Trong số 21 quốc gia bị Ủy ban Châu Âu (EC) đưa ra "thẻ vàng" về Khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định gọi tắt là IUU từ cuối năm 2017. Đến nay đã có 14 quốc gia được xóa "thẻ vàng", nhưng lại không có Việt Nam, dù chúng ta đã có nhiều cố gắng khắc phục.

Tính đến thời điểm này, tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở các nước, quốc đảo Thái Bình Dương đã chấm dứt. Tuy nhiên, tình hình tàu cá vi phạm vùng biển các nước trong khu vực như: Indonesia, Malaysia, Thái Lan vẫn xảy ra, tuy có giảm so với cùng kỳ năm 2019 nhưng chưa vững chắc, còn diễn biến phức tạp.

Năm 2020 đã xảy ra 50 vụ/90 tàu vi phạm bị bắt giữ, xử lý so với cùng kỳ năm 2019; giảm 54 vụ/55 tàu. Từ đầu năm 2021 đến nay, tiếp tục xảy ra 12 vụ/19 tàu tại các tỉnh Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang… vi phạm bị nước ngoài bắt giữ, xử lý.

Theo Tổng cục Thuỷ sản, tính từ 1/10/2019 đến 31/12/2020, các địa phương đã xử phạt 2.468 vụ với tổng số tiền xử phạt là hơn 42 tỷ đồng liên quan đến hành vi khai thác IUU. Tuy nhiên, thực tế thì có những tỉnh đã xử phạt nhiều tiền, nhưng có địa phương chỉ nhắc nhở. Việc này dẫn đến các đội tàu chuyển từ nơi xử phạt nặng sang địa phương chỉ nhắc nhở để hoạt động trái phép, làm cho công tác quản lý đội tàu càng thêm phức tạp.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu luôn khẳng định không gỡ "thẻ vàng" nếu tình trạng này không chấm dứt.

Vướng "thẻ vàng", thuỷ sản Việt Nam gặp nhiều khó khăn khi xuất sang châu Âu

Mặc dù chúng ta đã thực hiện rất tốt thông tin truyền thông ở các cảng cá, bến cá, cùng với việc phổ biến kiến thức, tài liệu đến ngư dân nhưng sự hiểu biết và nắm vững hệ thống pháp luật của các địa phương, doanh nghiệp, ngư dân còn hạn chế. Việc thực thi pháp luật còn không đồng bộ giữa các tỉnh dẫn đến tình trạng nhiều khi tàu cá không vào cảng này thì sẽ vào cảng kia. Thế nên ngoài thay đổi hạ tầng thì việc đào tạo, nâng cao năng lực, thay đổi nhận thức cho người lao động cũng là mấu chốt để có thể tháo gỡ thẻ vàng.

Thời gian tới, Ủy ban Châu Âu sẽ có đợt kiểm tra lần thứ 3 về tình hình thực hiện các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu về khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định. Nếu không gỡ được "thẻ vàng", có thể thủy sản khai thác của nước ta sẽ bị cảnh báo "thẻ đỏ", bị cấm xuất khẩu vào thị trường EU. 

Việc nỗ lực gỡ bỏ thẻ vàng không phải là vì các nước châu Âu yêu mà việc này còn để giữ sinh kế, phát triển bền vững thủy sản cho con cháu chúng ta, đồng thời bà con ngư dân không vi phạm pháp luật và không bị nước ngoài bắt giữ người và tàu thuyền như vừa qua.

Đâu là những vướng mắc trong việc gỡ "thẻ vàng" của ngành thuỷ sản? Giải pháp nào cho việc mục tiêu gỡ "thẻ vàng"? Hướng phát triển bền vững của ngành thuỷ sản trong thời gian tới? Những câu hỏi trên phần nào sẽ được giải đáp trong chương trình Vấn đề hôm nay ngày 18/6.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!