những loại hình tài sản thường chịu ảnh hưởng mạnh khi lạm phát tăng, đây chính là thời điểm không thể thích hợp hơn để cân chiến lược phòng hộ lạm phát.

Nghiên cứu của chúng tôi, tôi phải nhấn mạnh rằng, không được thiết kế nhằm mục tiêu dự báo mức độ lạm phát. Nó chỉ được dựa trên 34 giai đoạn lạm phát tại các nền kinh tế hàng đầu thế giới như Mỹ, Anh và Nhật Bản (sử dụng dữ liệu thu thập trong vòng một thập kỷ) nhằm đưa ra cái nhìn rõ ràng hơn về mức độ ảnh hưởng của lạm phát lên giá tài sản.

Để có thể hiểu được những rủi ro tiềm tàng, nghiên cứu cũng phân tích 8 đợt tăng giá tại Mỹ trong vòng 95 năm qua, khi lạm phát tăng vọt từ mức trung bình lên trên 5% - viễn cảnh các tác giả cho rằng hoàn toàn có thể xảy ra trong vòng vài quý tới. Chúng tôi sau đó tập trung vào tác động của lạm phát lên loạt các chiến lược bị động và chủ động, qua đó làm giảm nhẹ các rủi ro có thể gây ra ảnh hưởng lớn.

Một kết quả quan trọng đó là chúng ta buộc phải hành động sớm. Danh mục đầu tư 60 - 40 truyền thống (60% cổ phiếu và 40% trái phiếu) với không một biện pháp phòng hộ lạm phát chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nếu như lịch sử lặp lại một lần nữa. Những kinh nghiệm trong quá khứ chỉ ra rằng chỉ số S&P 500 sẽ giảm điểm trong giai đoạn lạm phát, với mức giảm bình quân 7% (sau khi khấu trừ lạm phát). Những khoản đầu tư thu nhập cố định cũng sẽ bị ảnh hưởng, vì lạm phát trong quá khứ đã khiến cho giá trái phiếu giảm xuống. Một chiến lược đầu tư 60 - 40 không có biện pháp phòng hộ rất nhạy cảm đối với các rủi ro.

Vàng thường được coi là tài sản phòng hộ lạm phát. Ảnh: Reuters.

Vậy những bài học trong quá khứ dạy chúng ta nên đầu tư vào đâu trong giai đoạn lạm phát tăng cao? Chúng ta có thể liên tưởng đến những lá thư tỷ phú Warren Buffet gửi tới các cổ đông từ những năm cuối thập niên 1970 tới những năm đầu của thập niên 1980, giai đoạn lạm phát tại Mỹ chạm kỷ lục gần 15%, và lãi suất thế chấp có thời điểm lên tới hơn 20%. Buffet đã chia sẻ rất thẳng thắn, điều có thể thấy rõ trong lá thư được gửi đi vào năm 1980.

"Lạm phát có thể biến lợi nhuận dương của phần lớn các doanh nghiệp thành lợi nhuận âm của tất cả chủ sở hữu. Với tỷ lệ lạm phát hiện tại, chúng tôi tin rằng bất cứ nhà đầu tư cánhân nào cũng nên chuẩn bị tâm lý không thể nhận về lợi nhuận dài hạn thực từ giới doanh nghiệp Mỹ nói chung".

Trong một bài báo đăng trên Fortune Magazine vào năm 1977, Buffet chia sẻ những cảm nghĩ của ông thậm chí theo một cách thẳng thắn hơn.

"Thuế lạm phát có thể làm hao mòn thị trường vốn. Nếu như bạn có thể đầu tư vào thị trường chứng khoán theo cách mà bạn có thể 'đánh bại' được thuế lạm phát, tôi sẵn sàng trở thành đơn vị môi giới cho bạn, chứ không đơn thuần là đối tác của bạn nữa".

Hãy thử áp dụng quan điểm đó vào hiện tại. Thâm hụt của Mỹ đã chạm ngưỡng 15% GDP trong năm 2020. Ủy ban Ngân sách Quốc hội (CBO) thậm chí còn dự báo mức thâm hụt có thể lên tới hàng nghìn tỷ USD trong năm 2021. Đây sẽ là lần đầu tiên mức thậm hụt ở mốc 2 con số trong 2 năm liên tiếp, kể từ Thế Chiến II. Các biện pháp hỗ trợ thị trường và người dân trong suốt đại dịch Covid-19 khiến cho mức thâm hụt gần như tăng lên gấp đôi. Và tại tời điểm này, lượng tiền dự trữ cũng tăng mạnh. Lượng cung tiền M2 tại Mỹ tăng 26% kể từ tháng 2/2020, khi các chính sách hỗ trợ được tung ra. Ngay cả đối với những người điềm tĩnh nhất, họ cũng có phần e ngại về những rủi ro có thể xảy ra.

Vậy nếu như thị trường cổ phiếu và trái phiếu không thể vượt qua được thử thách lạm phát lần này, các nhà đầu tư nên “chạy trốn” về đâu? Thoạt nghe có vẻ sáo rỗng, nhưng nghiên cứu của chúng tôi đã chứng minh hàng hóa là một phương pháp phòng hộ hữu hiệu. Trong suốt những giai đoạn lạm phát, các khoản đầu tư vào thị trường năng lượng vẫn cho tỷ suất lợi nhuận tới 41%, trong khi các hàng hóa công nghiệp cho tỷ suất lợi nhuận 19%, cả hai đều là tỷ suất thực tế. Vàng và bạc cũng mang lại tỷ suất lợi nhuận ở mức 2 con số.

Trái phiếu chính phủ bảo vệ nhà đầu tư khỏi lạm phát (TIPS) cũng được phát hành nhằm mục đích cung cấp thêm một phương pháp bảo vệ trước các rủi ro từ lạm phát. Tuy nhiên, để có thể thực hiện được phương pháp bảo vệ này, nhà đầu tư cũng cần phải bỏ ra chi phí. Các nhà đầu tư sẽ không thu được lợi nhuận từ khoản đầu tư phòng hộ này trong giai đoạn lạm phát ổn định, không giống như một vài loại hình tài sản khác.

Các chiến lược chủ động cũng nên được cân nhắc. Ví dụ, xung lượng chuỗi thời gian, một chiến lược được xây dựng nhằm tạo ra lợi nhuận trong bối cảnh thị trường giá lên và xuống liên tục. Chiến lược này mang lại tỷ suất lợi nhuận lên tới 25% trong suốt 8 giai đoạn lạm phát.

Nhưng vẫn tồn tại một vấn đề. Trong khi hàng hóa, các chiến lược theo xu hướng, và TIPS mang lại những kết quả khá ấn tượng trong quá khứ, chúng có dung lượng tham gia tương đối hạn chế. Do đó, các chiến lược đầu tư chứng khoán chủ động dung lượng lớn có thể sẽ được cân nhắc tới.

Khi đó, hai lĩnh vực cổ phiếu tốt nhất đó là năng lượng và y tế, với tỷ suất lợi nhuận thực tế lần lượt là 1% và -1%. Lĩnh vực hàng hóa tiêu dùng lâu bền lại chỉ mang lại mức tỷ suất lợi nhuận thực tế thấp -15%.

Các chiến lược chủ động tập trung vào “chất lượng” mang lại tỷ suất lợi nhuận 3%, trong khi chiến lược chủ động tập trung vào “giá trị” chỉ mang lại -1% (sau khi trừ đi chi phí giao dịch). Những con số trên có vẻ không quá ấn tượng nhưng như vậy vẫn tốt hơn mức tỷ suất -7% của thị trường chứng khoán nói chung. Hơn nữa, những chiến lược trên hoàn toàn có thể gia tăng quy mô, một yếu tố cân nhắc quan trọng mà các nhà đầu tư lớn thường tính đến.

Nghiên cứu của chúng tôi không chỉ tính đến các loại hình tài sản tài chính truyền thống. Nó cũng nêu ra những biện pháp thay thế như bất động sản và các tài sản sưu tầm (đặc biệt là các tác phẩm nghệ thuật, tem và rượu) trong bối cảnh lạm phát kéo dài. Các tài sản sưu tầm, có khả năng tiếp cận tương đối khó đối với các nhà đầu tư, có thể mang lại mức tỷ suất lợi nhuận hấp dẫn khi lạm phát đổ bộ. Rượu có thể tăng tới 7% trong các giai đoạn lạm phát.

Nhưng các loại hình tài sản mới như tiền điện tử thì sao? Theo lý thuyết, các loại tiền điện tử không có mối liên hệ nào đối với các chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương. Ví dụ, nguồn cung Bitcoin dựa trên các thuật toán, và đồng Bitcoin cuối cùng sẽ được sản xuất ra vào năm 2140.

Vậy tiền điện tử có là biện pháp bảo vệ hữu hiệu? Chúng tôi không hề có dữ liệu để chứng minh điều đó. Tiền điện tử chưa từng xuất hiện trong những giai đoạn lạm phát trước đây. Hơn thế nữa, nhiều đồng tiền điện tử hoạt động như tài sản rủi ro. Ví dụ, vào quý I/2020, thị trường chứng khoán giảm 34%, và tiền điện tử đã sụt giá 51%. Khi các nhà đầu tư bắt đầu quay trở lại với các tài sản rủi ro, thị trường cổ phiếu tăng trưởng mạnh mẽ, và Bitcoin cũng vậy.

Nghiên cứu đưa ra gợi ý rằng các đồng tiền điện tử như Bitcoin không hề hoạt động độc lập với thị trường chứng khoán. Vì như thế, cùng với khả năng biến động mạnh của tiền điện tử, đây là một biện pháp bảo vệ không có độ tin cậy cao.

Tuy nhiên, nhìn chung, nghiên cứu này đang cố trấn an các nhà đầu tư. Chúng tôi nhận thấy rằng lạm phát không phải là điều gì đó quá “thảm họa” với một danh mục đầu tư được điều chỉnh hợp lý. Tất nhiên, việc chuyển sang các chiến lược đầu tư phòng hộ cũng có những hệ quả của riêng nó. Hiện tại, đối với 20 quỹ quản lý tài sản lớn nhất thế giới, với giá trị tài sản lên tới 11.000 tỷ USD, họ đang sở hữu tỷ lệ đầu tư 49% đối với cổ phiếu, 34% đối với trái phiếu. Các khoản đầu tư vào thị trường hàng hóa chỉ chiếm chưa tới 1%.

Điều đó có nghĩa nếu như bạn là một nhà đầu tư theo chiến lược 60-40 với không một biện pháp phòng hộ lạm phát nào, bạn có thể sẽ sai lầm nếu như không thay đổi kịp thời.